กือโป๊ะข้าวเกรียบปลาสด
ทำมาหากิน : กือโป๊ะข้าวเกรียบปลาสด ผลิตภัณฑ์เด่น 'บ้านปาตาบาระ' : โดย...สุพิชฌาย์ รัตนะ
“ข้าวเกรียบปลาสด” หรือที่รู้จักกันดีในชื่อกะโป๊ะ กือโป๊ะ หรือ ปาลอกะโป๊ะ เป็นอีกหนึ่งของดีจากจังหวัดชายแดนใต้ที่ติดทำเนียบ "ของหรอย” ที่ใครลองลิ้มรสชาติเป็นต้องติดใจไปทุกราย โดยเฉพาะจาก บ้านปาตาบาระ ต.ปะเสยะวอ อ.สายบุรี จ.ปัตตานี ที่นอกจากคุณภาพ รสชาติ จะโดดเด่นถูกปากนักชิมแล้ว ผลิตภัณฑ์จากชุมชนแห่งนี้ยังได้ชื่อว่าเป็นสินค้าสร้างงาน สร้างอาชีพ จนกลายเป็นต้นแบบให้ชุมชนอื่นๆ โดยมี “รศ.ดร.ซุกรี หะยีสาแม” คณบดีคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.ปัตตานี) ช่วยขับเคลื่อน พัฒนาขั้นตอน เทคนิคต่างๆ จนเป็นผลิตภัณฑ์เด่นในชุมชน
รศ.ดร.ซุกรี เล่าให้ฟังว่า ย้อนกลับไปในปี 2549 มีชาวบ้านกลุ่มหนึ่งในหมู่บ้านปาตาบาระ ร่วมกับคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.อ.ปัตตานี และแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะมุสลิมไทย (สสส.)เพื่อสร้างอาชีพใหม่ขึ้นมา มุ่งแก้ปัญหาการว่างงานให้ชาวบ้าน แม้สภาพพื้นที่ซึ่งวางตัวอยู่ริมชายฝั่งง่ายต่อการนำวัตถุดิบจากทะเลมาแปรรูปเป็นข้าวเกรียบ แต่ปัญหาคือชาวบ้านไม่เคยผลิตเชิงพาณิชย์ กระทั่งได้นำไปศึกษาดูการผลิตที่บ้านดาโต๊ะ อ.ยะหริ่ง จ.ปัตตานี
ต่อเมื่อชาวบ้านได้นำองค์ความรู้ที่ได้รับมาพัฒนาสูตรจนชื่อเสียงกระฉ่อน ด้วยรสชาติที่อร่อย เข้มข้น สะอาด มีสัดส่วนเนื้อปลาต่อแป้งมากกว่าข้าวเกรียบสดที่จำหน่ายทั่วไป ส่งให้ "ข้าวเกรียบสดบ้านปาตาบาระ" ติดตลาดอย่างรวดเร็ว ที่สำคัญปัจจุบันได้กลายเป็นแหล่งผลิตข้าวเกรียบสดรายใหญ่ที่มีลูกค้าเข้ามาอุดหนุนและนำไปจำหน่ายต่อทั่วประเทศ
รศ.ดร.ซุกรี กล่าวด้วยความภาคภูมิใจว่า "กะโป๊ะจากปาตาบาระ" ได้ดึงลูกหลานออกจากปัญหาว่างงาน บางคนกลับจากมาเลเซียมาร่วมผลิตอีกทั้งยังสร้างงานต่อเนื่องให้ชาวบ้าน เช่น คนขับรถส่งสินค้า ผู้จัดหาวัตถุดิบปลา คนจัดส่งไม้ฟืน คนปอกกระเทียม ทำให้เกิดผู้ประกอบการรายใหม่ทั้งในและนอกชุมชนในฐานะผู้ค้าส่ง ค้าปลีกจำนวนมาก ส่งผลให้เกิดการมีคุณภาพชีวิตทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมอย่างเห็นได้ชัด และยั่งยืนต่อเนื่อง
"ปัจจุบันได้ขยายธุรกิจครอบคลุมการผลิตน้ำจิ้มข้าวเกรียบ และอาหารทะเล ภายใต้ยี่ห้อ “RAYA” หลังจากได้ทดลองส่งจำหน่ายตลาดในพื้นที่ จ.ปัตตานีและนราธิวาสเพื่อนำร่อง กระทั่งมีการพัฒนารูปแบบการขาย โดยใช้ระบบขายส่งทำให้ขยายตลาดไปยัง จ.ยะลา สงขลา สตูล กระบี่ ภูเก็ต และกรุงเทพมหานคร ได้สำเร็จ" รศ.ดร.ซุกรีกล่าว
