
ปุจฉา-วิสัชนากับพระไพศาล วิสาโล-พุทธศาสนามีท่าทีต่อหนี้สินอย่างไร
ประยงค์ อัฒจักร ปุจฉา : นมัสการครับ ผมอยากค้นคว้าว่าพุทธศาสนามีท่าทีต่อหนี้สินอย่างไร ได้ที่ไหนครับ ในพระไตรปิฎกมีไหมครับ
พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา : พุทธศาสนามองว่า ความยากจนและการเป็นหนี้นั้นเป็นความทุกข์ของมนุษย์ ดังมีพุทธภาษิตว่า "ความจนเป็นทุกข์ในโลก" และ "การกู้หนี้เป็นทุกข์ในโลก"
มีคำสอนของพระพุทธองค์ เพื่อหลีกพ้นจากความยากจนและเป็นหนี้ เช่น โภควิภาค คือการแบ่งโภคทรัพย์ออกเป็น ๔ ส่วน ได้แก่ ๑ ส่วนใช้เลี้ยงตน ๒ ส่วนใช้ลงทุนประกอบการงาน และอีก ๑ ส่วนเก็บไว้ใช้ในคราวจำเป็น มีที่มาในทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค
กรรมจะดีหรือไม่ อยู่ที่เจตนา
พิชามญชุ์ รักในหลวง ปุจฉา : กราบนมัสการพระคุณเจ้า ดิฉันมีเรื่องจะถามสักเล็กน้อย คุณแม่ของดิฉันเล่นแชร์กับคนในหมู่บ้าน โดยมีผู้หนึ่งเปียแชร์ไปตามกติกา แต่มารู้ภายหลังว่า เขาเอาเงินที่เปียแชร์ไปทำแท้ง คุณแม่ของดิฉันจะบาปด้วยหรือไม่คะ
พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา : เนื่องจากไม่มีเจตนาหรือไม่รู้ว่าเขาจะเอาเงินนั้นไปทำอะไร จึงไม่เป็นบาป กรรมนั้นจะดีหรือไม่ อยู่ที่เจตนาเป็นสำคัญ
อยากบวช แต่ห่วงไปหมด
เจนวิทย์ เปี่ยมปิติสุขสกุล ปุจฉา : เรียนถามพระอาจารย์ครับ ผมมีใจที่อยากจะบวชครับ แต่ติดตรงห่วงแฟน ห่วงน้อง ห่วงแม่ ผมควรจะทำยังไงดีครับ คิดไว้ว่าจะบวชโดยที่จะไม่ลาสิกขาครับ ผมรู้สึกว่าการใช้ชีวิตทุกวันนี้ไม่คุ้มค่า
พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา : อยู่ในสถานะใดก็สามารถทำประโยชน์ให้แก่พระศาสนาได้เหมือนกัน แต่ถ้าพูดถึงการฝึกตนเพื่อลดละกิเลสและเพื่อเกิดปัญญาแล้ว การบวชย่อมมีโอกาสทำได้มากกว่าหรือง่ายกว่า (ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสิ่งแวดล้อมด้วย หากไปบวชในวัดที่มีพระหรือคนไม่ดีอยู่มากๆ ก็กลับทำได้ยากกว่า) แต่หากยังไม่มีโอกาสบวช การปฏิบัติธรรมในเพศฆราวาสก็ยังทำได้ อย่าไปคิดว่าจะปฏิบัติธรรมได้ต้องหลีกหนีจากภารกิจทางโลก ท่านอาจารย์พุทธทาสย้ำเสมอว่า “การทำงานคือการปฏิบัติธรรม” ถ้าคุณทำงานอย่างมีสติ มีเมตตาต่อผู้คน ใส่ใจส่วนรวม ไม่เห็นแก่ตัว พยายามอยู่อย่างเรียบง่าย ไม่หลงใหลในแสงสีสิ่งเย้ายวน นั่นแหละคือการปฏิบัติธรรมแล้ว
ในกรณีของคุณหากยังมีภาระต่อน้องและแม่ น่าจะทำภารกิจนั้นให้เรียบร้อยในระดับหนึ่งก่อน จากนั้นจึงค่อยบวช หากบวชโดยที่ยังมีภาระค้างคา ก็อาจทำให้ไม่สบายใจระหว่างบวช จนอาจบวชได้ไม่นาน หาไม่ก็อาจจะเสียใจในภายหลัง โดยเฉพาะในยามที่ไม่มีโอกาสตอบแทนบุญคุณบุพการีหรือทำหน้าที่ต่อน้อง