นกกระจิบหญ้าสีข้างแดง | คมชัดลึก

                          ตามตำราหรือคู่มือส่วนใหญ่ “วงศ์” หรือ “family” เป็นหน่วยในการจัดหมวดหมู่ทางอนุกรมวิธานซึ่งเป็นที่นิยมใช้แบ่งประเภทนกมากที่สุด  (คำว่า family ในที่นี้ไม่ได้หมายถึง “ครอบครัว” แบบ พ่อ-แม่-ลูก แต่เป็นการจัดกลุ่มที่รวมหลายๆ ชนิดที่มีเชื้อสายใกล้ชิดไว้ด้วยกัน) แต่ละวงศ์ประกอบด้วยชนิดนกที่พบง่ายและพบยากแตกต่างกันไป มีวงศ์นกไม่กี่วงศ์ที่เป็นตัวแทนของชนิดพันธุ์หายาก แต่ก็มีไม่กี่วงศ์ที่หาง่ายหมดเลยทุกชนิดที่พบได้ในประเทศไทย ถ้าเอาวงศ์ที่จำนวนสมาชิกไม่น้อยจนเกินไป วงศ์ที่สมาชิกทุกตัวหาง่ายทั้งหมดเห็นจะมีเพียงวงศ์ของนกยอดข้าวหางแพนและนกกระจิบ (Cisticolidae) ซึ่งในประเทศไทยสามารถแบ่งย่อยออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ นกยอดข้าวหางแพน (Cisticolas) นกกระจิบ (Tailorbirds) และนกกระจิบหญ้า (Prinias)

                          นกประจำถิ่นขนาดเล็กที่ปรับตัวเก่ง อายุค่อนข้างยืน และชอบอาศัยในที่รกๆ เหล่านี้ล้วนมีสมาชิกที่พบได้ชุกชุมในทุกถิ่นอาศัย โดยเฉพาะนกกระจิบหญ้า ซึ่งถ้าอ้างอิงตามคู่มือดูนกไทยฉบับหมอบุญส่งและฟิลิป ดี ราวด์ พ.ศ. 2534 จะพบว่ามี4ชนิดจากทั้งหมด6ชนิดที่มีสถานภาพ very common resident อันหมายถึงนกประจำถิ่นที่พบได้ชุกชุม 4 ชนิดที่ว่านี้ล้วนเป็นนกที่อาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้า ชนิดเดียวที่พบในป่ารกทึบจริงๆ คือ นกกระจิบหญ้าสีข้างแดง (Rufescent Prinia)

                          นกกระจิบหญ้าสีข้างแดงนั้นพบได้ชุกชุมทั้งในป่าดิบและป่าผลัดใบทั่วประเทศ ขอเพียงมีไม้พุ่มหรือไม้พื้นล่างให้มันอาศัยอยู่ได้ ในบางพื้นที่ก็พบตามทุ่งหญ้าเหมือนนกกระจิบหญ้าที่พบชุกชุมชนิดอื่นๆ มักหากินเป็นครอบครัวหรือฝูงเล็กๆ เช่นเดียวกับนกกระจิบหญ้าอกเทา (Grey-breasted Prinia) ญาติของมัน

                          ทั้งสองชนิดทำรังต่างจากนกกระจิบหญ้าอื่นๆ โดยม้วนใบไม้ใหญ่แล้วสานเข้าด้วยกันเหมือน นกกระจิบ (Tailorbirds) นกกระจิบหญ้าสีข้างแดงมีสีอ่อนกว่านกกระจิบหญ้าอกเทาและมีคิ้วสีขาวเห็นได้ชัดเจน ในชุดขนฤดูผสมพันธุ์จะมีสีเทาที่หัวมากขึ้น และมีหางสั้นกว่าปกติเล็กน้อย

                          ชื่อ “สีข้างแดง” นั้นอาจฟังดูกำกวมไปหน่อย เพราะปกติ“สีข้าง”จะหมายถึง flanks ซึ่งหมายถึงด้านข้างของลำตัว แต่จริงๆ แล้วนกกระจิบหญ้าชนิดนี้ไม่ได้มีสีแดงที่ “สีข้าง” เลย บริเวณปีกของมันต่างหากที่เป็นสีออกน้ำตาลแดง นกวัยเด็กมีม่านตาสีเข้มกว่าตัวเต็มวัย และมีปากสีส้ม นกทางภาคตะวันออกและใต้มีสีเข้มกว่าภาคอื่นๆ

 

--------------------

นกกระจิบหญ้าสีข้างแดง 

ชื่ออังกฤษ                          Rufescent Prinia, Rufous Wren-warbler 
ชื่อวิทยาศาสตร์                          Prinia rufescens (Blyth, 1847) 
วงศ์ (Family)                          Cisticolidae (วงศ์นกยอดข้าวหางแพนและนกกระจิบ) 
อันดับ (Order)                          Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน) 

--------------------

(นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกกระจิบหญ้าสีข้างแดง)