ขณะที่ นูมายะห์ มามะ สตรีมุสลิมวัยกลางคน ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนปาตาบาระ บอกว่า ระยะแรกมีการผลิตเพียงวันละ 30-50 กก. มีคนร่วมก่อตั้ง 4 ชีวิต รายได้วันละประมาณ 100 บาทต่อคน ปี 2551 เพิ่มกำลังผลิตเป็น 400 กก.ต่อวัน สมาชิกเพิ่มเป็น 10 คน รายได้วันละ 140 บาทต่อคน เมื่อขวบปีผ่านไปผลิตได้วันละ 800 กก.ต่อวัน สมาชิก 20 คน รายได้วันละ 220 บาทต่อคน และมีสวัสดิการอื่นๆ เช่น ค่าอาหาร โบนัสประจำปี มีระบบกู้ยืมและออมเงิน เป็นต้น
ตลอดช่วงเวลาดังกล่าว ถือว่าสำคัญมากเพราะมีนักวิชาการจากคณะวิทยาศาสตร์ ม.อ.ปัตตานี เข้ามาส่งเสริมและเป็นพี่เลี้ยงให้ชุมชน กระทั่งกลุ่มชาวบ้านซึ่งทีแรกใช้เพิงหลังเล็กๆ หลังคามุงจาก สามารถสร้างโรงงานขนาดใหญ่ที่มียอดการผลิตเฉลี่ยวันละ 2,500 กก. ยอดขาย 1.95 ล้านบาทต่อเดือน หรือ 23 ล้านบาทต่อปี ปัจจุบันช่วยสร้างงานให้ชาวบ้านกว่า 40 คน รายได้เฉลี่ยเดือนละ 7,000 บาทต่อคน
สำหรับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนปาตาบาระ มีโรงงานผลิตข้าวเกรียบปลาสดที่ใหญ่และได้มาตรฐานที่สุดแห่งหนึ่งของไทย ดำเนินการโดยชุมชน เพื่อประโยชน์สุขของชุมชนโดยแท้ หากสนใจลองลิ้มชิม "ข้าวเกรียบปลาสดบ้านปาตาบาระ" พร้อมน้ำจิ้มรสเด็ด หรือจะขอศึกษาดูงาน นูมายะห์ มามะ บอกยินดีให้บริการอย่างเต็มใจ
-----------------------------
"ข้าวเกรียบปลาสด" หรือ "กือโป๊ะ"มีขั้นตอนการผลิตไม่ยุ่งยาก เริ่มจากล้างปลาให้สะอาด จากนั้นแกะเอาแต่เนื้อแล้วนำสับ หรือบดพร้อมกับส่วนผสมเช่น แป้งมัน เกลือ น้ำตาลทราย คลุกเคล้าให้เข้ากัน ขั้นตอนนี้สำคัญมากเพราะหากส่วนผสมที่เน้นเนื้อปลามากกว่าแป้งหมายความว่าจะอร่อยยิ่งขึ้นนั่นเอง
จากนั้นเมื่อได้ส่วนผสมที่เนื้อเนียนละเอียดแล้วก็นำมาแบ่งเป็นก้อนๆแล้วกลึงให้เป็นเส้นตามขนาดที่ต้องการ หรือ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 เซนติเมตร ความยาวประมาณ 25 เซนติเมตร แล้วนำลงไปต้มในน้ำเดือดประมาณ 10 นาที
เพียงแค่นี้ เป็นอันเสร็จพร้อมเสิร์ฟ์ข้าวเกรียบปลาสดที่รับประทานได้ทันที โดยหั่นเป็นแว่นๆ หรือหั่นเป็นชิ้นพอดีคำ จิ้มกับน้ำจิ้มรสเด็ดอร่อยเหาะอย่าบอกใคร หรือหากใครอยากลิ้มลองแบบทอดหรือย่างก็สามารถทำได้ไม่หวงสูตรความอร่อย
-----------------------------
(ทำมาหากิน : กือโป๊ะข้าวเกรียบปลาสด ผลิตภัณฑ์เด่น 'บ้านปาตาบาระ' : โดย...สุพิชฌาย์ รัตนะ)