ทำมาหากิน : 'กระทง' จากกะลามะพร้าว | คมชัดลึก

 

                         ในช่วงเทศกาลลอยกระทง ส่วนใหญ่วัสดุที่นำมาทำ "กระทง" จะเป็นต้นกล้วยที่มีอายุสั้น ซึ่งนั่นหมายถึงผู้ผลิตจะมีรายได้เพียงครั้งเดียว แต่ที่เมืองตากซึ่งสืบ ประเพณีลอยกระทงสายไหลประทีป ชาวบ้านที่นั่นมีรายได้จากการประดิษฐ์กระทงจาก "กะลามะพร้าว" ที่เพียงใส่ความคิดลงไปก็สามารถแปรเป็นเงินได้โดยไม่เลือกฤดูกาล

                         นางจรรย์จรี บุญเรือง ผอ.กองสวัสดิการสังคม เทศบาลเมืองตาก กล่าวว่า กองสวัสดิการสังคมได้มีแนวคิดส่งเสริมชุมชนสร้างอาชีพและสืบทอดภูมิปัญญาสู่เยาวชน หนึ่งในนั้นคือการทำกระทงจากกะลามะพร้าวใน “โครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ชุมชนเพื่อสัมมาชีพ 100 ตำบล 28 จังหวัด" โดยการสนับสนุนของมูลนิธิสัมมาชีพ และสำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน (สสค.) เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น และสร้างงาน สร้างรายได้ให้คนในชุมชน

                         "เดิมชาวบ้านเอาเฉพาะเนื้อมะพร้าวมาแปรรูปเป็นอาหารเมนูต่างๆ ทว่าส่วนอื่นๆ เช่น เปลือก หรือกะลาจะถูกทิ้งไป กระทั่งมีผู้เอากะลาไปใช้ลอยแทนกระทงเพื่อขอขมาพระแม่คงคา กลายเป็นประเพณีลอยกระทงสายไหลประทีป 1,000 ดวง จนถึงทุกวันนี้ ต่อมาเมื่อช่วงเทศกาลลอยกระทงของทุกปี จะมีชาวบ้านผลิตกระทงกะลาขายนับหมื่นๆ ใบให้นักท่องเที่ยว ซึ่งบางรายซื้อหาไปเป็นของที่ระลึก" ผอ.จรรย์จรี แจง

                         พร้อมระบุว่า นั่นเป็นเหตุผลที่ทำให้กองเข้าไปส่งเสริมอาชีพทำกระทงกะลามะพร้าว รวมทั้งส่งเสริมการออกแบบผลิตภัณฑ์ หาช่องทางจำหน่าย ด้วยเริ่มจากรวบรวมสมาชิก 16 ชุมชนในเขตเทศบาล ตั้งเป็น กลุ่มอาชีพประดิษฐ์กระทงกะลา ที่ลักษณะงานทำตัวแบบงานกะลา งานด้ายฟั่นเป็นรูปตีนกา งานฉลุ งานลงรักปิดทอง เป็นต้น โดยทางกองจัดสรรงานให้ชุมชนแยกกันไปทำ จากนั้นจะมีกลุ่มรับผิดชอบประกอบตัวกระทงกะลาเข้าด้วย

                         "กระทงกะลาแต่ละชิ้นจะถูกประดิษฐ์ขึ้นอย่างสวยงาม ทั้งรูปแบบ สีสัน ซึ่งนอกจากขายช่วงเทศกาลแล้ว ยังประยุกต์ด้วยการใช้เทียนหอมแทนเทียนธรรมดา จำหน่ายให้โรงแรม รีสอร์ท สปา ที่นำไปตกแต่งประดับหรือใช้จุดเทียนหอม ส่วนหนึ่งจำหน่ายให้ลูกค้าชาวต่างชาติที่ชื่นชอบงานฝีมือ"

                         ส่วนสนนราคา ผอ.จรรย์จรี บอกว่า ช่วงเทศกาลขายกันใบละ 30 บาท ขณะเดียวกันได้มีการส่งเสริมการขาย คือจัดเป็นชุดกระทงสาย 99 ชิ้น ราคา 500 บาท เพื่อนำไปลอยตามเลขมงคล ทำให้ได้รับความสนใจจากผู้บริโภคมากขึ้น โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวต่างชาติที่นิยมซื้อกลับไปเป็นของที่ระลึกเพราะชื่นชอบในงานฝีมือ

                         ต่อมาเมื่อช่วงไม่มีเทศกาล ทางกองจะให้ชาวบ้านผลิตและนำไปวางจำหน่ายที่เทศบาลเมือง อีกทั้ง จัดพื้นที่จำหน่ายในเทศกาลประจำปี เช่น งานตากสิน งานโอท็อป เทศกาลจังหวัดใกล้เคียง รวมทั้งจำหน่ายให้แก่โรงแรม ธุรกิจสปาโดยไม่ต้องรอให้ถึงเทศกาลลอยกระทง

                         ด้าน นายณรงค์ คงมาก หัวหน้าโครงการติดตามสนับสนุนและประเมินผลโครงการ กล่าวว่า ในส่วนกระทงที่ทำจากกะลานั้นน่าสนใจยิ่ง เป็นความกลมกลืนทางภูมิปัญญา วัฒนธรรมประเพณีที่สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ซึ่งขณะนี้ได้ส่งเสริมให้มีจำหน่ายผ่านอินเทอร์เน็ตในรูป E-Marketing โดยมีผลิตภัณฑ์ของโครงการ 4 ชนิด ได้แก่ กระทงสายกะลา จ.ตาก ข้าวฮ่าง จ.หนองบัวลำภู ผ้าย้อมคราม จ.อำนาจเจริญ และน้ำฟักข้าว จ.กาญจนบุรี พร้อมมีแผนจัดทำศูนย์จำหน่ายสินค้าในโครงการ เพื่อเพิ่มช่องทางจำหน่ายอีกทางด้วย

 

 

--------------------

(ทำมาหากิน : 'กระทง' จากกะลามะพร้าว งานทำมือ-รักษ์ภูมิท้องถิ่น : โดย...ธานี กุลแพทย์)