'รางหมากขุม'โอท็อปสร้างรายได้ | คมชัดลึก

 

                         ท่ามกลางกระแสเทคโนโลยีที่หมุนเร็ว จึงไม่แปลกที่ปัจจุบันคนรุ่นใหม่จะขลุกตัวอยู่กับของเล่นไฮเทคล้ำยุคทันสมัยด้วยเพียงปลายนิ้วสัมผัสเท่านั้น แต่กระนั้นของเล่นที่เคยรุ่งเรื่องในอดีตก็มิได้รางเลือนและสูญหายไปกับกาลเวลา แม้จะมีให้หาเล่นได้ไม่ง่ายเหมือนวันวานก็ตาม แต่“รางหมากขุม” คือของเล่นที่ปัจจุบันเด็กยุคดิจิตอลอาจไม่ค่อยให้ความสนใจเท่าใดนักและก็ยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังถวิลหาความสนุกในรูปแบบการเล่นด้วยการใช้ลูกแก้วหยอดหลุมลำเรือไม้ขนาดยาวท่ามกลางกระแสยุคสังคมโซเชียลเน็ตเวิร์กอันเชี่ยวกราก

                         โชคดีที่ปัจจุบันมี “กลุ่มรางหมากขุม" หมู่ 6 ต.ทางพูน อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.นครศรีธรรมราช โดยชาวบ้านกลุ่มหนึ่งที่ยังไม่หลงลืมอดีต จึงได้ร่วมกันสานต่อภูมิปัญญาการผลิตรางหมากขุมกระจายขายไปทั่วประเทศ ภายใต้การนำของประธานกลุ่ม "สุชาติ ยานแก้ว” ทำหน้าที่เป็นหัวเรือคนสำคัญในการสืบสานการละเล่นแห่งความสุขของเรือไม้

                         สุชาติเล่าว่า ด้วยเสน่ห์ของการเล่นหมากขุมที่ให้ประโยชน์ทั้งการฝึกลับสมอง ในการวางแผนการเดินหมากโดยการคิดคำนวณจำนวนลูกหมากในหลุมไม่ให้หมากตาย รวมถึงการฝึกสายตาที่ต้องว่องไว คิดเลขเร็ว เป็นการฝึกวิธีคิดวางแผนในการทำงานทุกอย่างอย่างรอบคอบสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดี

                         ด้วยเหตุนี้รางหมากขุมจึงยังเป็นสินค้าที่สร้างงานและสร้างรายได้ให้สมาชิกกลุ่มรางหมากได้เป็นอย่างดี เพราะที่นี่คือแหล่งผลิตและส่งออกรางหมากขุมที่ใหญ่และดีที่สุดในประเทศ นับตั้งแต่มีการก่อตั้งอย่างเป็นทางการเมื่อปี 2545 เป็นต้นมา หลังจากได้รับองค์ความรู้จากเจ้าหน้าที่พัฒนาการอำเภอเฉลิมพระเกียรติ

                         “ก่อนหน้านี้ทำงานเป็นช่างไม้ทั่วไป ทำให้มีเศษไม้เหลือใช้เป็นกองใหญ่ กระทั่งได้รับความรู้จากเจ้าหน้าที่พัฒนาการอำเภอมาให้ความรู้ในการใช้ประโยชน์จากเศษไม้ กระทั่งลงตัวที่การผลิตรางหมากขุม ซึ่งได้ลองผิดลองถูกพักใหญ่กว่าจะได้ผลิตภัณฑ์ที่สวยงามและเป็นสินค้าที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจ จึงได้รวมกลุ่มชาวบ้านที่พอมีฝีมือประมาณ 10 รายเพื่อผลิตอย่างเป็นทางการ” สุชาติกล่าว

                         สุชาติเล่าอีกว่า สำหรับหมากขุมที่นี่นอกจากตั้งใจผลิตเพื่อสืบสานภูมิปัญญาแล้ว ยังมีจุดเด่นที่แตกต่างคือ ผลิตจากไม้ฉำฉาเพราะเป็นไม้ในพื้นที่หาได้ง่าย และที่สำคัญปกติคนทั่วไปไม่ค่อยใช้ประโยชน์จากไม้ชนิดนี้เท่าใดนัก เมื่อนำมาผลิตปรากฏว่าลวดลายสวยงามเป็นเอกลักษณ์ ไม่เหมือนใครเมื่อเทียบกับสินค้าที่มีอยู่ในท้องตลาดเวลานี้

