เมียงม่านเมียนมาร์4:เข้าเฝ้าพระเจ้าบุเรงนอง | คมชัดลึก

          มีคนไถ่ถามฉันมากมาย ทั้งด้วยน้ำเสียงใคร่รู้จริงๆ ทั้งหยั่งเชิง ทำนองว่าฉันรู้สึกอย่างไรที่ไปเยือนดินแดนพม่า ซึ่งครั้งหนึ่งเคยทำลายกรุงศรีอยุธยาจนวอดวาย

          ฉันคิดว่าคำถามนี้ ถ้าผู้ถามไม่เดียงสาเกินไป ก็เป็นคำถามที่เข้าข่ายอันตรายทีเดียว บางทีกรอบของสำนึกชาตินิยมสุดโต่งโดยปักธงแห่งมายาคติและความเกลียดชังไปบนประวัติศาสตร์กระแสหลัก ก็อาจปิดกั้นสันติภาพระหว่างเพื่อนบ้านร่วมภูมิภาคอุษาคเนย์ไปโดยไม่รู้ตัว

          บ่ายวันที่ฉันและนักโบราณคดีส่วนตัวไปเยือนเมืองหงสาวดี หรือเมืองพะโค (Pegu) ฉันคิดแต่ว่าอดีตของอาณาจักรอันรุ่งโรจน์ในสมัยพระเจ้าบุเรงนองหรือบาเยงนอง ผู้ได้รับสมญาว่าผู้ชนะสิบทิศนั้น จะทิ้งซากความทรงจำไว้มากน้อยเพียงใด

          แท็กซี่แบบเปิดหน้าต่างวิ่งฝ่าไปกลางเปลวแดด พาสายลมและกลิ่นซังข้าวแห้งจากสองข้างทางมาปะทะใบหน้า

          ฉากรายทางในระยะสองชั่วโมงจากเมืองย่างกุ้ง-พะโค ช่างละม้ายรายทางจากปริมณฑลกรุงเทพฯ-อยุธยา...ทุ่งนาไพศาลสะท้อนภาพความเป็นอู่ข้าวอู่น้ำของอดีตอาณาจักรอันยิ่งใหญ่ทั้งสองแห่งอย่างน่าทึ่ง

          วงเวียนหอนาฬิกาที่มีรูปหงส์สองตัวขี่กันเป็นสัญลักษณ์บอกให้รู้ว่พวกเราเข้าสู่ย่านเมืองมอญเดิม คนขับแท็กซี่ตีวงไปทางขวาสู่ใจกลางเมืองพะโค ไม่กี่ร้อยเมตรเราก็มาถึงเขตโบราณสถานและพระราชวังบุเรงนองจำลอง กล่าวกันว่าสร้างขึ้นใหม่จากรูปแบบสันนิษฐานทางโบราณคดี ที่มีการขุดค้นพบเสาวังลักษณะเป็นซุงปลายแหลม ตอเสาแต่ละตอมีคำจารบอกตำแหน่งครบถ้วน

          “โยเดีย?” เจ้าหน้าที่ประจำวังปรี่เข้ามาทักทายพวกเราโดยไม่ต้องแนะนำตัว พอตอบว่าใช่ เขาก็นำไปถึงมหาบัลลังก์สีห์อาสน์ (จำลองอีกเช่นกัน)ของพระเจ้าบุเรงนอง ด้านข้างจัดแสดงเครื่องราชูปโภคทั้งปวง ปกติจะมีเชือกราวกั้นไว้ ไม่อนุญาตให้นักท่องเที่ยวขึ้นไปถึงบนบัลลังก์ แต่...

          “เชิญทางนี้ เร็วครับ เดี๋ยวชาวพม่าเห็น” เจ้าหน้าที่เปิดทางให้เราขึ้นไปสู่มหาบัลลังก์ทองคำ แล้วจุดธูปห้าดอกให้ตั้งจิตอธิษฐาน ก่อนจะบรรยายถี่ยิบเกี่ยวกับพระสุพรรณกัลยา ห้องบรรทมของพระองค์ ทั้งยังนำเราไปชมด้านหลังบัลลังก์ที่เป็นทางเสด็จพระราชดำเนินของกษัตริย์

          คุณเอิบเปรม นักโบราณคดี ปรี่ไปสำรวจไซต์กลางแจ้งที่เป็นหลุมขุดค้นด้านนอก เขาชี้ชั้นอิฐบนฐานอาคารของมหาบัลลังก์ผึ้งว่า ชั้นไหนของเดิม ชั้นไหนแต่งเติมภายหลัง

          พวกเราแวะนมัสการเจดีย์สำคัญของเมืองคือพระเจดีย์ชเวมอดอว์ หรือที่คนไทยรู้จักในชื่อพระธาตุมุเตา แล้วไปสังเกตการณ์พิธีกรรมไหว้ผีงูเหลือมยักษ์ที่เวพญาเจดีย์ในหมู่บ้านเล็กๆ ห่างออกไป...กระท่อมซอมซ่อเรียงรายไล่ไปตามเนินเขาทำให้อดสงสัยไม่ได้ว่านี่มันฉากในภาพยนตร์ประวัติศาสตร์ หรือของจริงกันแน่? พลันควันไฟจากฟืนหุงต้มตรงลานบ้านก็แสดงคำตอบ

          ฉันยังชอบการได้เดินเล่นดูผู้คนแถวตลาดริมแม่น้ำ และแวะสนทนากับคุณพ่ออเล็กซ์ บาทหลวงประจำโบสถ์คาทอลิกแห่งหนึ่ง ท่านผลัดชุดนักบวชมาเป็นเสื้อยืดคอกลมสีขาวระหว่างกวาดล้างลานวัดยามเย็น

 

          เหล่านี้ต่างหาก คือประวัติศาสตร์มีชีวิตที่น่าค้นหาและน่าเรียนรู้สำหรับฉัน

 

บรรยายภาพ

 

1. พระราชวังบุเรงนอง สร้างจำลองจากรูปสันนิษฐานทางโบราณคดี
2. ศาลานัต บูชาผีหรือเทพที่ชาวพม่านับถือ
3. สัญลักษณ์มอญดั้งเดิมที่ปากทางเข้าเมืองพะโค
4. มหาเจดีย์มอดอว์ เจดีย์เก่าแก่คู่เมืองหงสาวดี
5. ภายในโถงพระราชวังจำลอง จัดแสดงตอไม้ขนาดใหญ่ที่ใช้เป็นเสาวัง ขุดพบบนฐานวังเดิม

 

 

----------

(หมายเหตุ : คอลัมน์เมียงม่าน...เมียนมาร์ - ตอนที่ 4 เข้าเฝ้าพระเจ้าบุเรงนอง - โดย เรื่อง : ยุวดี วัชรางกูร / ภาพ : เอิบเปรม วัชรางกูร)

----------