นกช้อนหอยขาว , นกกุลา | คมชัดลึก

 

                          ขณะนี้ผู้อ่านหลายท่านคงกลับจากทริปหยุดยาวมาทำงานคร่ำเคร่งเป็นกิจวัตรเหมือนเคย เดือนมกราคมนับเป็นเดือนที่คนดูนกต้อง work hard play hard กันสักหน่อย เพราะช่วงนี้คือช่วงพีคสุดๆ ของฤดูกาลอพยพ ยิ่งในปีที่อากาศหนาวเย็นเป็นพิเศษเช่นนี้ด้วยแล้ว เตรียมรอติดตามรายงานนกหายากเพื่อวางแผนตามไปดูกันได้เลยครับ เดือนมกราคม จึงเป็นเดือนที่มีการสำรวจประชากรนกน้ำกลางฤดูหนาว (Mid-winter Asian Waterbird Census) พร้อมกันทั่วทั้งทวีปเอเชียด้วย ส่วนใหญ่นกเหล่านี้มีสถานภาพเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์

                          ในปีนี้สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) จัดอบรมอาสาสมัครนับนกในวันฉลองปีใหม่สมาชิก ซึ่งจัดในวันที่ 12 มกราคม ที่ห้องประชุม 1 คณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ (บางเขน) ช่วงเวลานับนกของปีนี้กำหนดไว้เป็น 2 สัปดาห์กลางเดือนตามธรรมเนียมปฏิบัติ ซึ่งตรงกับวันที่ 13-26 มกราคม ข้อมูลจากโครงการนี้มีคุณค่ามหาศาลในการวางแนวทางอนุรักษ์นกน้ำชนิดต่างๆ

                          สัปดาห์นี้จึงขอแนะนำนกน้ำขนาดใหญ่ที่ถูกคุกคามจนมีจำนวนลดลงเรื่อยๆ ชื่อว่า นกช้อนหอยขาว หรือรู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งว่า นกกุลา

                          สำหรับเมืองไทย นกกุลาเคยเป็นนกประจำถิ่นที่พบทั่วไปในที่ราบลุ่มภาคกลาง แต่ภัยคุกคามจากการโดนล่า รวมทั้งแหล่งหากินและทำรังวางไข่ถูกทำลาย มันจึงหายสาบสูญไปจากแหล่งทำรังในอดีต โดยไม่พบหลักฐานการทำรังวางไข่มากว่า 60 ปีแล้ว ที่พบเห็นในปัจจุบันส่วนใหญ่คาดว่าเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ อย่างไรก็ตาม บางแห่งมีรายงานการพบตลอดทั้งปี จึงเป็นไปได้ว่าอาจยังเหลือประชากรเล็กๆ ทำรังในไทยอยู่

                          แม้จะชื่อนกช้อนหอย แต่มันก็กินอาหารได้หลากหลายประเภท ปกติจะใช้ปากที่โค้งยาวจิ้มหาสัตว์ตามหน้าดินในแหล่งน้ำตื้นๆ มันเป็นนกช้อนหอยชนิดเดียวในไทยที่มีลำตัวสีขาว นกโตเต็มวัยมีหัวล้านสีดำสนิทสมกับชื่อ Black-headed Ibis และมีแถบสีแดงที่บริเวณใต้ปีก นกบางตัวมีแต้มสีแดงที่ท้ายทอยด้วย ส่วนนกวัยเด็กจะมีหัวสีเทาและยังคงมีขนปกคลุมหัว ความเข้มของสีหัวจะแปรผันตามอายุที่มากขึ้น

                          ในแถบภาคกลางตอนล่างจะพบนกอีกชนิดหนึ่งที่มีหน้าตาคล้ายกับนกกุลา ชื่อว่า African Sacred Ibis ต่างกันตรงที่มันมีขนคลุมโคนหางสีดำ และมีแถบสีดำที่แนวขนปีกด้านหลัง นกต่างถิ่นที่ปรับตัวเก่งกาจชนิดนี้ถูกนำเข้ามาปล่อยในสวนสัตว์เปิดและขยายพันธุ์นอกกรงได้ บางครั้งพบหากินปะปนกับนกกุลาด้วย

 

-------------------------

นกช้อนหอยขาว, นกกุลา 

 

ชื่ออังกฤษ Black-headed Ibis, Oriental White Ibis 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Threskiornis melanocephalus (Latham, 1790) 

วงศ์ (Family) Threskiornithidae (วงศ์นกช้อนหอยและนกปากช้อน) 

อันดับ (Order) Ardeiformes (อันดับนกช้อนหอยและนกยาง)

 

-------------------------