"อภิชาติพงศ์" คว้ารางวัลเกรียงศักดิ์ ศิลากอง หลังทรงอิทธิพลด้านศิลปะโลก

รางวัลเกรียงศักดิ์ ศิลากอง เป็นรางวัลที่เชิดชูเกียรติให้แก่บุคลากรด้านภาพยนตร์ และเป็นรางวัลเพื่อรำลึกถึงการจากไปของคุณวิคเตอร์ เกรียงศักดิ์ ศิลากอง 1 ในผู้ริเริ่มเทศกาลภาพยนตร์โลกแห่งกรุงเทพ และผู้รับรางวัลเป็นคนแรกในปี 2565 นี้ ได้แก่ ‘อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล’ ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวไทยที่มีชื่อเสียงในระดับโลก โดยเขาได้เดินทางมารับรางวัลนี้ด้วยตัวเองในพิธีปิดเทศกาลภาพยนตร์โลกแห่งกรุงเทพ ครั้งที่ 15 ที่ SF World Cinema เซ็นทรัลเวิลด์เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2565 ที่ผ่านมา

โดยก่อนหน้าที่ อภิชาติพงศ์ จะได้รับรางวัลเกรียงศักดิ์ ศิลากอง ดังกล่าว เพียงสัปดาห์เดียวก่อนหน้านี้ เขาก็เพิ่งติดอันดับ 100 บุคคลผู้ทรงอิทธิพลด้านศิลปะโลกปี 2022 ซึ่งได้รับการเปิดเผยจากนายอิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม ที่ออกมาแสดงความยินดี กับศิลปินไทย ที่ได้รับการประกาศรายชื่อ ‘Power 100’ หรือ 100 บุคคลผู้ทรงอิทธิพลด้านศิลปะของโลกประจำปี 2022 จากนิตยสาร ArtReview นิตยสารศิลปะชั้นนำของอังกฤษ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปีนี้ มีศิลปินไทยถึง 3  ราย ที่ได้รับการขึ้นทำเนียบ หนึ่งในนั้น ได้แก่ อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล ที่ติดลำดับที่ 32 

ซึ่งตัว อภิชาติพงศ์ ยังมีดีกรีศิลปินศิลปาธร สาขาภาพยนตร์ พ.ศ. 2548 และผู้กำกับเจ้าของรางวัลปาล์มทองคำ จากเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ อีกด้วย 

ในขณะที่ภาพยนตร์ซึ่ง อภิชาติพงศ์ กำกับ คือเรื่อง Tropical Malady หรือ ‘สัตว์ประหลาด!’ ภาพยนตร์ปี 2004 ซึ่งเป็นภาพยนตร์ไทยที่เคยคว้ารางวัลและติดโผหนังเยี่ยมมามากมายตลอดเกือบสองทศวรรษ ในปี 2022 นี้ ก็เพิ่งได้รับการโหวตจากบุคลากรในแวดวงภาพยนตร์โลกให้เข้าไปติด 1 ใน 100 หนังยอดเยี่ยมตลอดกาล (The Greatest Films of All Time) ของ Sight & Sound โดยสถาบันภาพยนตร์อังกฤษ (British Film Institute หรือ BFI) เป็นครั้งแรก ที่อันดับ95

ซึ่ง Sight & Sound คือสื่อด้านภาพยนตร์ที่ได้รับการยอมรับนับถือในหมู่คอหนังโลก โดยสถาบันภาพยนตร์อังกฤษ(British Film Institute หรือ BFI โดยเมื่อย้อนไปเมื่อเกือบ 20 ปีก่อนหลังจากที่ ‘สัตว์ประหลาด!’ ออกฉายรอบปฐมทัศน์ และคว้ารางวัล Jury Prize ที่เทศกาลหนังนานาชาติเมืองคานส์ไปเมื่อปี 2004 ซึ่งถือเป็นหนังไทยเรื่องแรกที่เข้าสายประกวดหลักของคานส์ และสามารถชนะรางวัลมาได้ 

Tropical Malady หรือ ‘สัตว์ประหลาด!’ เป็นหนังที่ว่าด้วยสัมพันธ์รักระหว่างหนุ่มต่างจังหวัดสองคน และตำนานเสือสมิงสุดหลอกหลอนดิบเถื่อน หนังออกตระเวนไปอยู่ในเทศกาลหนังและรายชื่อหนังเยี่ยมระดับโลกมาแล้วหลายแห่ง 

ไม่ว่าจะเป็นการชนะรางวัล Critics Award จาก São Paulo International Film Festival ในปีเดียวกัน และรางวัลSpecial Jury Prize จาก Indianapolis International Film Festival ในปี 2005, ติดอันดับ 6 ในลิสต์หนัง LGBTQ+ ยอดเยี่ยมตลอดกาลของ BFI และติดอันดับ 52 ในลิสต์หนังเยี่ยมหลังปี 2000 ของ BBC เมื่อปี 2016 รวมถึงการติดอันดับ84 ในลิสต์ 100 หนังเยี่ยมประจำศตวรรษที่ 21 ของ The Guardian เมื่อปี 2019

และกับเกียรติประวัติล่าสุดที่ ‘สัตว์ประหลาด!’ ได้รับ คือการติดอันดับ 95 ในลิสต์ 100 หนังยอดเยี่ยมตลอดกาลของSight & Sound ทำให้หนังเรื่องนี้ของอภิชาติพงศ์ กลายเป็น ‘หนังไทยเรื่องแรก’ ที่สามารถเข้าไปอยู่ในลิสต์อันทรงเกียรติดังกล่าวได้อย่างเป็นทางการ ครั้งก่อน หนังอยู่นอกร้อยอันดับ คือที่อันดับ 127

ส่วนภาพยนตร์เรื่องล่าสุดของอภิชาติพงศ์ คือเรื่อง Memoria(2021) ที่ถ่ายทำในประเทศโคลอมเบีย หนังเรื่องนี้ได้พาเจ้ยกลับไปยืนบนเวทีคานส์อีกครั้งเมื่อปีก่อน หลังสิ้นเสียงการปรบมือที่ยาวนานจากผู้ชม อภิชาติพงศ์ยังใช้ช่วงเวลาที่สำคัญบนเวทีส่งเสียง ‘ปลุก’ รัฐบาลไทยและรัฐบาลโคลอมเบียให้ตื่นขึ้นและทำงานเพื่อประชาชน 

จากนั้น  อภิชาติพงศ์ยังมีการส่งจดหมายเปิดผนึกถึงผู้บริหารกระทรวงวัฒนธรรม หลังมีมติปลด สุชาติ สวัสดิ์ศรี ออกจากตำแหน่งศิลปินแห่งชาติ โดยนิยามการกระทำของบุคคลผู้ร่วมตัดสินในกรณีนี้ว่าเป็น ‘ก้าวที่ตกต่ำในการพัฒนาวัฒนธรรมของประเทศไทย’ ที่อภิชาติพงศ์ บอกว่า “หากเราบอกว่าประเทศไทยปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตยแล้วเรายังได้ผู้นำหรือกลุ่มผู้บริหารประเทศแบบนี้ แปลว่าตัวเรานี่แหละที่ผิด เหมือนคำพูดที่บอกว่า “You get what you deserve.” คุณมีผู้นำหรือรัฐบาลแบบไหน มันก็สะท้อนถึงค่าของคุณ”