สะท้อนความทรงจำผ่านผิวผ้า
ศิลปวัฒนธรรม : สะท้อนความทรงจำผ่านผิวผ้า
ช่องทางการถ่ายทอดความทรงจำให้ผลิดอกออกผลมาเป็นรูปธรรม ถือว่าเป็นเรื่องของวิถีของแต่ละบุคคลถนัด และครั้งนี้ที่ "หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน" กำลังจัดแสดงนิทรรศการ "เมมโมนิกอส" หรือ "ศิลปะความทรงจำในสิ่งทอร่วมสมัย" ซึ่งได้รับเกียรติจากภัณฑารักษ์ชาวญี่ปุ่น โยชิโกะ อิวาโมโต้ วาดะ ผู้เชี่ยวชาญด้านสิ่งทอ และผู้เขียนหนังสือเกี่ยวกับ "ชิโบริ" ที่กลายเป็นตำนานและตำราสำหรับผู้สนใจด้านสิ่งทอทั่วโลกรวบรวมผลงานมาโชว์ในครั้งนี้
สำหรับนิทรรศการ โยชิโกะ อิวาโมโต้ วาดะ เล่าว่าได้คัดสรรและรวบรวมผลงานของศิลปินจำนวน 29 คน จากประเทศต่างๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และทั่วโลกมาจัดแสดง โดยผลงานที่ศิลปินแต่ละคนนำมาแสดงล้วนแล้วแต่สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมที่ส่งอิทธิพลต่อพวกเขาและเธอ อีกทั้งยังเกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงไปถึงวัสดุที่บรรดาศิลปินเลือกใช้ รวมไปถึงกระบวนการผลิตผลงานของแต่ละคนอีกด้วย จึงนับว่าเป็น "นิทรรศการศิลปะที่สำรวจสิ่งทอร่วมสมัยในระดับโมเลกุล" เลยก็ว่าได้
"นิทรรศการนี้มีความหลากหลายของการแสดงออกทางศิลปะผ่านวิธีการต่างๆ ทั้งการย้อมสี การลงสี การทอ การเย็บ การพิมพ์ การแกะสลักด้วยเลเซอร์ การถ่ายเทความร้อน และการเคลือบโลหะในสูญญากาศลงบนผืนผ้า ศิลปินแต่ละท่านได้สะท้อนให้เห็นถึงอารมณ์ความรู้สึกส่วนตัว ความตระหนักรู้ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ค่านิยมทางวัฒนธรรม รวมไปถึงนวัตกรรมทางเทคโนโลยีของตัวเองอันเป็นลักษณะเฉพาะ ทว่าสิ่งหนึ่งที่ศิลปินเหล่านี้มีเหมือนกัน คือ ความกระหายใคร่รู้ที่มีต่อสิ่งทอและผืนผ้าในทุกแง่มุกทุกมิติ และความหลงใหลในความคิดที่ว่าผืนผ้านั้นได้เก็บรักษาไว้ซึ่งความทรงจำที่เกิดขึ้น" ภัณฑารักษ์ชาวญี่ปุ่น กล่าวถึง ผลงานที่นำมาจัดแสดง
อย่างศิลปินสาวชาวไทย หทัยรัตน์ มณีรัตน เจ้าของผลงาน "บันทึกจากวิถีชนบท 2" เมื่อสนใจเทคนิคการทอผ้าเป็นพิเศษอยู่แล้ว เมื่อไปเจอกับเครื่องใช้ต่างๆ กระสวยทอผ้า ตะกรน เศษผ้า หรือผ้าถุง ถูกทิ้งร้างทำให้รู้สึกเสียดาย เพราะของใช้ทุกชิ้นล้วนมีประวัติศาสตร์ พอเลิกใช้ก็กลายเป็นของที่ตายแล้ว จึงหยิบของเหล่านั้นขึ้นมานำเสนอใหม่ในรูปแบบของ "สถูปเจดีย์" เพื่อเป็นที่ระลึกถึงและเป็นที่เก็บของถูกทิ้ง ส่วนศิลปินสาวชาวอิเหนา เรสตู รัตนา นิงทายาส เลือกหยิบเอาสิ่งแวดล้อมรอบๆ ตัวอย่าง ผ้าบาติก มาปะทะกับความทรงจำในอดีตและความฝันโดยไม่ลืมใส่ความหมายให้กลายเป็นผลงานชื่อ "Merantai/Chaining #" โดยแบ่งออกเป็นสองส่วน ได้แก่ ภาพวาดแอนิเมชั่น และผ้าปูโต๊ะทำจากผ้าบาติกเว้นช่องว่างตรงกลางให้เป็นพื้นสีขาวเพื่อฉายภาพลงไปบนบริเวณดังกล่าว
