ศิลป์แห่งแผ่นดิน : ร้านหนังสือเล็กๆ
ศิลป์แห่งแผ่นดิน : ร้านหนังสือเล็กๆ : โดย...ศักดิ์สิริ มีสมสืบ
สมัยผมยังเป็นครูหนุ่มอยู่ในโรงเรียนมัธยม (ปี พ.ศ.2521- 2535) มีกลุ่มเพื่อนชายหญิง 4-5 คน ที่สนใจการอ่าน รักหนังสือ ร่วมกันจัดกิจกรรมสนุกๆ อยู่เสมอ เราเคยตั้งร้านหนังสือเฉพาะกิจ...ชื่อ “คนรักหนังสือ” นำไปขายในงานต่างๆ หากเป็นสมัยนี้ก็แบบงานถนนคนเดินนั่นแหละครับ แต่ร้านหนังสือของเราเป็นแบบกึ่งร้าน กึ่งห้องสมุดเคลื่อนที่ คือใครใคร่ซื้อซื้อ ใครใคร่อ่านอ่าน ไม่ซื้อก็เชิญนั่งอ่านตามสบาย
ต่อมาเพื่อนคนหนึ่งในกลุ่มได้ก่อตั้งร้านหนังสือขึ้นมาจริงๆ โดยเช่าห้องอยู่ในตลาด ทำตามความฝันได้ไม่นานปีก็มีอันต้องล้มและเลิกไป... จะเรียกว่าแพ้ก็ได้ครับ ยังความรู้สึกเศร้าเสียดายแก่พวกเรา ซึ่งเป็น “คนกลุ่มน้อย” ที่อยากเห็นทุกท้องถิ่น ทุกเมืองเล็กๆ มีร้านหนังสือเล็กๆ ในอุดมคติ
ในวัยประถม ผมยังจำบรรยากาศสวยงามระหว่างทางที่เดินจากบ้านของผมไปยัง “บ้านหนังสือ” ที่อยู่ห่างออกไป 3 กิโลเมตร บ้าน “สุขแสงดาว” ของเพื่อนซึ่งพ่อแม่ของเขาเป็น “ศึกษาธิการอำเภอ” ที่นั่นคือสวรรค์สำหรับผม ในห้องห้องหนึ่ง มีหนังสือนิทาน นิยาย การ์ตูน มากมายนับร้อยๆ เล่ม
ในวันเสาร์-อาทิตย์ ผมจะไปบ้านเพื่อนแต่เช้า และอ่านหนังสืออย่างกระหายใคร่รู้ นั่งอ่านนอนอ่านอยู่กับเพื่อนผู้เป็นเจ้าของบ้าน และเพื่อนบางคนที่ไปใช้บริการ
บรรยากาศแห่งความสุขแบบนั้นได้กลับหวนย้อนทวนมาอีกครา เมื่อผมได้ไปเยี่ยมเยือนร้านหนังสือเล็กๆ บางร้านตามต่างจังหวัด... และเมื่อสัปดาห์ที่แล้วนี่เอง ผมได้รับ “ชวน” ให้ไปร่วมกิจกรรมที่ร้านหนังสือเล็กๆ ร้านหนึ่งที่ อ.แกลง จ.ระยอง
ร้าน “สุนทรภู่” ร้านหนังสือที่ให้บรรยากาศของความเป็นเพื่อน เช่นเดียวกันกับร้านหนังสือเล็กๆ ทุกหนแห่งที่มีบรรยากาศของความรัก รักหนังสือ รักการอ่าน
หนังสือส่วนใหญ่ได้ “โชว์ปก” และทุกเล่มได้รับความเอาใจใส่ตั้งแต่เริ่มแรก “หนังสือ” ได้เป็น “หนังสือ” อย่างเต็มภาคภูมิ จนไม่รู้สึกดึงความเป็น “สินค้า” แต่ละเล่มถูกเลือกมาด้วยความรักของเจ้าของร้าน ปรารถนาส่งผ่านสู่มือของคนที่รักหนังสือด้วยกัน
เป็นเรื่องน่ายินดีที่ผมได้รับรู้ว่า “ร้านหนังสือเล็กๆ” รวมตัวกันได้เป็นเครือข่ายโยงใย ผูกพัน ไม่ต่างโดดเดี่ยว เดียวดาย หรือล้มหายตายจากไปเพียงลำพังอย่างปราศจากการับรู้
โยงใยกันได้ย่อมรู้สึกอบอุ่นและปลอดภัย ย่อมได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์ได้ร่วมคิดร่วมฝัน กิจกรรมร่วมโครงการ ร่วมมือ ร่วมใจทำ บางสิ่งบางอย่างที่เอื้อ เกื้อ อำนวย ทะนุบำรุงความฝันที่ต่างฝันและความฝันร่วมกัน
ผมได้รู้จักนามเครือข่ายนักอ่านไทย ได้ยินชื่อกิจกรรม “หนังสือบนรถโฟล์ก” ที่จะเป็นพาหนะ” นำพา “โลกทั้งใบ” ตระเวนไปทั่วสารทิศ ผมได้ยินชื่อกิจกรรม “ร้านหนังสือเล็กๆ ที่บ้านเกิด” โครงการ “หนังสือแกล้มกาแฟ” โครงการตื่นเถิดห้องสมุด... และอยากได้ยินชื่อ นาม ถ้อยคำอื่นๆ อีกมากมายครับ
ผมในฐานะ “คนรักหนังสือ” คนหนึ่ง การได้มาเยือนร้านหนังสือเล็กๆ “สุนทรภู่” ที่เมืองแกลง ถือเป็นความเบิกบานเล็กๆ ครับ ความหวังของคนรักหนังสือก็คือ สร้างการอ่านเชิงคุณภาพอย่างไม่ต้องไปพะวงเรื่อง “จำนวนบรรทัดต่อปี” ...อ่านกันอย่างเงียบๆ ในมุมสงบๆ ตามประสาคนรักหนังสือ รักการอ่าน และรักเพื่อนครับ
ขอให้กำลังใจร้านหนังสือเล็กๆ ครับ
-----------------------
(ศิลป์แห่งแผ่นดิน : ร้านหนังสือเล็กๆ : โดย...ศักดิ์สิริ มีสมสืบ)