ศิลปะพับผ้าประดับขันหมาก | คมชัดลึก

     แม้ช่วงหลายปีที่ผ่านมา จ.ปัตตานี ยะลา นราธิวาส จะเผชิญปัญหาความไม่สงบจนส่งผลให้บรรยากาศแห่งความสุขของผู้คนลดระดับลงไปจากเดิมอยู่บ้าง แต่ใช่ว่าที่แห่งนี้จะร้างรากิจกรรมอันเป็นมงคล โดยเฉพาะในหมู่ชาวมลายูมุสลิมที่ยังคงมีงานประเพณีวัฒนธรรม ทำให้ "กิติมา มะสูละ" สตรีมุสลิมวัย 50 ปี แห่งบ้านกูยิ ต.ตะปอเยาะ อ.ยี่งอ จ.นราธิวาส เล็งเห็นช่องทางการรังสรรค์สรรค์สร้างงานฝีมือที่สอดรับกับวัฒนธรรมประเพณี ไม่ขัดต่อหลักศาสนาเป็นทางสร้างรายได้

     จากภูมิปัญญาของบรรพชนในการจัดขันหมากมุสลิมในอดีต วันนี้กลายมาเป็นงานฝีมือที่เรียก "ศิลปการพับผ้าใช้ในงานพิธีของชาวไทยมุสลิม" ด้วยไอเดียของเธอที่ยึดหลักความวิจิตรงดงามในแบบเดิมไว้ทุกกระเบียดนิ้ว ซึ่งศิลปะดังกล่าว คือสิ่งจำเป็นที่ต้องใช้ในงานมงคลของชาวไทยมุสลิม โดยเฉพาะขบวนขันหมากที่ต้องมีความตระการตา จึงเป็นที่มาของการนำผ้ามาพับเป็นรูปต่างๆ เพื่อใช้ประกอบขันหมาก เช่น รูปนกยูง หงส์ กระเช้าดอกไม้ เป็นต้น

     "ย้อนกลับไปหลายปีก่อน ได้ไปช่วยตกแต่งขันหมากของหนุ่มสาวในหมู่บ้าน ซึ่งระยะหลังแทบไม่ใครเชี่ยวชาญและมีความรู้ด้านนี้ จึงได้ค้นคว้าเพิ่มจากตำราและจากครูรุ่นก่อนๆ กระทั่งนำมาพัฒนากับงานที่ทำ จนได้รับความนิยมจากคนในหมู่บ้าน ก่อนแพร่กระจายไปสู่ชุมชน ตำบล อำเภอ และทั่วจังหวัด" กิติมา เล่า

      ศิลปะการพับผ้าเพื่อใช้ในงานพิธีของชาวไทยมุสลิม กิติมาบอกว่า นอกจากได้รับความนิยมนำไปใช้ประดับขันหมากในงานสู่ขอแล้ว ยังนำไปใช้ในงานพิธีอื่นๆ เช่น งานแต่งงาน พิธีเข้าสุนัต งานเมาลิด ขบวนแห่ต่างๆ ซึ่งสร้างรายได้เข้ากระเป๋าตลอดทั้งปี โดยสนนราคาการพับผ้า จะมีให้เลือกตามความต้องการของลูกค้า ตั้งแต่หลักร้อยต้นๆ ไปถึงหลักร้อยปลายๆ ขึ้นอยู่กับความยากง่าย และวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้โดยเฉพาะขนาดของผ้า หากผืนใหญ่ราคาก็จะปรับสูงขึ้น

      "ผ้าที่พับเป็นรูปนกยูง หรือหงส์ จะมีราคาให้เลือกแล้วแต่ขนาด เช่นเดียวกับกระเช้าดอกไม้ที่พับจากผ้าก็จะอยู่ที่กำลังซื้อของลูกค้าแต่โดยรวมแล้วจะไม่เกินห้าร้อยบาท หากต้องการให้ประดับเพิ่มเติมก็ตกลงในรายละเอียดได้" กิตติมา แจง

      พร้อมบอกถึงวิธีการทำตัวนกยูงคร่าวๆ ว่า วัสดุอุปกรณ์ ผ้าปาเต๊ะ กระดาษ ด้าย เข็ม มีด กรรไกร เข็มหมุด หนังยาง ริบบิ้น ดอกไม้ที่ใช้ประดับตกแต่ง โดยนำผ้าทั้งผืนพับริมที่มีกระดาษเอ 4 วางด้านในผ้า ก่อนพับริมผ้าทั้งสองข้างเข้ามา จากนั้นพับริมด้านซ้ายทบไปมาจนสุดผ้าแล้วมัดด้วยหนังยางทำเป็นปีกนก นำกระดาษเอ 4 ขยำทำเป็นลำตัว คอ หาง และเป็นหัวนก

      "นำผ้าที่เหลือจากการทำปีกกางออกก่อนนำลำตัววางลงนำหางมาติด พร้อมนำส่วนคอและหัวนกวางด้านล่างของลำตัว จับชายผ้าด้านซ้ายผูกมัดไว้ จากนั้นจีบชายผ้าด้านขวาจับหางนกขึ้นหมุนผ้าไปด้านหลังหางและลำตัว ก่อนนำกระดาษมาขยำทำปากติดเข้าด้วยกัน เย็บตรึงให้เรียบร้อยทั้งลำตัว คอ ปาก ก่อนติดหงอนบนหัวนก ตกแต่งด้วยโบว์หรืออุปกรณ์ที่เตรียมไว้เพื่อเพิ่มความสวยงาม"

       กิตติมา กล่าวอีกว่า ปัจจุบันมีรายได้จากการพับผ้าเพื่อใช้ในงานมงคลของพี่น้องชาวไทยมุสลิม เฉลี่ยเดือนละหลายพันบาท ซึ่งทำให้ขณะนี้วัยรุ่นในพื้นที่หันมาเข้าร่วมเพื่อเรียนรู้และศึกษา เพื่อนำไปประกอบอาชีพมากขึ้น เพราะปัจจุบันอาชีพนี้ยังไม่แพร่หลาย แต่ความต้องการใช้สิ่งของเหล่านี้ในพื้นที่มีสูง

      หากใครต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับศิลปะการพับผ้า หรือต้องการตกแต่งขันหมาก รวมทั้งงานพิธีอื่นๆ ติดต่อได้ที่โทรศัพท์หมายเลข 08-9975-6443 "กิติมา" บอกว่ายินดีให้บริการและถ่ายทอดความรู้ให้อย่างเต็มที่