พอแล้วรวย - เทคโนโลยีแห่งความพอเพียง 2
หากยังจำกันได้ย้อนไปไม่ถึงร้อยปี คนส่วนใหญ่ยังไม่มีพาหนะที่ทันสมัยที่จะพาผู้คนไปไหนมาไหนได้ดังใจคิด เมื่อเทคโนโลยีก้าวหน้าขึ้นความใฝ่ฝันที่จะบินได้เหมือนนกก็เป็นจริงเมื่อการประดิษฐ์เครื่องบินประสบความสำเร็จ และมนุษย์ก็แหวกเครื่องกีดขวางของธรรมชาติเดินทางข
สังคมทันสมัยที่สามารถสร้างปราการเขื่อนกั้นน้ำขนาดใหญ่ไม่ให้กลืนกินคนของประเทศตนเองอย่างเนเธอร์แลนด์ ณ วันนี้ได้ตัดสินใจหันกลับมาใช้เทคโนโลยีรุ่นพ่อรุ่นแม่ เลือกใช้จักรยานแทนการใช้รถยนต์ส่วนตัว คนในสังคมที่รู้พิษภัยของเทคโนโลยีเกินสมัยเริ่ม “ถอยหลังเข้าคลอง” กลับไปดำเนินชีวิตใช้สิ่งประดิษฐ์ดั้งเดิม บางบ้านไม่ให้มีแม้กระทั่งโทรทัศน์ ประดิษฐกรรมส้วมโบราณที่กักเก็บ “กากที่มีประโยชน์” เริ่มกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง
คำว่า permaculture (permanent + agriculture) หรือ วิถีเกษตรยั่งยืน กำลังเป็นทางเลือกในการดำเนินชีวิตใหม่ของผู้คนจากสังคมเมืองจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ แล้วประเทศไทยในฐานะที่เรามีวิถีเกษตรยั่งยืนมาแต่โบราณกาลกำลังจะเดินไปทางไหนกัน เราจะเดินต่อไปทั้งๆ ที่รู้ว่าเส้นทางที่กำลังเดินนั้นนำเราไปสู่ “หน้าผาแห่งหายนะ” กระนั้นหรือ
ถึงเวลาแล้วยังที่เราจะหันกลับมามองอย่างจริงจัง และหาคำตอบเสียทีว่า เราต้องการเทคโนโลยีแบบไหนที่เหมาะกับตนเอง
หากมองทางเลือกของเทคโนโลยีที่เหมาะกับสังคมไทยโดยใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นเครื่องนำทาง ก็จะแจ่มชัดว่าเราควรเลือกใช้เทคโนโลยีบนเงื่อนไขดังต่อไปนี้
-เป็นเทคโนโลยีที่คนไทยสามารถพึ่งตนเอง และผลิตได้เองเป็นส่วนใหญ่
-เป็นเทคโนโลยีที่เหมาะกับวัฒนธรรม ภูมิศาสตร์กายภาพ และวิถีชีวิตของคนไทย
-เป็นเทคโนโลยีที่มีคุณธรรมต่อธรรมชาติ ไม่ทำลายธรรมชาติ และคำนึงถึงข้อจำกัดที่มีอยู่
-เป็นเทคโนโลยีที่มีประโยชน์สูงสุด และมีประโยชน์ต่อคนหมู่มาก ไม่ใช่สร้างมาเพื่อคนกลุ่มเดียว
-เป็นเทคโนโลยีคงทนมีอายุการใช้งานยืนยาว
-เป็นเทคโนโลยีเพื่อความจำเป็น ไม่ใช่ความฟุ่มเฟือย สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้
-เป็นเทคโนโลยีเพื่อแก้ปัญหา ไม่ใช่สร้างปัญหา
-เป็นเทคโนโลยีที่เหมาะสมกับฐานะ และไม่เร่งให้เกิดช่องว่างของสังคมที่มากขึ้น
หากหลักดังกล่าวถูกนำมาเป็นบรรทัดฐานในการเลือกใช้ หรือพัฒนาเทคโนโลยีของประเทศ เราจะพบว่า มีเทคโนโลยีหลายอย่างที่ไม่มีความจำเป็นกับสังคมไทยเลย แต่ถูกระบบคิดการตลาดแบบทุนนิยมนำพาเข้ามา ยกตัวอย่างเช่น เทคโนโลยีการสื่อสารดาวเทียมติดรถยนต์ที่ใช้กับรถยนต์ส่วนบุคคลที่เริ่มใช้กันเกร่อในเมือง ในขณะที่บางหมู่บ้านยังไม่มีแม้กระทั่งถนน หรือไฟฟ้า และในฐานะที่ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม ทั้ง นา สวน ไร่ การพัฒนาเครื่องไม้เครื่องมือทางการเกษตรควรได้รับความสนใจ ไม่ใช่ใส่ใจแต่ภาคอุตสาหกรรม
อาจารย์ยักษ์อยากฝากหลักคิดข้างต้นให้นักสร้างนวัตกรรมคนไทย สร้างเทคโนโลยีแห่งความพอเพียงให้เต็มบ้านเต็มเมือง โดยไม่ต้องพึ่งพาหรือลอกเลียนฝรั่งเสียที
"อาจารย์ยักษ์ มหาลัยคอกหมู"