ศิลป์แห่งแผ่นดิน : ขุนช้างขุนแผนบนผนัง | คมชัดลึก

 

                           เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม ที่ผ่านมา ผมพาแม่ไปไหว้พระที่วัดป่าเลไลยก์วรวิหาร อ.เมือง สุพรรณบุรี

                           วัดป่าเลไลยก์วรวิหาร อยู่ตำบลรั้วใหญ่ อ.เมือง ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำสุพรรณบุรี หรือแม่น้ำท่าจีน เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี อยู่บนเนื้อที่เกือบร้อยไร่ มีพระพุทธรูปปางป่าเลไลยก์ เรียกแบบปากๆ ว่า หลวงพ่อโต เพราะมีขนาดใหญ่โต สูงเท่าๆ กับตึก 8 ชั้น 23.47 เมตร มีอายุกว่า 600 ปี สันนิษฐานว่าสร้างราวสมัยอู่ทอง หรืออาจมีอายุสูงกว่านั้น ยังไม่มีหลักฐานสนับสนุนเพียงพอ เป็นพระก่ออิฐถือปูน พระพักตร์มีเค้าศิลปะอู่ทอง

                           พระหนุ(คาง) เป็นเหลี่ยม แสดงว่าได้รับอิทธิพลจากศิลปะทวารวดี หลวงพ่อวัดป่าเลไลยก์ได้รับการบูรณะหลายครั้ง ครั้งแรกเมื่อตั้งแต่ พ.ศ.1706 โดยชาวมอญ ครั้งที่ 2 ในสมัยอยุธยาตอนปลาย ครั้งที่ 3 ในสมัยรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

                           สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะที่ยังไม่ได้ครองราชย์ พระองค์ทรงผนวชและเสด็จธุดงค์มาเมืองสุพรรณบุรี เมื่อทรงได้ครองราชย์ พระองค์ โปรดเกล้าให้พระยานิกรบดินทร์ มาบูรณะปฏิสังขรณ์ โดยขุดคลองตั้งแต่วัดประตูสาร ล่องซุงจากแม่น้ำสุพรรณเข้าไปจนถึงวัดป่าเลไลยก์ ครั้งนั้นได้โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระพุทธรูปไว้อีก 2 องค์ อยู่ในวิหารเบื้องหน้าวัดทั้งซ้ายและขวา

                           ผมพรรณนาประวัติพอสังเขป เพื่อประดับความรู้แก่ท่านผู้อ่าน โดยอาศัยข้อมูลจากหนังสือ เอกสาร ที่ทางวัดจัดทำไว้

                           กราบพระเสร็จ ผมพาแม่และเด็กๆ เดินชมภาพฝาผนังที่ระเบียงคต เป็นภาพวรรณคดี “ขุนช้าง ขุนแผน”  ตั้งแต่ต้นจนจบ ฝีมือจิตรกร “เมืองสิงห์ ตะวันฉาย” เด็กๆ สนุกกันใหญ่ หัวเราะชอบใจ “ขุนช้าง หัวล้าน” รู้สึกระทึกหวั่นไหวเมื่อดูภาพ “ขุนแผน ผ่าท้อง นางบัวคลี่” ควักลูกเอาไปทำกุมารทอง ภาพพลายแก้วพลอดรักกับนางพิมที่ไร่ฝ้าย ภาพพลายงามพบย่าทองประศรี ภาพขุนไกรถูกประหารชีวิต ภาพขุนแผนฟันม่าน ขุนแผนเข้าหานางลาวทอง แต่ละภาพได้คัดบทกลอนตอนสำคัญมาแสดงไว้ด้วย ผมอ่านให้เด็กๆ ฟัง เด็กๆ ฟัง บ้างไม่ฟังบ้าง แต่ก็เห็นได้ชัดว่ามีอารมณ์ร่วมในบางบทบางตอน

                           เป็นภาพเขียนที่เขียนขึ้นใหม่เมื่อสัก 10 ปีมานี่เอง เมื่อวรรณคดีไทยเรื่องสำคัญที่คนไทยทุกคนควรได้อ่าน ได้มาปรากฏ เป็นภาพเขียนขนาดใหญ่ตระการตา นับว่าเป็นเรื่องน่ายินดี ที่วัดพระแท่นศิลาอาสน์ก็มีภาพฝาผนังในวิหาร เป็นเรื่องราวตำนานพื้นบ้านเมืองลับแล ให้ได้ชมได้อ่าน ให้ความรู้ และความเพลิดเพลินไปพร้อมกัน

                           เมื่อปลายเดือนที่แล้ว ผมได้รับเชิญให้ไปบรรยายเรื่อง "การสอนภาษาไทยอย่างไรให้สนุก" ที่จังหวัดกาญจนบุรี ผมได้ฝากการบ้านคุณครูไว้ว่า ให้นำวรรณคดีไทย หรือนิยายไทย หรือเรื่องราวตำนานท้องถิ่นมาทำเรื่องย่อ แล้วนำมาแต่งเป็นเพลง หรือนำมาวาดภาพประกอบเป็นตอนๆ เมื่อได้มาดูภาพฝาผนังขุนช้างขุนแผนที่วัดป่าเลไลยก์ ก็เลยลองขีดๆ เขียนๆ คัดทำนองเพลงดู

                           ท่านผู้อ่านที่เป็นคุณครู เคยฟังเพลง “กามนิต วาสิฏฐี” ไหมครับ

                           “เห่ เฮ เฮ เฮฮา มาฟังผมว่าสักสามนาที จะกล่าวสุนทรเป็นกลอนลิขิต เรื่องกามนิต กับวาสิฏฐี”

                           แล้วเนื้อเพลงก็พรรณนาเรื่องราวของนิยายเรื่องนี้ตั้งแต่ต้นไปจนจบ...ถ้านักเรียนได้ฟังเพลงนี้แล้วก็ย่อมต้องรู้สึกอยากอ่านหนังสือใช่ไหมครับ ฝากการบ้านไว้ด้วยครับ ลองแต่งเพลงจากเรื่องย่อของวรรณคดี หรือนิยายดู นิยายร่วมสมัยก็ได้นะครับ

 

 

--------------------------

(ศิลป์แห่งแผ่นดิน : ขุนช้างขุนแผนบนผนัง : โดย...ศักดิ์สิริ มีสมสืบ)