นกเดินดง-อกดำ | คมชัดลึก

               นกเดินดง (Thrushes) เป็นหนึ่งในกลุ่มนกเป้าหมายของทริปดูนกภาคเหนือช่วงกลางถึงปลายฤดูหนาว เพราะส่วนใหญ่เป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ที่หายาก หลายชนิดมีรายงานปีละเพียงไม่กี่ตัว อีกหลายชนิดก็ไม่ได้มีรายงานทุกปี ด้วยขนาดตัวค่อนข้างใหญ่โตสำหรับนกเกาะคอน และสีสันที่ไม่ขี้ริ้วขี้เหร่ นกเดินดงส่วนใหญ่จึงเป็นที่หมายปองของนักดูนก บางชนิดแม้จะมีสถานภาพเป็นนกหายาก แต่ก็มี “จุดประจำ” ที่สามารถเจอตัวได้ง่าย สถานที่ซึ่งเป็นที่รู้กันในหมู่นักดูนกว่าเป็นสวรรค์สำหรับนกเดินดงคือ ดอยอ่างขาง จ.เชียงใหม่

                นกเดินดงบนดอยอ่างขางนั้นมีมากมายหลายชนิดให้ลุ้นเจอในเส้นทางศึกษาธรรมชาติ บางครั้งอาจเจอฝูงใหญ่ที่มีมากกว่าหนึ่งชนิด ถึงแม้จะชื่อ“เดินดง”เพราะชอบเดินหากินตามพื้นดิน แต่บ่อยครั้งก็พบกินลูกไม้หรือน้ำหวานดอกไม้บนต้นไม้ใหญ่ ด้วยความที่นกเดินดงกินอาหารได้หลากหลาย และส่วนใหญ่ก็ไม่ได้ชอบอยู่อาศัยในป่ารกทึบ “จุดประจำ” ของนกเดินดงหลายชนิดก็คือบริเวณที่ทิ้งเศษอาหารใกล้ๆ กับครัวนั่นเอง หากค่อยๆ ซุ่มดูนกที่หลังครัวบนดอยอ่างขาง นกเดินดงที่ควรจะเจอมากที่สุดก็คือ นกเดินดง-อกดำ (Black-breasted Thrush) ซึ่งในบางจุดถูกนักดูนกและนักถ่ายภาพเอาหนอนนก (Mealworms) มาโปรยล่อไว้จนเสียนิสัย

                ไม่กี่ปีมานี้พบว่านกเดินดงอกดำในประเทศไทยไม่ได้เป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ทั้งหมด มีภาพถ่ายครอบครัวนกเดินดงอกดำพาลูกนกวัยเพิ่งออกจากรังมาหากิน เป็นหลักฐานยืนยันว่านกชนิดนี้ทำรังวางไข่บนดอยอ่างขางด้วย นอกจากที่นี่แล้ว บนดอยอื่นๆ เราทราบเพียงว่ามันเป็นนกอพยพที่หายากและน่าจะไม่ได้อพยพมาทุกปี บางปีอาจพบมาก ในขณะที่บางปีไม่พบเลย อาจขึ้นอยู่กับวงจรของพืชที่เป็นอาหารหรือสภาพอากาศที่ไม่เหมือนกันในแต่ละปี สถานภาพการอพยพย้ายถิ่นตามฤดูกาลเช่นนี้เรียกว่า Irruptive migratory นกกลุ่มที่มีพฤติกรรมนี้คือ นกจาบปีกอ่อน (Finches)

                นกเดินดงอกดำจะมีหัวและด้านบนของอกสีดำเฉพาะเพศผู้ที่โตเต็มวัยแล้วเท่านั้น ลักษณะเด่นอีกประการของมันคือสีส้มสดที่อกและข้างลำตัว ปีกและหลังสีเทาเข้ม ปากและวงตาสีเหลือง นกเพศเมียมีหัวสีน้ำตาล คอสีขาว มีลายสีดำที่คอและอก หลังสีน้ำตาลอมเทา สีส้มที่ด้านใต้ลำตัวจางกว่าเพศผู้ นกวัยเด็กมีสีสันคล้ายตัวเมียแต่มีลวดลายตามลำตัวมากกว่า นกวัยรุ่นมีสีสันคล้ายนกโตเต็มวัย แต่ขอบขนปีกมีแต้มสีจาง ส่วนเพศผู้ที่ยังโตไม่เต็มวัยจะยังคงมีลายขีดสีขาวที่คอและใบหน้า ทำให้สามารถแยกจากนกเต็มวัยได้ไม่ยาก
 
..............................................

(นกเดินดง-อกดำ : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว)