'ฝายชะลอน้ำ'แก้แล้งยั่งยืน | คมชัดลึก

          ในอดีตพื้นที่ ต.ตะพง เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ขาดแคลนน้ำอย่างหนัก  หน่วยงานรัฐต้องนำรถขนน้ำไปแจกชาวบ้าน แต่ละปีใช้งบประมาณ 8 แสน-1 ล้านบาทในการแก้ปัญหาดังกล่าว แต่หลังจากเอสซีจี เคมิคอลส์จัดกิจกรรม "เอสซีจี (SCG) รักษ์น้ำเพื่ออนาคต" ร่วมกับพลังชุมชนและมวลชนจิตอาสา ภายใต้การสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ สร้างฝายชะลอน้ำบริเวณเขายายดา ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญมาตั้งแต่ปี 2550 ส่งผลให้พื้นที่ดังกล่าวมีความอุดมสมบูรณ์ จนกลายเป็นแหล่งปลูกไม้ผลสำคัญที่สุดใน จ.ระยอง

          "ในปีแรก (2550) เอสซีจี เคมิคอลส์ได้สนับสนุนงบประมาณ 2 ล้านบาทในการสร้างฝายแบบผสมผสานจำนวน 400 ฝายให้กับ 6 ตำบล 10 หมู่บ้านรอบเขายายดา โดยเน้นให้ชุมชนมีส่วนร่วมและดำเนินการเองเพื่อให้เกิดความเข้าใจและรู้ถึงประโยชน์ของฝายชะลอน้ำ พอในปีถัดมาชุมชนได้เริ่มเห็นผล สภาพป่าที่เคยแห้งแล้งก็ฟื้นตัว ผลผลิตทางด้านการเกษตร ทั้งไม้ผล ยางพาราและนาข้าวก็เริ่มดีขึ้น จากนั้นก็ได้สร้างมาต่อเนื่องทุกปีและปีนี้ (2555) ได้สร้างไปแล้ว 2,800 ฝายจะสร้างให้ครบ 5,000 ฝายในปีหน้าเพื่อฉลองครบ 100 ปีเอสซีจีด้วย"

          สมชาย หวังวัฒนาพาณิช ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ฝ่ายปฏิบัติการ เอสซีจี เคมิคอลส์กล่าวระหว่างการเสวนา "ฝายชะลอน้ำ...เพิ่มความสมบูรณ์ให้เขายายดา เพิ่มมูลค่าผลผลิตชุมชน" ถึงกิจกรรมการสร้างฝายชะลอน้ำ ภายใต้โครงการ "เอสซีจี (SCG) รักษ์น้ำเพื่ออนาคต" เพื่อคืนความชุ่มชื้นและสมดุลระบบนิเวศสู่เขายายดา แนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำและสร้างสมดุลให้ระบบนิเวศอย่างยั่งยืน โดยได้เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2550 ปัจจุบันเอสซีจี เคมิคอลส์ร่วมกับชุมชนเขายายดาและพนักงาน ได้สร้างฝายชะลอน้ำในพื้นที่เขายายดาแล้วกว่า 2,800 ฝายเพื่อช่วยฟื้นคืนความอุดมสมบูรณ์สู่เขายายดาและยังช่วยจุดประกายจิตสำนึกการดูแลรักษาทรัพยากรป่าไม้อย่างยั่งยืนให้ชุมชนแห่งนี้ด้วย

          ขณะที่ ประสงค์ สุวรรณราย ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 14 ชุมชนเขายายดา  หัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการรวมกลุ่มชาวบ้านในพื้นที่ร่วมกับเอสซีจี เคมิคอลส์สร้างฝายชะลอน้ำบริเวณโดยรอบเขายายดาฟื้นสมดุลทางธรรมชาติและชีวิตของคนในชุมชนอีกหลัง หลังประสบปัญหาน้ำแล้งมาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน เนื่องจากผืนป่าถูกทำลาย น้ำท่วมในฤดูน้ำหลาก แต่แห้งแล้งอย่างหนักในฤดูแล้ง ส่งผลให้ภาคการเกษตรมีปัญหา 

          "เมื่อก่อนใช้รถขุดเจาะบ่อบาดาลก็ไม่พบน้ำ ทำการเกษตรก็ไม่ได้ จึงต้องขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานรัฐเพื่อส่งรถบรรทุกน้ำเข้ามาให้บริการในพื้นที่อยู่เป็นประจำ แต่หลังจากที่เอสซีจีเข้ามาสนับสนุนการสร้างฝายชะลอน้ำร่วมกับชุมชนตั้งแต่ปี 2550 วันนี้พื้นที่รอบเขายายดามีน้ำใช้อย่างเพียงพอ  ผลิตผลทางการเกษตร ไม่ว่าจะสวนยางพารา สวนผลไม้ เงาะ ทุเรียน มังคุด สละ ลองกองหรือนาข้าวก็เจริญงอกงามให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น"  

          ด้าน ดร.พงษ์ศักดิ์ วิทวัสชุติกุล ผู้อำนวยการส่วนวิจัยต้นน้ำ สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช เปิดเผยว่า น้ำในพื้นที่.ระยอง นับเป็นสิ่งที่มีค่าต่อความเป็นอยู่ทั้งภาคเกษตรและภาคอุตสาหกรรม ซึ่งผลจากการศึกษาโดยวิธีการของ SCS-CN Methodology สหรัฐอเมริกา พบว่า ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาการสร้างฝายชะลอน้ำในพื้นที่เขายายดาช่วยลดปริมาณน้ำหลาก พื้นที่ลุ่มน้ำยังสามารถเก็บกักน้ำได้มากขึ้นถึง 900 ลบ.ม.ต่อปี ที่สำคัญมวลชีวภาพของต้นไม้ในป่าเพิ่มขึ้นเป็น 23.5 ตันต่อไร่ด้วยและยังเป็นตัวอย่างต้นแบบที่กรมอุทยานนำไปใช้กับชุมชนอื่นๆ ในพื้นที่ภาคตะวันออกอีกด้วย 

          นับเป็นตัวอย่างความสำเร็จของความร่วมแรงร่วมใจจากทุกภาคส่วนในการฟื้นความสมบูรณ์ของระบบนิเวศกลับคืนสู่เขายายดา ภายใต้โครงการ "เอสซีจี(SCG)รักษ์น้ำเพื่ออนาคต" อันนำมาซึ่งชีวิตและความเป็นอยู่ของคนในชุมชนที่ดีขึ้นนั่นเอง

----------

(หมายเหตุ : 'ฝายชะลอน้ำ' ฟื้นชีวิตชุมชนเขายายดา เอสซีจีสนองพระราชดำริแก้แล้งยั่งยืน : โดย ... สุรัตน์ อัตตะ)

----------