นกขมิ้นหัวดำใหญ่ | คมชัดลึก

                    โครงการสร้างเขื่อนที่เป็นที่จับตามองมากที่สุดในขณะนี้คงหนีไม่พ้นเขื่อนแม่วงก์ ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณในระดับเชิงเขาในผืนป่าตะวันตก เต็มไปด้วยไม้ยืนต้นที่มีมูลค่าสูงอย่างไม้สักขึ้นอยู่เป็นจำนวนมาก ในอดีตป่าเต็งรังใน อช.แม่วงก์ นี้เคยมีการพบ นกหัวขวานด่างหน้าผากเหลือง (Yellow-crowned Woodpecker) เพียงแห่งเดียวในเมืองไทย และเป็นถิ่นอาศัยของสัตว์ใกล้สูญพันธุ์หลายชนิด เช่น นกยูง เสือโคร่ง และวัวแดง ที่ถ้าไม่หนีตายก็คงต้องจมอยู่ใต้น้ำหากมีการสร้างเขื่อนจริงๆ

                     ไม่ผิดถ้าจะพูดว่าป่าเต็งรังเป็นหนึ่งในระบบนิเวศที่ถูกคุกคามมากที่สุด เนื่องจากแทบจะทั้งหมดอยู่ในที่ราบหรือสูงจากระดับน้ำทะเลไม่มากนัก มีไม้ยืนต้นเนื้อแข็งขนาดใหญ่ซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาด มิหนำซ้ำบรรยากาศที่ดูแห้งแล้งของป่าเต็งรังยังทำให้ถูกมองเป็นป่าเสื่อมโทรม ส่วนใหญ่ไม่ได้ถูกตั้งให้ครอบคลุมในพื้นที่อนุรักษ์เฉกเช่นป่าดิบ นกที่พบเฉพาะป่าเต็งรังหลายชนิดมีจำนวนลดลงจนเข้าขั้นหายากเพราะถิ่นอาศัยหายไป

                     ป่าเต็งรังขึ้นชื่อเรื่องความหลากหลายและความชุกชุมของนกหัวขวาน แต่ก็มี “นกรับแขก” อีกหลายชนิดที่เป็นตัวแทนของป่าเต็งรัง หนึ่งในนั้นคือ นกขมิ้นหัวดำใหญ่ (Black-hooded Oriole) ซึ่งพบได้ชุกชุมในป่าเต็งรังที่สมบูรณ์ แต่ในป่าที่ถูกปลูกทดแทนนั้น บางครั้งไม่ว่าต้นไม้จะใหญ่โตแค่ไหน แต่ก็ไร้ซึ่งเสียงร้องของนกชนิดนี้ เป็นเพียงป่าที่ไร้ชีวิต ต้องเข้าใจว่าการที่ระบบนิเวศตามธรรมชาติจะกลับคืนมาได้อาจใช้เวลาหลายชั่วอายุคน (หรืออาจสูญไปตลอดกาลโดยกลับคืนมาไม่ได้อีกแล้ว) ทั้งๆ ที่การทำลายใช้เวลาเพียงไม่กี่อึดใจเท่านั้น

                     นกขมิ้นหัวดำใหญ่เป็นนกที่กินทั้งแมลงและผลไม้ ลำตัวสีเหลืองทอง หัวสีดำ ปีกและหางสีดำโดยมีแต้มสีเหลือง จะงอยปากสีชมพู ม่านตาสีแดง นกตัวผู้มีสีสันสดใสกว่าตัวเมียเล็กน้อย วัยเด็กมีจะงอยปากและม่านตาสีคล้ำ มีลายขีดสีดำประปรายบนพื้นสีขาวที่ใต้ลำตัว หัวมีแถบสีดำคั่นระหว่างสีเหลืองที่หน้าผากและท้ายทอย

                     นอกจากป่าเต็งรังแล้ว นกขมิ้นหัวดำใหญ่ยังเป็นนกประจำถิ่นอาศัยอยู่ในป่าชายเลน ป่าดิบแล้งและป่าเบญจพรรณ พบได้เกือบทั่วประเทศ แต่พบบ่อยเฉพาะบางพื้นที่ สมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (Bird Conservation Society of Thailand) เป็นหนึ่งในองค์กรที่ร่วมลงนามคัดค้านโครงการได้ไม่คุ้มเสียอย่างเขื่อนแม่วงก์ ที่ชัดเจนว่าแก้ปัญหาน้ำท่วมไม่ได้ ถ้ามองในฐานะสัตว์ป่าคงต้องบอกว่ามีแต่เสียกับเสีย

....................................
(นกขมิ้นหัวดำใหญ่ : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว)