ศิลป์แห่งแผ่นดิน - วัดเจดีย์ซาวหลัง พระอารามหลวง | คมชัดลึก

 ขากลับแวะเที่ยวพะเยา ชมกว๊าน กินอาหารอร่อยๆ พักที่พะเยาหนึ่งคืน แวะเที่ยวลำปาง ชม “เจดีย์ซาว” ที่วัดเจดีย์ซาวหลัง

 ซาว แปลว่า ยี่สิบ หลัง แปลว่า องค์
 เจดีย์องค์ใหญ่ที่สุดในยี่สิบองค์นั้น เป็นศิลปะล้านนาผสมพม่า ตามตำนานว่า หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน 500 ปี มีพระอรหันต์ 2 องค์ จาริกแรมรอนมาพำนักอยู่ที่นี่ พระยามิสินทร์ผู้ครองนครเกิดความเลื่อมใส จึงขอพระเกศาจากพระอรหันต์ทั้ง 2 องค์ ละ 10 เส้น แล้วสร้างเจดีย์ 20 องค์ เพื่อบรรจุพระเกศานั้น ไว้องค์ละเส้น

 ข้างหมู่พระเจดีย์ มีวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปทันใจ ด้านหลังพระอุโบสถ เป็นพิพิธภัณฑ์แสดงวัตถุโบราณที่ชาวบ้านนำมาถวาย ชาวบ้านได้ขุดค้นพบพระพุทธรูปทองคำหนักถึง 100 บาท 2 สลึง ปัจจุบันเรียกขานในนาม “พระยาแสนแซ่ทองคำ” ประดิษฐานอยู่ในวิหารน้อย เป็นพระปางมารวิชัย แบบล้านนา สมัยพุทธศตวรรษที่ 21 สามารถถอดได้เป็น 32 ชิ้น ที่พระเศียรมีพระบรมธาตุติดอยู่ด้วย เป็นที่เคารพศรัทธาของชาวบ้าน

 ในบริเวณวัดทางด้านเหนือ มีบ่อน้ำ 2 บ่อ ซึ่งตำนานว่า มีชายยากจนสองพี่น้อง ขุดถวายพระอรหันต์ทั้งสองด้วยแรงศรัทธา ทั้งยังปลูกมะม่วงไว้ 2 ต้น ยังมีร่องรอยของต้นมะม่วงเหลืออยู่ต้นหนึ่ง ซึ่ง(ว่ากันว่า)เกิดจากเมล็ดของต้นเดิม

 เรื่องตำนาน เล่าขานนั้น ฟังไว้ไม่เสียหลาย ได้อรรถรส และเสริมสร้างจินตนาการ ที่น่าสนใจ คือ รูปแบบศิลปะสถาปัตย์ ประติมากรรม อันโยงใยผูกพัน สัมพันธ์กับชีวิต ชุมชน สังคม ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ความรู้ที่ได้รับ ระหว่างการเดินทางท่องเที่ยว ยังไม่เท่าความรู้สึกที่บังเกิดในใจ การได้อยู่นิ่งๆ ต่อหน้าพระปฏิมาที่งดงาม หรืออยู่ในร่มเงาวิหาร เก่าแก่ ผ่านช่วงกาลเวลามายาวนาน ทำให้เราเกิดปีติซาบซ่าน ดื่มด่ำ เกิดพลังปลุกเร้าอยู่ภายในตัวอย่างน่าอัศจรรย์

 ถิ่นล้านนา มีวิหารไม้เก่าแก่อยู่หลายแห่ง ตามวัดวาอารามต่างๆ ตลอดเส้นทางสายหลักสู่ภาคเหนือ มีป้ายบอกสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจให้เลือกแวะชม

 ผมบรรจุวิชา “การเดินทาง” ไว้ในโรงเรียนชีวิตของตน และได้สอนลูกหลานให้รักการเดินทาง ด้วยการ “พาเที่ยว” กันตั้งแต่เล็กๆ ไปเที่ยวไหนให้ได้ประโยชน์ ก่อนเที่ยวต้องหาความรู้เกี่ยวกับสถานที่นั้นๆ ไว้เป็นทุนส่วนหนึ่งก่อน แล้วค่อยตะลอนๆ ไปตาม เส้นทางที่วางแผน (หลวมๆ)

 ขาไปเราแวะ “โกสัมพี” จงกำแพงเพชร
 ชม “น้ำพุร้อนพระร่วง” ขับรถไปตามป้ายบอกระยะทางประมาณ 10 กว่ากิโลเมตร จากทางสายหลัก

 ผมอธิบายคำว่า “น้ำพุ” ให้ลูกชายฟังจนเกิดจินตนาการ ครั้นไปถึงที่เราพบ กลับไม่ใช่น้ำพุ ที่พุพุ่งขึ้นจากแผ่นดิน แต่เป็นบ่อน้ำร้อน (อุ่น) อยู่บนลานกว้าง ปูด้วยอิฐ ในบ่อที่ก่อขึ้นด้วยซีเมนต์ แถมยังมีท่อน้ำเข้า น้ำออก เสียอีก จินตนาการเกี่ยวกับพระร่วงเจ้าที่วาจาศักดิ์สิทธิ์ สาป (เสก) ให้น้ำธรรมชาติธรรมดา กลายเป็นน้ำร้อนเพื่อทรงต้มไก่(ป่า) ที่ล่ามาได้ทำปรุงเป็นอาหาร ระหว่างเดินทางรอนแรมผ่านมาถึงละแวกนี้

 วัดเจดีย์ซาวหลัง พระอารามหลวง อยู่ ต.ต้นธงชัย อ.เมือง จ.ลำปาง “ผาเมฆ” ลูกชาย ตากล้องประจำตัวของผม จนปัญญาหามุมกล้องที่จะเล็งภาพหมู่เจดีย์ให้ได้ครบทั้ง 20 องค์ ภาพที่นำมาลงประกอบเรื่องนี้ มีเจดีย์ปรากฏอยู่กี่องค์ลองนับดูนะครับ

 ออกจากวัดเจดีย์ซาว เราพากันไปไหว้พระธาตุองค์สำคัญคือ พระธาตุลำปางหลวง ที่ อ.ห้างฉัตร พระธาตุองค์นี้เป็นพระธาตุของคนที่เกิดปีฉลู (ตามคติล้านนา) ซึ่งผม ผาเมฆ ลูกชายคนโต และแม่ของลูกชาย ได้อธิษฐานให้พระธาตุคุ้มครองลูกชายคนเล็ก “รินคม” อยู่ดีมีสุข แข็งแรง นอนหลับ กินได้ ท้องไม่ผูก

 ลูกชายคนเล็กของผมเกิดปีฉลูครับ

"ศักดิ์สิริ มีสมสืบ"