ชม'น้ำ'ฟังเพลง'เขมรไทรโยค'
ศิลปวัฒนธรรม : ชม 'น้ำ' ฟังเพลง 'เขมรไทรโยค'
ทุกๆ ปี พอถึงเดือนเมษายน ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร จะมีงานสำคัญคืองาน "วันนริศ" เพื่อรำลึกถึงพระเกียรติคุณใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ที่ทรงมีต่อวงการศิลปวัฒนธรรม ต่อ "วังท่าพระ" ซึ่งถือได้ว่าเป็นศูนย์กลางสำคัญแห่งการช่างไทย กระทั่งเป็นที่มาของการถวายพระสมัญญาว่า "นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม" รวมถึงยังเทิดทูนให้ทรงเป็น "สมเด็จครู" ด้วยว่าทรงมีความสามารถด้านศิลปะอย่างเห็นได้ชัดเจนจากผลงานศิลปกรรมทุกแขนง เช่น งานด้านจิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรมออกแบบ ประณีตศิลปกรรม นาฏศิลป์ และดุริยางคศิลป์ จนได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก จากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก
สำหรับกิจกรรมปีนี้ แม้ว่าจะมีสภาพอากาศร้อนจัด ทว่าตลอดวันตั้งแต่ช่วงเช้าวันที่ 26 เมษายน ที่ผ่านมาซึ่งเป็นขั้นตอนพิธีทางศาสนา ต่อด้วยพิธีไหว้ "สมเด็จครู" ปรากฏว่ามีลูกศิษย์ลูกหาในแวดวงงานช่างและงานศิลป์ ฝ่าไอร้อนเปลวแดดเข้าร่วมงานอย่างคับคั่ง แล้วต่อด้วยกิจกรรมการจัดแสดงนิทรรศการภาพถ่ายนานาชาติ ครั้งที่ 8 หัวข้อ "น้ำ" โดยจัดแสดงทั้งสิ้น 127 ภาพ แบ่งเป็นผลงานภาพถ่ายที่ได้รับรางวัล 18 ภาพ ผลงานภาพถ่ายที่ได้รับการคัดเลือกเข้าร่วมแสดงและภาพถ่ายของบุคคลสำคัญในแวดวงศิลปะ อาทิ ศ.ปรีชา เถาทอง, รศ.พิษณุ ศุภนิมิตร, ผศ.ถาวร โกอุดมวิทย์, ผศ.ญาณวิทย์ กุญแจทอง, นิติกร กรัยวิเชียร ฯลฯ ในการนี้ยังได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ "วิวจากสถาบันทักษิณคดีศึกษา" เข้าร่วมจัดแสดงด้วย
ในงาน ม.ร.ว.เอมจิตร จิตรพงศ์ ให้เกียรติเป็นประธานเปิดงานพร้อมมอบรางวัลให้แก่ผู้ชนะการประกวด ทั้ง 18 คน โดย รางวัลยอดเยี่ยม ตกเป็นของ นคเรศ ธีระคำศรี เจ้าของผลงานภาพถ่ายชื่อ "น้ำ คือ ชีวิต" ซึ่งเล่าถึงที่มาของภาพดังกล่าวว่า เมื่อครั้งกรุงเทพฯ ถูกน้ำท่วมเมื่อปลายปีที่ผ่านมา เขาในฐานะช่างภาพจึงมีหน้าที่ถ่ายรูปเก็บบรรยากาศต่างๆ ไว้ และบังเอิญได้เห็นความสนุกสนานของเด็กๆ ซึ่งกำลังเล่นน้ำอยู่กลางถนนบริเวณท่าพระจันทร์จึงหยิบกล้องขึ้นบันทึกไว้ เพราะดูแล้วเหมือนได้บทสรุปว่า ในเหตุการณ์เดียวกันอาจทำให้คนบางกลุ่มทุกข์ ในทางตรงข้ามคนบางกลุ่มก็มีความสุขได้
ขณะที่ ม.ร.ว.จักรรถ จิตรพงศ์ กล่าวชื่นชมผลงานภาพถ่ายว่า น้ำเป็นของเหลวที่พร้อมแปรสภาพอยู่ตลอดเวลา แต่ผู้เข้าประกวดก็สามารถถ่ายทอดออกมาได้อย่างงดงาม จึงคิดว่าเป็นเรื่องของการได้อยู่ถูกที่ถูกเวลาถูกจังหวะ และหาก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ยังดำรงพระชนม์ชีพ คิดว่าต้องทรงพระเกษมสำราญกับเทคโนโลยีอย่างแน่นอน ทั้งยังเชื่ออีกว่าทุกคนจะได้เห็นผลงานสนุกๆ อีกเยอะ ขณะเดียวกันก็ต้องขอขอบคุณทุกฝ่ายที่นำเอาผลงานของคนรุ่นใหม่ซึ่งเก่งๆ มานำเสนอในงาน "วันนริศ" เพราะจะทำให้คนรุ่นต่อๆ ไป ได้ประจักษ์ถึงผลงานของพระองค์และกลายเป็นแรงบันดาลใจต่อๆ ไป
ทั้งนี้ ในงาน "วันนริศ" ยังมีอีกหนึ่งกิจกรรมที่ได้รับความสนใจมากเช่นกัน นั่นคือ การจัดเสวนาประกอบการแสดงดนตรี เรื่อง "เพลงเขมรไทรโยค" โดย ศ.เกียรติคุณ นพ.พูนพิศ อมาตยกุล มาบอกเล่าถึงเพลงไทยเดิม ซึ่งเป็นพระนิพนธ์โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ประพาสน้ำตกไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี ใน พ.ศ. 2431 โดยทรงบรรยายถึงความงดงามของสถานที่และเสียงสัตว์นานาชนิด จากครั้งที่โดยเสด็จในครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2420 จนเกิดความประทับพระทัย..จนถึงวันนี้ "เพลงเขมรไทรโยค" มีสิริอายุรวม 124 ปี
งาน "วันนริศ" ครั้งนี้จะมีไปถึงวันที่ 5 พฤษภาคม 2555 ยังมีกิจกรรมที่น่าสนใจให้เที่ยวชมและหาความรู้เพิ่มเติมอีกมาก อาทิ การจัดแสดงและเสวนาวิชาการเรื่อง สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กับงานศิลปวัฒนธรรม, การบรรยายวิชาการ "พระอุโบสถ วัดราชาธิวาส : แนวคิดและการออกแบบทางสถาปัตยกรรมของสมเด็จครู" เป็นต้น