                         "ปัจจุบันกลุ่มลูกค้าที่อุดหนุนจะเป็นกลุ่มทั่วไป โดยเฉพาะครอบครัวและสถาบันการศึกษาที่ต้องการนำไปให้เด็กๆ ได้เรียนรู้เพื่อสืบทอดการละเล่นที่เป็นหนึ่งในภูมิปัญญาชาวบ้าน ประกอบกับสินค้าส่วนใหญ่จะถูกนำไปเปิดบูธหรือออกร้านตามเทศกาลงานต่างๆ หรือกิจกรรมที่จังหวัดจัดขึ้นทำให้สามารถเข้าถึงกลุ่มลูกค้าได้ระดับหนึ่ง" 

                         ความสำเร็จของกลุ่มรางหมากขุม ไม่ได้เป็นเพียงแค่แหล่งผลิตและจำหน่ายสินค้าเท่านั้น แต่ปัจจุบันยังได้เปิดโอกาสให้กลุ่มเยาวชนหรือผู้ที่สนใจเข้ามาศึกษาหาความรู้ การผลิตและสอนการเล่นหมากขุมเพื่อร่วมอนุรักษ์การละเล่นพื้นบ้านอีกทางหนึ่งด้วย ผู้ที่สนใจอยากอุดหนุนสินค้าภูมิปัญญา ติดต่อได้ที่เบอร์ 08-4064-9244 หรือจะแวะเวียนไปเยี่ยมเยียนได้ที่ บ้านเลขที่ 717 หมู่ 6 ต.ทางพูน อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.นครศรีธรรมราช

 

--------------------

ขั้นตอนการทำ 'รางหมากขุม'

 

                         สุชาติ ยานแก้ว ประธานกลุ่มรางหมากขุม อธิบายขั้นตอนการทำรางหมากขุมนั้นไม่จำเป็นต้องใช้ไม้ที่สมบูรณ์นัก เพียงแค่มีเศษไม้เหลือใช้ที่มีขนาดพอเหมาะที่จะนำมาสร้างเป็นรางหมากขุมได้ตามขนาดที่ต้องการก็สามารถทำได้แล้ว โดยวันนี้มีขั้นตอนการทำรางหมากขุมแบบง่ายๆ มาฝาก เริ่มจากรางหมากขุมต้องมีรูปร่างลักษณะคล้ายเรือพายยาว ขนาดมาตรฐานคือยาวประมาณ 100 เซนติเมตร กว้างประมาณ 20 เซนติเมตร ทำจากท่อนไม้ผ่าซีกนิยมไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้หลุมพอ ไม้ตะเคียน หรือไม้ฉำฉา เป็นต้น

                         ขั้นตอนการทำ เมื่อได้ท่อนไม้มีความยาวตามที่ต้องการแล้วให้แบ่งออกเป็นสองซีกเพื่อขึ้นรูปให้เป็นลักษณคล้ายเรือท้องแบน โดยทั่วไปไม้ 1 ท่อนสามารถทำรางได้ 2 ราง จากนั้นนำมาวัดระยะเพื่อแบ่งพื้นที่การสร้างหลุมโดยจะมีหลุมหรือขุม 2 ประเภท คือ หลุมเล็กมี 14 หลุมแบ่งข้างละ 7 หลุม ขณะที่หัวและท้ายเรือเป็นหลุมใหญ่รวม 2 หลุม

                         ประธานกลุ่มรางหมากขุมยอมรับว่า การทำรางหมากขุมนั้น สำคัญที่สุดอยู่ที่การวางโครงร่างให้มีความเหมาะสมและสวยงามตามขนาดของไม้ที่นำมาทำราง โดยหลุมทุกหลุมต้องเท่ากันทั้งขนาดและระยะระหว่างพื้นที่หลุม ซึ่งขั้นตอนนี้อาจต้องใช้ดินสอร่างหรือวงกลมเป็นแบบพิมพ์ไว้ก่อน เมื่อได้สัดส่วนที่เหมาะสมแล้วก็ลงมือเจาะโดยใช้สิ่วกับค้อนตอกสกัดเนื้อไม้ออกให้เป็นหลุม ขุดเรียงไปตามความยาวของรางทั้งสองด้านจนครบ

                         เมื่อขั้นตอนการขุดหลุมเรียบร้อย ก็เข้าสู่การใช้กระดาษทรายขัดถูให้ไม้เรียบจนเกลี้ยงเกลาเป็นมัน ซึ่งขั้นตอนนี้ขึ้นอยู่ที่การเลือกใช้ไม้เพราะลวดลายของเนื้อไม้แต่ละประเภทจะแตกต่างกัน ทำให้รางหมากขุมทุกชิ้นจะปรากฏความสวยงามของลายไม้ที่ต่างกันออกไป

 

--------------------

('รางหมากขุม' โอท็อปสร้างรายได้ สานภูมิปัญญาสู่การละเล่นวัยเด็ก : โดย...สุพิชฌาย์ รัตนะ)