การเรียนรู้4มิติเปลี่ยนชาติสร้างพลัง | คมชัดลึก

          การผลักดันให้ประเทศไทยสามารถแข่งขันได้กับนานาอารยประเทศ มิติที่ควรจะลงน้ำหนักมากสุดคือ การสนับสนุนการศึกษาเพื่อพัฒนาทรัพยากรชาติ คือ “มนุษย์” ให้มีคุณภาพ มีภูมิคุ้มกัน คือ “ภูมิปัญญา” ที่จะเป็นเกราะแห่งความเข้มแข็งให้ชาติรอดวิกฤติ  ตลอดจนสามารถส่งเสริมและต่อยอดให้ประเทศมีความแข็งแกร่งในทุกมิติ แต่เมื่อประเทศไทยขาดการสนับสนุนการศึกษาอย่างเต็มรูปแบบ เป็นเพียงปะติดปะต่อ ชาติก็จะกลายเป็นเว้าๆ แหว่งๆ ผิดทิศผิดทาง บูดเบี้ยว การศึกษาที่ขาดการมองรอบทิศ ขาดมิติอันลึกซึ้งมีผลต่อบุคลากรของชาติในอนาคตที่ไร้คุณภาพตามมา
 
          ทัศนคติของคนในชาติบางอย่างเป็นปัญหา  ทัศนคติที่ไม่ได้มองชาติก่อนแต่กลับมองผลประโยชน์ของตัวเองเป็นที่ตั้ง  เห็นแก่ “เงิน” มากกว่าเห็นแก่ “งาน”  ซึ่งเป็นความบอบช้ำของสังคมในขณะนี้
 
          หลักสูตรการเรียนการสอนด้านปรัชญาความคิดมรดกทางวัฒนธรรม ก็ต้องปิดการเรียนการสอนลงเพราะไม่ได้ประโยชน์ทางการเงิน เพราะคนเรียนมีน้อย ซึ่งอาจทำให้ชาติอาจขาดแคลนบุคลากรทางปรัชญาไปมาก ซึ่งมีแต่จะเพิ่มพูนบุคลากรด้านการผลิต  ด้านเศรษฐกิจมาแทนที่  ซึ่งอาจทำให้ชาติเกิดวิกฤตในที่สุดเพราะมองเงินมาก่อนปัญญา ระดับของการศึกษาก็เช่นกัน  ความเจริญของชาติไม่ได้ขึ้นอยู่กับการศึกษาที่สูงส่งเพียงอย่างเดียว ยกตัวอย่างบ้าน 1 หลัง ไม่ได้เกิดจากวิศวกรกับสถาปนิกเพียงไม่กี่คน  แต่จะต้องร่วมสร้างจากอาชีพทุกกลุ่ม  ตั้งแต่กรรมกร  จับกัง ช่างไม้ ช่างปูน  ผู้รับเหมา  ผู้ผลิตสินค้าต่างๆ สำหรับบ้าน  นักออกแบบ ฯลฯ นั่นก็แปลว่าในสังคมก็ไม่จำเป็นเลยที่จะต้องมีแต่เฉพาะคนจบการศึกษาสูงๆ บ้านไม่มีทางเสร็จได้หรอกครับถ้าผู้สร้างไม่ได้มาจากการร่วมมือจากคนทุกกลุ่ม
 
          สังคมก็เช่นกัน ถ้าจะสมบูรณ์อยู่ได้ต้องเกิดจากระดับความรู้ และ ”ชีวภาพทางความรู้”  ที่หลากหลาย  คอยเติมเต็มให้สังคมนั้นสมบูรณ์  การมองการศึกษาจึงไม่ใช่แค่แนวตั้ง  แนวนอนก็สำคัญ  ทุกระดับแม้จบการศึกษาระดับไหนก็ตามก็ถือว่า มีความสำคัญเท่ากันหมด เสมือนร่างกายที่มีอวัยวะที่ทุกส่วนต้องทำงานร่วมกันเอื้อต่อกัน  มีหน้าที่ต่างกันแต่ส่งเสริมกันและกัน  โดยความสำคัญเท่าเทียมกัน ถือว่าเป็นร่างกายที่สมบูรณ์
 
          ขณะที่ในปัจจุบันการศึกษาในระดับล่าง  ระดับกลางก็ประสบปัญหา  อาชีพที่ใช้แรงงานก็เกิดวิกฤตเพราะคนไทยส่วนใหญ่จะดูถูกดูแคลนคนระดับล่าง  จนแรงงานระดับล่างขาดความภาคภูมิใจในอาชีพ  สุดท้ายก็ต้องหนีจากความถนัดไปสู่ระดับที่ตัวเองไม่ถนัด  และก่อเกิดการขาดบุคลากรระดับแรงงานอย่างมากในปัจจุบันนี้  ในขณะที่ประเทศที่พัฒนาแล้วหลายประเทศเขาให้ความสำคัญกับอาชีพทุกระดับและร่วมสร้างทัศนคติเชิงบวกให้กับทุกอาชีพ  โดยมีแรงบันดาลใจ และความหวังที่มองเห็นอนาคตว่าจะเติบโตสำเร็จได้อย่างไร  สร้างไฟปลุกความสามารถให้เกิดขึ้นจากทุกอาชีพทุกระดับไม่ก่อให้เกิดความน้อยเนื้อต่ำใจ ดูถูกดูแคลนอาชีพตัวเอง  มีความภาคภูมิใจประกอบอาชีพใดก็รักในอาชีพนั้น 
 
