นกกระแตหัวเทา | คมชัดลึก

                ก่อนอื่นขอแจ้งข่าวว่า วันอาทิตย์ที่ 31 มีนาคมนี้ จะมีงานประชุมจัดโดยสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) ที่ห้องบรรยาย 1 คณะสัตวแพทยศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน เวลา 13.00-16.00 น. โดยกำหนดการของงานได้แก่ การแนะนำคณะกรรมการชุดใหม่ ความคืบหน้าการยกร่างระเบียบสมาคม, รายงานที่น่าสนใจในปี พ.ศ.2555 และรายงานผลการนับนกน้ำ (Asian Waterbird Census) ที่มีการสำรวจในเวลาใกล้เคียงกันทั่วทั้งทวีปเอเชียในช่วงปลายมกราคม ที่ผ่านมา

                การนับประชากรนกน้ำอย่างพร้อมเพรียงกัน ทำให้ทราบข้อมูลเกี่ยวกับพื้นที่และถิ่นอาศัยของนกน้ำอพยพแต่ละชนิดในช่วงฤดูหนาว ซึ่งประเทศที่นกชนิดนั้นๆ อาศัยทั้งเป็นพื้นที่หากินช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์และที่ทำรังวางไข่ต้องทำงานร่วมกันเพื่อติดตามจำนวนประชากรอย่างต่อเนื่อง นกน้ำบางชนิดพบเห็นได้บ่อยเพราะอพยพมาอาศัยอยู่ในเมืองไทยเป็นจำนวนมาก แต่จริงๆ แล้วอาจมีจำนวนลดลง บางชนิดก็สำรวจประชากรให้ทั่วถึงได้ลำบากเพราะส่วนใหญ่ไม่ได้อยู่ในพื้นที่ที่มีการสำรวจอย่างต่อเนื่อง นกกระแตหัวเทา (Grey-headed Lapwing) ที่ประชากรโลกเหลือไม่ถึงแสนตัว (จริงๆ แล้วอาจเหลือเพียงไม่กี่หมื่นตัวเท่านั้น) เป็นหนึ่งตัวอย่างที่ชัดเจน

                นกกระแตหัวเทาทำรังวางไข่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของจีนและญี่ปุ่น ประชากรที่พบในเมืองไทยอพยพมาจากจีน ชื่อ “นกกระแต” ไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับกระแต (Treeshrews) ที่เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่มาจากเสียงร้องของนกกระแตแต้แว้ด (Red-wattled Lapwing) “กระแต” เลยกลายมาเป็นชื่อไทยของญาติๆ มันด้วย

                ต่างจากนกกระแตแต้แว้ดที่อาศัยอยู่ตามพื้นที่โล่งทั่วไป นกกระแตหัวเทาชอบพื้นที่ชุ่มน้ำที่มักลักษณะเป็นทุ่งหญ้าแฉะๆ ทุ่งนา บึงน้ำที่มีพืชน้ำหนาแน่นและมีทำเลให้มันสามารถเดินหากินได้ มักพบหากินอยู่ในบริเวณเดียวกันหลายตัว พบได้ไม่ยากตามที่ราบลุ่มทั่วไป ยกเว้นทางภาคใต้ ซึ่งมีเพียงบางส่วนอพยพลงไปเป็นประจำทุกปี

                นกกระแตหัวเทามีหลังสีน้ำตาล ท้องสีขาว นกวัยเด็กมีหัวสีน้ำตาลและมีคอขาว ไม่ใช่สีเทาเหมือนนกโตเต็มวัย ปากสีเหลืองมีปลายปากดำ บริเวณหัวตามีหนังเปลือยสีเหลือง ม่านตาสีแดง อกมีแถบสีดำ ซึ่งจะเห็นได้ชัดเจนขึ้นในช่วงฤดูผสมพันธุ์ ขณะบินจำแนกได้ง่ายจากด้านบนปีกซึ่งขนกลางปีกเป็นสีขาวปลอด ไม่มีสีดำเป็นแนวที่ปลายขนเหมือนนกกระแตอื่นๆ โดยรวมมีขนาดใหญ่และผอมเพรียวที่สุดในบรรดานกกระแตเมืองไทย

......................................

(นกกระแตหัวเทา : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว)