ใจแค่ไหน ‘ใหญ่’ ฝันดี ทำสิ่งนี้! ในสามจังหวัดชายแดนใต้

       

ใหญ๋ - ฝันดี

         เป็นคนทำงานช่วยเหลือสังคมมานานนับ 10 ปี แต่ไม่เคยป่าวประกาศให้ใครต้องมาเพ่งความสำคัญกับตัวเองเป็นพิเศษ เพราะเป็นงานที่ใจรัก ทำแล้วรู้สึกว่าชีวิตมีคุณค่า จากงานที่  “ใหญ่”  ฝันดี ทำต่อเนื่องจนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต งานที่ต้องใช้ความ  “ใจถึงใจ”  ลงพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เพื่อไปถ่ายทอดวิธีการช่วยเหลือผู้ประสบภัย แต่ที่มากไปกว่านั้น สิ่งที่เขาทำเป็นการช่วยเหลือและเชื่อมโยงสายสัมพันธ์บางอย่างที่เปราะบางให้เหนียวแน่นมากขึ้น “บันเทิง คมชัดลึก” มีโอกาส สัมภาษณ์ถึงสิ่งที่นักร้องและนักแสดงคนนี้ทำว่า ให้อะไร และได้อะไรกลับมาบ้าง

ใหญ่ - ฝันดี

     

          พูดถึงการลงพื้นที่ไปช่วยเหลือในสามจังหวัดชายแดนใต้

         ตัวผมกับเล็ก (ฝันเด่น จรรยาธนากร) ได้มีโอกาสได้ลงไปสามจังหวัดชายแดนภาคใต้มาประมาณ 8-9 ปีแล้ว ไปเยี่ยมพี่น้อง ประชาชนที่โน่น ไปโรงเรียน ไปให้กำลังใจ ไม่ว่าจะเป็นทหารหรือชาวบ้าน เราไปด้วยใจที่เราอยากจะไปเอง และไปแบบเงียบๆ ไม่ได้ต้องการที่จะได้อะไร หลังจากนั้นเราถึงได้รู้ถึงปัญหาต่างๆ เราก็พยายามหาสิ่งของ หาอุปกรณ์ให้กับเจ้าหน้าที่ทหาร อาจจะเป็นอุปกรณ์เพื่อแสงสว่างบ้าง หรือถ้าชุมชนไหน จัดกิจกรรมผมจะหาของไปสนับสนุน เด็กคนไหนขาดแคลนทุนทรัพย์ เราก็หาทุนการศึกษาไปให้เรียน และให้พวกเขาเข้าใจว่า คนข้างนอกยังเข้ามานะ ไม่อยากให้คิดว่าพวกคุณอยู่อย่างเดียวดาย เราใช้สิ่งนี้เข้าไป ถามว่าทุนที่เอาไปให้มาจากที่ไหน เป็นทุนส่วนตัวของเราเอง ที่ผมทำงานมา หาเงินได้ก็แบ่งในส่วนของเราไป ทั้งผมและเล็ก

         อะไรที่ทำให้เราไม่กลัว ในการเข้าพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้

         ความจริงเราไม่ได้ท้าทายในสิ่งที่อันตรายหรือพื้นที่น่ากลัวนะ แต่เราต้องเรียนรู้ว่าสิ่งไหนควรอยู่ หรือสิ่งไหน ไม่ควรเข้าไป ไม่ใช่ดึกดื่นค่ำคืนก็ไป อยากจะไปยืนตรงไหนก็ไป ไม่ใช่ มันต้องมีจุดของมัน เพราะเราเป็นคนนอกพื้นที่ ต่างถิ่น เพราะฉะนั้นเราควรจะฟังคำแนะนำจากคนในพื้นที่ คำพูดพวกนี้มาจากชาวบ้าน พอเราเข้าใจวัฒนธรรมของเขา เขาก็จะไม่ทำร้ายเรา ถ้าเขาไม่ชอบสิ่งนี้ แล้วเราจะไปทำสิ่งที่ตรงกันข้ามทำไม เพราะวัตุถุประสงค์ของเราไปเพื่อให้ ไปเพื่อให้เขารู้สึกว่าให้คนข้างนอกเข้าไป พอเราเข้าไปคลุกคลีนานเข้า ทำให้เรามีเครื่อข่าย มีเพื่อนฝูงมากขึ้นที่มาช่วยกัน

         

         แรงบันดาลใจที่ทำให้เราตัดสินใจลงไปทำงานช่วยเหลือที่ภาคใต้

         มันตอบไม่ได้นะ เพราะมันอยู่ในสายเลือด เชื้อสายของเรา ตั้งแต่รุ่นแม่ที่ชอบช่วยเหลือคน เวลาเห็นคนตกระกำลำบาก เราไม่ได้คิดว่า ช่วยแล้วจะมีภาพ เพื่อให้คนอื่นเอาไปลง มันไม่ใช่ การช่วยของเราคือ “ทำเลย” อะไรก็ตามที่ทำได้เลย แล้วปลอดภัยทั้งตัวเราและผู้ที่เราไปช่วย เราก็ทำ เราเลยไม่เคยรู้สึกว่า เป็นสิ่งนอกเหนือจากตัวเรา เพราะมันเป็นตัวตนของเรา และเราทำต่อเนื่องเรื่อยมาก

         สภาพที่เราลงไปเห็นในพื้นที่จริง กับภาพที่ทุกคนคิด

         ทุกคนน่ารักอ่ะ มันไม่ได้น่ากลัวหรอก ความน่ากลัวที่เราเห็น ผมคิดว่าถ้าเราเอาสิ่งที่ไม่น่ากลัวมาเป็นข่าว คนจะดูมั้ย ไม่ดูหรอก บางครั้งมันถูกสร้างด้วยหลายสิ่งทำให้สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ดูน่ากลัว เป็นสัญญลักษณ์แห่งความรุนแรง แตกแยก และอะไรอีกหลายอย่าง แต่ถ้าเราเข้าไปเรียนรู้วิถีชีวิตของเขา มันก็ไม่มีอะไร เพียงแต่เราต้องใช้สิ่งที่ควรจะเป็นให้ถูกต้อง เข้าใจวัฒนธรรม และเข้าถึงในสิ่งที่เขาเป็น และต้องคิดเสมอว่า เราเข้าไปด้วยวัถุประสงค์อะไร

         

         มีเจ้าหน้าที่อำนวยความสะดวกมั้ย

         ไม่มี เราไปกันเอง อาจจะมีกลุ่มอาสาที่อยู่ในพื้นที่มาช่วยขับรถ เอาของที่เราสั่งซื้อ จากสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ คือของเวลาที่ซื้อของ ผมจะไม่ซื้อจากในกรุงเทพฯ ถ้ามีคนบอกว่าต้องการของ ผมจะโอนเงินไปแล้วให้น้องที่อยู่ในพื้นที่ซื้อ เพื่อให้เกิดเงินหมุนเวียนในท้องถิ่นของเขา แล้วเราก็เอาสิ่งของเหล่านั้น ไปแจกให้คนในพื้นที่เหมือนกัน บางครั้งอาจจะเป็นข้าวสารที่เอาไปแจกให้ทหารตามฐาน 20 ฐาน หรือชุมชนไหนต้องการอะไรก็ซื้อไปแล้วเอาไปแจกให้ตรงจุด

         ศึกษาอย่างไรว่า ตรงไหนต้องการความช่วยเหลือ

         คนในพื้นที่เขาตอบเราได้ เราต้องให้คนในพื้นที่ เป็นคนจัดการทั้งหมดเลย เพราะเราให้เกียรติซิ่งกันและกัน และมีเหตุผลว่าทำไม ต้องไปที่นี่ อย่างเวลาเขาเขียนมาบอกเรา เขาจะบอกว่า “พี่ใหญ่ครับ ต้องไป อำเภอนี้ หมู่บ้านนี้ เพราะมีประชากรอยู่เท่านี้ เขาต้องการกำลังใจ เราสามารถเอาขนมไปให้เขาได้ เพราะไม่เคยมีหน่วยงานไหนเข้ามาเลย” พอเราไปเห็นแล้วได้พูดคุยกับชาวบ้าน ชาวบ้านจะเป็นกระจกที่บอกว่าสถานที่ตรงนั้นเป็นยังไง ทำให้เกิดความจริงใจซึ่งกันและกัน

         

         พอเราได้ไปพูดคุยกับชาวบ้านส่วนใหญ่เป็นอย่างไรบ้าง

         แยกกันหลายส่วนนะ ส่วนใหญ่ครั้งแรก เมื่อแรกพบเราจะเห็นรอยยิ้ม เขาดีใจที่เราไป แต่พอคุยไป 2-3 นาที จะเปลี่ยนจากรอยยิ้มเป็นน้ำตา และจะเล่าถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในพื้นที่ของเขา แล้วเขารู้สึกยังไง สิ่งที่ตามมาคือ “ปัญหา” ที่พวกเขาอยากจะให้พวกเรานำเสนอออกไปสู่โลกภายนอก

         ส่วนใหญ่ปัญหาเป็นเรื่องอะไร

         ความไม่เท่าเทียม การไม่เข้าถึงในส่วนของภาครัฐโดยยุติธรรม นี่คือสิ่งที่ผมทราบบจากชาวบ้าน เขาบอกแบบนี้ แต่ถ้าเราฟังจากอีกฝั่งหนึ่ง เขาอาจจะบอกว่าทุกอย่างมันเท่าเทียม และถูกคัดสรรมาแล้ว แต่จริงๆ คนพื้นที่อาจจะไม่ได้รับขนาดนั้นก็ได้ ถามว่าเรื่องความเท่าเทียมเป็นเรื่องของสาธารณูปโภคหรือเปล่า อาจจะมีเรื่องของสาธารณูปโภคด้วย และอาจจะมีบางสิ่งบางอย่างที่ทำให้พวกเขารู้สึกว่า ไม่เท่าเทียม แต่บางครั้งเราไม่สามารถที่จะถามต่อไปได้ เพราะเราไม่ใช่หน่วยงานรัฐ หน้าที่ของเราคือเป็น จิตอาสา การให้กำลังใจต่อกัน และสิ่งไหนที่เขาต้องการระบายก็คุยกันมา เราไม่สามารถที่จะขยายวงไปสู่หน่วยงานอื่นๆ ได้

         

         คิดจะขยายความช่วยเหลือไปสู่การตั้งมูลนิธิมั้ย

         ไม่เลย แต่ว่าในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ อำเภอ โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี ผมมี “ศูนย์ใจถึงใจ คนไทยไม่ทิ้งกัน ปัตตานี” อยู่ ศูนย์นี้น้องที่เป็นคนในกลุ่มชุมชนสร้างขึ้นมา และขอพื้นที่จากชุมชนมาสร้างเป็นที่ตั้งหน่วย เอาไว้ดูแลคนที่เจ็บไข้ได้ป่วย เกิดอุบัติเหตุ เริ่มต้นจากรถกระบะเก่าๆ 1 คัน ปัจจุบันมีรถอยู่ 5 คัน มีอาสาสมัครเครือข่ายอยู่ประมาณ 3 ร้อยกว่าคน ปัจจุบันเครือข่ายได้ขยายไปทั้งสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และผู้นำชุมชน หรือผู้นำทางศาสนา ให้ความสนใจ และเข้ามาช่วยเหลือในเรื่องต่างๆ เกื้อกูลซึ่งกันและกัน เพราะคนที่ทำ คือลูกหลายในชุมชนของเขาเอง สิ่งที่เขาทำพิสูจน์ ให้เห็นแล้วจากน้องๆ ที่เคยทำกันมา ศูนย์นี้เปิดมา 2 ปีแล้ว แต่เพิ่มเติมจากต้นสังกัดเดิมคือ “สมาคมกู้ชีพกู้ภัยโพธิ์เงิน” ที่ทำกู้ภัยอยู่แล้ว ใช้สถานที่เดิมอันเดียวกัน แค่เปลี่ยนชื่อเป็น “ศูนย์ใจถึงใจ คนไทยไม่ทิ้งกัน”

         ความสำเร็จของ ใหญ่ คืออะไร หลังจากทำงาน "จิตอาสา" มา 10 ปี

         ความสำเร็จ ไม่ได้มีผลทางอำนาจวัตถุ เพราะวัตถุเป็นสิ่งที่ซื้อขาย แต่สิ่งที่เราได้ คือจิตวิญญาณของความเป็นอาสา ได้ช่วยเหลือเกื้อกูล และทำให้น้องๆ ตัวเล็กๆ ที่ไม่เคยเรียนรู้คำว่าจิตอาสา ได้เข้ามาอยู่ที่นี่ รวมถึงพ่อแม่พี่น้อง ที่อยู่ในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่ส่งลูกเขามาอยู่ในศูนย์ เพื่อเรียนรู้การเป็นจิตอาสา จะได้ไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด ไม่ให้เขาไปใช้ความรุนแรง ให้เขาได้เรียนรู้และบริหารจัดการ ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในชุมชน

         

         พอเห็นภาพแบบนี้เรานี้รู้สึกยังไง

         มันภูมิใจนะ แต่เราไม่ได้บอกว่า เป็นสิ่งที่เราทำด้วยตัวของเราเอง สิ่งที่เราภูมิใจจริงๆ คือสิ่งที่เราคิด เราฝัน และปลูกฝั่งให้แก่เด็กๆ สิ่งที่เราพูดกับเขา มันเป็นผลมาก มันออกดอก ออกผล และสามารถทำให้คนที่คิดว่า ไม่มีใครแล้ว กลับมาเข้มแข็ง และกลับมาเป็นที่รักของคนในชุมชนได้ ชุมชนเริ่มให้โอกาสคนเหล่านี้มากขึ้น

         ใช้อะไรซื้อใจคนในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้

         ถ้าเราตั้งธงไว้ว่าทำเพื่ออะไร มันจะได้คำตอบตามนั้น ถ้าเราเข้าไปด้วยธงที่ว่า เราอยากจะให้สิ่งนี้ โดยที่เราไม่ได้หวังว่าจะเอาชื่อของเขามาเรี่ยไร หรือเพื่อสร้างชื่อให้เราในโลกโซเชียล หรือกับคนภายนอก นั่นคือคำตอบเหมือนเป็นการ ใช้ใจแลกใจ ผมเชื่อในผลของการกระทำ มากกว่าผลของคำพูด และผมเชื่อว่าสิ่งที่เรากระทำอยู่ บางครั้งอาจจะแพ้คำพูดของคน แต่ผลสุดท้ายมันจะเป็นตัวพิสูจน์ว่า สิ่งไหนคืออะไร เหมือนกับ “ทอง” ก็คือ “ทอง” อยู่วันยังค่ำ แต่บางครั้งทองอาจจะแปลสภาพ เหมือนกับตัวเราที่แปรเปลี่ยนการกระทำของเราเอง แต่คุณค่าและเนื้อแท้ยังเหมือนเดิม

         เป็นกู้ภัยในสามจังหวัดฯ ต่างจากเป็นกู้ภัยในกรุงเทพมากมั้ย

         ไม่แตกต่าง การเป็นกู้ภัย ต้องหูไวตาไว ก่อนที่เราจะไปช่วยใครก็ตาม เราต้องทำตัวเองให้ปลอดภัยก่อน แล้วเราต้องมั่นใจว่า เราจะไปทำสิ่งนั้นได้เต็มประสิทธิภาพ ตัวเราต้องพร้อมก่อน ประเมินสถานการณ์ ไม่ใช่ฉันจะเป็นฮีโร่ไปตายในกองไฟ มันไม่ใช่ ถ้าตายไปคนก็จดจำคุณ 3 วัน หรือ 7 วัน ยิ่งถ้าคุณทำพลาด คำชมไม่มี มีแต่คำด่า

         ทำงานกู้ภัยมา 10 ปี งานนี้ให้อะไรกับ ใหญ่ บ้าง

         อย่างแรกคือมันตอบโจทย์ในสิ่งที่เรารัก และทำให้เรามีความหวังทุกวัน ไม่ใช่การได้คำชื่นชมนะ แต่ทำให้เรารู้ว่า เรายังมีลมหายใจ และเรายังมีแรงทำสิ่งนี้อยู่ ยังได้สิ่งนี้อยู่ ไม่ถอย ทำให้เรามีกำลังใจ มีพลังงานตลอดเวลา ทำให้เรารู้สึกว่า วันนี้เราตื่นมา เรายังมีคุณค่าในตัวของเราเองเสมอ เป้าหมายผมยังไม่ตอบ เพราะเป็นสิ่งที่เราคาดฝันจะให้เป็น เราวางเอาไว้อยู่แล้ว แต่สิ่งที่เราได้คือ กำลังใจในทุกวัน ทำให้ชีวิตมีพลัง