ต่อยอด'ข้าวหลามชักพรุด' | คมชัดลึก

                   เมื่อเอ่ยถึง "ข้าวเหนียวหลาม" เชื่อว่าทุกคนคงมีโอกาสได้ลิ้มลองความอร่อยกันมาแล้วชนิดนับครั้งไม่ถ้วน เพราะมีให้เลือกซื้อหาได้ในตลาดทั่วทุกภาคของไทย โดยจะมีแตกต่างกันบ้างตามขั้นตอน กรรมวิธี เช่นเดียวกับในภาคใต้ที่ไม่นิยมใช้น้ำตาล และถั่วดำ เหมือนอย่างข้าวหลามภาคกลาง

                    "วิฑูรย์ ศิริรักษ์" ผู้ก่อตั้งศูนย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาชาวบก จ.สงขลา ที่ตั้งใจสืบทอดภูมิปัญญาการทำ ข้าวเหนียวหลามชักพรุด" ข้าวเหนียวหลามปักษ์ใต้ภูมิปัญญาท้องถิ่นไม่ให้สูญหายไปกับกาลเวลา และให้เป็นที่รู้จักในสังคมมากขึ้น จึงร่วมกับ "ครูเคล้า พรหมมณี" ปราชญ์ชาวบ้านควนเสม็ด และ "ประวิตร แก้วโสภา" ผู้ใหญ่บ้านควนเสม็ด หมู่ 10 ต.ปริก อ.สะเดา จ.สงขลา ร่วมกันสืบทอดภูมิปัญญาดังกล่าว ซึ่งที่ผ่านมาจะมีให้รับประทานช่วงเดือน 5 ของปี ในประเพณีทำบุญกลางบ้านเท่านั้น

                    ช่วงเวลาดังกล่าวมีการทำกันทุกบ้าน บ้านละ 10-20 กิโลกรัมข้าวเหนียว (ข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม ทำได้ 3 กระบอก) เพื่อแจกญาติพี่น้องในหมู่บ้าน และใช้ทำบุญกลางบ้านตามประเพณี เคล็ดลับความอร่อยขึ้นอยู่ที่สัดส่วนการผสมของวัตถุดิบและส่วนผสมหลักๆ ที่แต่ละบ้านจะมีสูตรเด็ดเฉพาะครอบครัวก็ว่าได้

                    "ความสำคัญดังกล่าว จึงทำให้คนภายนอกอาจไม่รู้จักมากนัก เมื่อเทียบกับข้าวหลามในภูมิภาคอื่นๆ ที่มีการผลิตเป็นล่ำเป็นสัน กระทั่งปัจจุบัน จึงมีความพยายามที่จะเข้าไปส่งเสริมและพัฒนาให้เป็นสินค้าจากภูมิปัญญาที่สามารถเพิ่มมูลค่าและสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม"

                   วิฑูรย์ กล่าวถึงวิธีการทำว่า ไม่ยุ่งยาก เริ่มจากในวันก่อนวันทำบุญ 1-2 วัน ผู้ชายจะขึ้นควนเข้าป่า ไปหาไม้ไผ่โปะ และใบยี่เล็ด (คล้ายใบพุทธรักษา) มาเลื่อยหั่นเป็นท่อนๆเตรียมไว้ โดยใช้ส่วนล่างหรือโคนของไม้ไผ่เป็นส่วนก้นกระบอก สำหรับสูตรของการทำข้าวหลามนั้นหากใช้ข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม ใช้น้ำกะทิ 1 ลิตร

                   ที่สำคัญข้าวเหนียวหลามชักพรุดจะต้องมีการเตรียมหลุมถ่านและพลันเพื่อใช้สำหรับวางกระบอกข้าวหลามในการย่าง รวมถึงเตรียมเปลือกหรือขุยมะพร้าว ใบตองสำหรับจุกปากกระบอกข้าวหลาม จากนั้นเตรียมกรีดใบยี่เล็ดออกเป็นสองซีก ม้วนใบยี่เล็ดกับต้นคลุ้ม จากนั้นจึงสอดใบยี่เล็ดใส่ในกระบอกไม้ไผ่ โดยใบยี่เล็ดจะไม่คลี่ขยายวง เพราะจะทำให้กรอกข้าวเหนียวไม่ได้

                    ส่วนขั้นตอนการผลิตนั้น เริ่มจากการนำข้าวเหนียวล้างให้สะอาด แล้วตั้งทิ้งไว้ให้สะเด็ดน้ำ จากนั้นนำมากรอกใส่กระบอกข้าวหลาม ขั้นตอนนี้มีเทคนิคเล็กน้อย หลังจากกรอกข้าวใส่กระบอก 2-3 ฝ่ามือแล้ว ควรกระแทกก้นกระบอกกับพื้นเบาๆ เพื่อให้เมล็ดข้าวเหนียวอัดเรียงตัวกันหลวม ทำอย่างนี้จนกรอกข้าวเหนียวเกือบเต็มปากกระบอก เว้นไว้ประมาณ 2 ข้อนิ้วมือ สำหรับอุดจุกปิดปากกระบอกหลังการกรอกน้ำกะทิ

                   เมื่อเตรียมข้าวหลามเสร็จ นำข้าวหลามไปวางพิงเอียงๆ บนพลันที่เตรียมไว้ คอยหมุนกระบอกข้าวหลามเป็นระยะๆ เพื่อให้ได้รับความร้อนทั่วถึงกัน และคอยเปิดอุดดูน้ำกะทิและข้าวเหนียวอยู่บ่อยๆ หากน้ำกะทิแห้งแสดงว่าข้าวหลามสุกสามารถรับประทานได้

                   "ปัจจุบันเริ่มมีหน่วยงานให้ความสำคัญกับภูมิปัญญานี้มากขึ้น ทำให้มีการว่าจ้างคนในชุมชนทำข้าวเหนียวเพื่อออกงานในโอกาสสำคัญ ทำให้ "ข้าวหลามชักพรุด" ก้าวสู่การเป็นของดีอีกอย่างของคนสงขลา ที่ได้รับการสืบสานจากคนรุ่นใหม่มากขึ้น" 

                   หากอยากพิสูจน์ความอร่อย หรือศึกษาเอกลักษณ์แห่งภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีเพียงแห่งเดียวในประเทศไทย ติดต่อได้ที่ 0-7439-7149 วิฑูรย์ยินดีให้บริการเต็มที่ เพื่อหวังให้เป็นที่รู้จักของสังคมในวงกว้างมากขึ้น ทั้งนี้ อาจโทรแจ้งก่อนล่วงหน้า เพื่อจะได้ชมและร่วมสาธิตการผลิตได้ครบทุกขั้นตอน

...............................
(ต่อยอด 'ข้าวหลามชักพรุด' สูตรอร่อยแดนใต้อยู่คู่ไทย : โดย...สุพิชฌาย์ รัตนะ)