          สถาบันการศึกษาเองก็ไม่ควรบ่มเพาะแต่เพื่อการศึกษาสูงด้านเดียว แต่ต้องมองให้ครบทุกมิติ  และการศึกษาก็ใช่ว่าจะตกอยู่ในความรับผิดชอบของโรงเรียนเท่านั้น  แต่การเรียนรู้ทางการศึกษาต้องเกิดขึ้นทุกวินาทีที่มีชีวิตอยู่ในโลกนี้ เป็นการเรียนรู้ตลอดชีพและถ้าเข้าใจ เราสามารถวางแผนการศึกษาเพื่อบ่มเพาะปัญญาให้กับคนในชาติอย่างยั่งยืนนั้นเอง  โดยมีแนวคิดในการบ่มเพาะ  4  มิติในแนวคิด “HOME” ดังนี้
 
          1. H = HOME  เริ่มต้นที่บ้าน  การสร้างสรรค์ปัญญาบ่มความคิดที่บ้านและครอบครัว ที่อบอุ่น ถือว่า สำคัญเป็นอันดับแรก  และต้องทำให้เป็นระบบ  การออกแบบระบบสื่อการเรียนรู้ประจำบ้าน  การทำหน้าที่ของครอบครัว  การสร้างแรงบันดาลใจจากบ้าน  การออกแบบบ้านที่มีคุณภาพ  น่าอยู่ น่าสบาย
 
          2. O = OFFICE  สำนักงาน  อาชีพ  ถือเป็นการเรียนรู้สำคัญ  การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ในการทำงานมีมากมาย  ยิ่งสถาบันการศึกษาใดก็ตามมีกิจกรรมร่วมกับสำนักงาน หรือแหล่งสร้างงานมากๆ สถาบันนั้นก็จะมีความยั่งยืนแข็งแรง  บุคลากรก็จะมีคุณภาพตั้งแต่การเรียน  ซึ่งอาจเริ่มต้นจากประถม  มัธยมก็ได้ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและการเรียนรู้ของจริง  อีกทั้งก็ต้องเป็นสำนักงานที่มีจริยธรรมและความเป็นมืออาชีพไปพร้อมกัน สภาพแวดล้อมในส่วนกลางจะต้องออกแบบให้มีคุณภาพ
 
          3. M = MEDIA  สื่อต่างๆ ที่มีผลกระทบสู่มนุษย์เป็นการเรียนรู้นอกห้องเรียนที่มีทั้งเลวและดี  การคัดกรองความรู้จากสื่อเหล่านี้ จึงมีประโยชน์ต่อการรับรู้ และเรียนรู้อย่างมาก  ทั้งสื่อออนไลน์  สื่อโทรทัศน์  สื่อหนังสือพิมพ์  ข่าวสารต่างๆ  และสื่อใหม่ๆ ที่พร้อมจะเกิดขึ้นมากมายและมีพลังมหาศาล  การเรียนรู้ของโลกจะเกิดการปฏิวัติมหาศาล  อาจจะเป็นคู่แข่งกับห้องเรียนในที่สุด
 
          4. E = EDUCATION  CENTER  ศูนย์การศึกษาทุกระดับ ซึ่งให้เป็นข้อที่ 4  เพราะอาจจะมีอิทธิพลน้อยมากในอนาคต  ถ้าไม่ปรับตัวการเรียนรู้ผ่านโรงเรียน  จึงไม่ใช่อิทธิพลในการเรียนรู้มากกว่าเมื่อก่อนอีกต่อไป  แต่ก็มีความสำคัญที่สุดถ้าได้รับการสร้างสรรค์อย่างมีคุณภาพ  และต้องปรับตัวได้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของโลก  แต่ E  สุดท้าย ที่สำคัญไม่แพ้กับ E ในข้อนี้ คือ  “ENVIRONMENT”  คือ สภาพแวดล้อมรอบตัวที่มีอิทธิพลอย่างมากในการเรียนรู้ของมนุษย์  ซึ่งถือเป็นการบ่มเพาะครบทุกมิติรอบตัว
 
          ผมจึงยืนยันได้ว่า การเรียนรู้ 4 มิติ (กว่าๆ) แบบนี้ คือ ระบบการเรียนรู้ที่ต้องได้รับการออกแบบให้เกิดประสิทธิภาพ ชาติก็จะไปรอดจะต้องเกิดจากการพัฒนาการเรียนรู้ครบทุกมิติ จากทุกคนทั้งผู้นำและผู้ตาม เพื่อสร้างคน สร้างปัญญา ให้มีประสิทธิภาพในการสร้างงาน สร้างรายได้ให้กับชาติบ้านเมืองต่อไป  การสนับสนุน การเรียนรู้รอบทิศ จึงถึงเป็นเรื่องใหญ่ โดยทรัพยากรที่สำคัญที่สุดคือ “มนุษย์”  นั่นเองครับ
.......................................
(หมายเหตุ การเรียนรู้ 4 มิติ เปลี่ยนชาติสร้างพลัง : คอลัมน์ แต่งร้านให้ได้ล้าน โดย... ผศ.เอกพงษ์ ตรีตรง)