ฝากอาร์ทติสหนุ่มเลือดไทยผู้มีความเชี่ยวชาญด้านผ้าถักเป็นพิเศษ อรรถพล สุจิรภิณโญกุล เลือกเอาความสนใจของตัวเองผนวกกับแรงบันดาลใจซึ่งได้จาก "กระหล่ำม่วงที่มีหิมะเกาะพราวไปทั้งหัว" มาพัฒนาผลงานจนได้เป็น "เบาะนั่ง" โดยใช้เทคนิคถักเชือกเป็นวงกลมด้วยฝ้ายและโพลีเอสเตอร์ตามความถนัด สร้างอารมณ์จนได้บรรยากาศภาพความทรงจำสมัยโบราณที่คุณยายนักถักนิตติ้ง ขณะที่ เอก ทองประเสิรฐ นำเสนอผลงานโดยภาพวิดีโอแฟชั่นโชว์ โดยเจ้าตัวได้รับแรงบันดาลใจมาจาก "เจ้าชายน้อย" สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นเด็กในตัวของทุกๆ คน
หรือแม้แต่ "ความทรงจำบนซองชา" ของศิลปินสาวแนวฟิกเกอร์ราตีฟชาวสวิต มาสชา มิโอนิ ผู้ริเริ่มและร่วมก่อตั้งทีมศิลปะแห่งการสวมใส่ของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ครั้งนี้เธอเลือกพลิกฟื้นซากถุงชาใช้แล้วถึง 5,000 ใบ ผ่านเทคนิกการเย็บติดกันด้วยมีเส้นไหมและผ้าไหมออแกนซ่า จนกลายเป็นชุดเดรสสุดชิคกับผลงาน "Rooibos Teabag Dress" ด้วยว่าต้องการปลุกความทรงจำในวันวานเมื่อครั้งที่เธอจิบชาทุกๆ วัน ขณะฝังตัวอยู่ในประเทศแอฟริกาใต้...ถ้าอยากรู้ว่านานกี่ปีลองจิ้มเครื่องคิดเลขคำนวณดูได้
อีกหนึ่งผลงานของ เหวิน ยิน ฮวง ศิลปินสาวชาวไต้หวัน เธอหยิบความทรงจำสมัยเด็กๆ ในช่วงที่บ้านเมืองอยู่ในภาวะสงครามมาบอกเล่าผ่าน "Military Coat และ Memory Clothes-1" เพื่อต้องการสื่อถึงเครื่องแบบทหารที่เจ้าตัวและพี่ชายเคยสวมใส่ โดยใช้เทคนิคการทอผ้าซึ่งเส้นพุ่งเป็นเส้นใยโลหะ ต่างจากสองศิลปินหนุ่มชาวฮ่องกง-จีน "กัวเซียง หยวน - คินโยะ เจียง" นำผลงาน "The Lute Tune-III" แสดงให้เห็นถึงเรื่องราวความทรงจำที่เกี่ยวข้องความทันสมัย โดยศิลปินได้นำเอาเสื้อผ้ามาฝังทับด้วยโลหะผ่านขบวนการนำกระแสไฟฟ้าขั้วบวกและขั้วลบนำตัวโลหะไปแปะบนผิวชิ้นงาน จากนั้นก็อัดโดยแรงดันมหาศาลทำให้กลายเป็นเนื้อเดียวกัน
ยังมีความทรงจำอีกหลากหลายรูปแบบให้ตามหาในนิทรรศการ "เมมโมนิกอส : ศิลปะความทรงจำในสิ่งทอร่วมสมัย" เข้าชมได้ทุกวัน ตั้งแต่ 22 สิงหาคม 2556- 22 กุมภาพันธ์ 2557 โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ณ บ้านหอศิลป์จิม ทอมป์สัน