นกปากแอ่นหางดำ | คมชัดลึก

                “รักนก รักษ์น้ำ” (Love birds, save wetlands) เป็นสโลแกนของเทศกาลดูนกเมืองไทย (Thailand Bird Fair) ครั้งที่ 12 ซึ่งกำลังจัดขึ้นสุดสัปดาห์นี้ที่สถานตากอากาศบางปู ธีมนี้ถูกใช้เพื่อให้สอดคล้องกับที่สหประชาชาติกำหนดให้ปีนี้เป็นปีแห่งความร่วมมือด้านการจัดการน้ำ (United Nations International Year of Water Cooperation)

                เมื่อพูดถึงความสัมพันธ์ของนกและน้ำ ก็ย่อมนึกถึงพื้นที่ชุ่มน้ำ (wetlands) ซึ่งเป็นถิ่นอาศัยและแหล่งอาหารที่สำคัญของนกใกล้สูญพันธุ์หลายชนิด นกน้ำ (waterbirds) ส่วนใหญ่เป็นนักเดินทาง นกน้ำหนึ่งชนิดอาจใช้ถิ่นอาศัยแตกต่างกันในแต่ละช่วงเวลาของวัน และเป็นนกอพยพทางไกลที่ทุกประเทศในเส้นทางอพยพต้องร่วมมือกันอนุรักษ์ สัปดาห์นี้ขอแนะนำให้รู้จัก นกปากแอ่นหางดำ (Black-tailed Godwit) นกชายเลนขนาดใหญ่ที่อพยพมาอาศัยอยู่ในประเทศไทยช่วงฤดูหนาวเป็นจำนวนมาก และมักพบอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ที่บางปู

                นกปากแอ่นหางดำมักเดินหากินตามหาดเลน โดยใช้ปากยาวๆ สีชมพูของมันจิ้มลงไปในโคลนเพื่อควานหาและจับสัตว์เล็กๆ ที่ซ่อนอยู่ ปลายปากของมันยืดหยุ่น ขยับไปมาได้และมีประสาทสัมผัสดีเยี่ยม แต่เมื่อน้ำขึ้นสูงจนไม่มีหาดเลนให้หากิน มันก็จะเข้ามารวมฝูงพักอยู่ในบึงน้ำ ต่างจากในพื้นที่ทำรังวางไข่ทางตะวันออกของรัสเซีย มองโกเลีย และจีน ซึ่งมันจะอาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้าที่ชื้นแฉะ และตามขอบบึงน้ำจืดในป่า ไม่ได้อยู่ใกล้ทะเล

                ในการสำรวจประชากรนกน้ำกลางฤดูหนาว (Mid-winter Asian Waterbird Census) มันเป็นนกชายเลนที่พบเป็นจำนวนตัวมากที่สุดอันดับต้นๆของประเทศไทยเสมอ เคยมีการนับจำนวนได้มากที่สุดถึง 3,000 ตัวในพื้นที่เดียว! อ่าวไทยตอนในเป็นแหล่งอาศัยที่สำคัญมากๆ สำหรับนกปากแอ่นหางดำ ซึ่งถูกจัดเป็นชนิดพันธุ์ใกล้ถูกคุกคาม (NT) ในบัญชีแดงของสหภาพเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN Red List) โดยสาเหตุสำคัญของการลดจำนวนลงคือการสูญเสียถิ่นอาศัย

                ในรายชื่อนกเมืองไทยฉบับปรับปรุงล่าสุด (มี.ค. 2555) นกปากแอ่นหางดำที่พบในไทยมีชื่อสามัญว่า Eastern Black-tailed Godwit เพราะถูกแยกชนิดออกจากประชากรที่ทำรังในยุโรปและเอเชียกลาง ชนิดที่พบในไทยมีแถบสีขาวที่ปีกแคบกว่า และมีสีน้ำตาลแดงลงไปถึงใต้ท้องในชุดขนฤดูผสมพันธุ์ ในขณะที่ Western มีสีน้ำตาลแดงลงไปถึงแค่อก และมีลายสีดำหนาบนท้องสีขาว เพศผู้ทั้งสองชนิดมีสีสันเข้มสดกว่าเพศเมีย

นกปากแอ่นหางดำ 

ชื่ออังกฤษ Eastern Black-tailed Godwit 
ชื่อวิทยาศาสตร์ Limosa melanuroides (Gould, 1846) 
วงศ์ (Family) Scolopacidae (วงศ์นกอีก๋อย นกชายเลน และนกปากซ่อม) 
อันดับ (Order) Charadriiformes (อันดับนกชายเลนและนกนางนวล)

......................

 (นกปากแอ่นหางดำ : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว)