'ดนตรีไทยพรรณนา'
Play
16 ก.ค. 2558
'ดนตรีไทยพรรณนา' : คอลัมน์ โลกใบนี้ดนตรีไทย โดย... ขุนอิน
สำนักการสังคีต กรมศิลปากร หน่วยงานของรัฐที่มีหน้าที่อนุรักษ์และส่งเสริมเผยแพร่ศิลปะการแสดงในทุกแขนงของไทยเราและตั้งแต่ในอดีตนั้นถ้าจะเอ่ยถึงบุคลากรในด้านดนตรีไทยของกรมศิลปากรแล้วทุกท่านก็จะต้องคิดถึง ครูมนตรี ตราโมช เป็นอย่างจริงแท้แน่นอน เพราะว่าท่านเปรียบเป็นบิดาในด้านเพลงระบำรำฟ้อน ไม่ว่าจะเป็นระบำโบราณคดีที่ว่ามาตั้งแต่ ระบำเชียงแสน ทวาราวดี ศรีวิชัย ลพบุรี และอื่นๆ อีกมากมายนั้นล้วนมาจากมันสมองของครูมนตรี ตราโมช ซึ่งก็ยังไม่รวมเพลงที่ท่านได้ประพันธ์เอาไว้ในวาระโอกาสต่างๆ ที่สำคัญ เช่น “โหมโรงรัตนโกสินทร์” ที่ท่านประพันธ์เอาไว้เนื่องในงานเฉลิมฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ มีวาระครบ 200 ปีเมื่อ 2525 และถ้าจะนับผลงานที่ท่านได้ประพันธ์เอาไว้ในทุกชนิดเพลงแล้วนั้นท่านมีผลงานการประพันธ์เพลงไทยเดิมมากกว่า 200 เพลงและถ้าจำไม่ผิดท่านน่าจะเป็นท่านแรกของรางวัลยกย่องชูเกียรติศิลปินแห่งชาติสาขาดนตรีไทย เมื่อปี 2528 รวมถึงท่านได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตที่ต้องบอกว่านับสถาบันกันไม่ถ้วน และสิ่งที่ผมมองว่าสำคัญที่สุดของวงการศึกษาและดนตรีไทยนั้นก็คือหนังสือ “ศัพท์สังคีต” ที่ท่านได้เป็นผู้เขียนเอาไว้ให้พวกเรานักดนตรีไทยและครูดนตรีไทยได้เอาไว้ใช้อ้างอิงกันเป็นตัวอักษรจนถึงทุกวันนี้และเป็นคนแรกอีกด้วยครับ
แต่ว่าถ้าเราจะเอ่ยถึงทางฝ่ายศิลปะการแสดงนาฏศิลป์หรือโขนละครกันบ้างแล้ว ในอดีตกรมศิลปากรคงจะต้องนึกถึงชื่อ "อาจารย์เสรี หวังในธรรม" ซึ่งท่านนี้เป็นนักจัดการแสดงที่ทำให้ศิลปวัฒนธรรมไทยเรานั้นมีชื่อโด่งดังไปหลายประเทศ ส่วนในบ้านเราก็จัดรายการแสดงต่างๆ ของกรมศิลปากรในยุค 40 กว่าปีที่ผ่านมา ได้อย่างตราตรึงหลากหลายรูปแบบและที่สำคัญท่านก็จะจัดประจำอยู่ที่โรงละครแห่งชาติแบบชนิดที่เรียกว่าปักหลักเรียกผู้ชมให้เข้ามาด้วยความคิดอันสุดยอดของท่าน ตัวอย่างเช่นรายการ “ศรีสุขนาฏกรรม” ที่ยังสามารถลากยาวให้ลูกหลานสำนักการสังคีตในยุคนี้ได้จัดตามกันมาจนถึงทุกวันนี้
ส่วนผลงานความคิดของอาจารย์เสรี หวังในธรรม ที่ทำให้ตัวผมประทับใจและยังคิดถึงท่านอยู่เสมอก็คือ “รายการดนตรีไทยพรรณนา” นี่แหละครับ ก็คือท่านจะจัดการประชันวงปี่พาทย์เสภาไปตามยุคตามสมัยที่มีนักดนตรีไทยแจ้งเกิดขึ้นมาหรือวงไหนกำลังมีนักระนาดเอกฟอร์มร้อนแรงจากเวทีอื่นๆ ท่านก็จะจับขึ้นมาประชันกับวงที่มีฝีมือใกล้เคียงกันในภายใต้ชื่อรายการนี้ ณ โรงละครแห่งชาติของท่าน ขออนุญาตใช้คำว่าของท่าน เพราะในยุคนั้นรวมถึงยุคนี้คงไม่มีนักจัดรายการท่านใดที่จัดการแสดงในโรงละครแห่งชาติแล้วสามารถที่จะเรียกผู้ชมให้มาจ่ายสตางค์เพื่อเข้าชมการแสดงศิลปะแบบไทยๆ เราให้ได้เหมือนกับท่านอีกแล้วครับ
รายการดนตรีไทยพรรณาของท่านอาจารย์เสรี หวังในธรรมได้จัดเป็นครั้งๆ เช่นครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 หรือ 3 อะไรแบบนั้นซึ่งผมจำได้ว่าเมื่อปี 2516 ท่านได้จัดนักระนาดชื่อดังในยุคนั้น “ครูสุพจน์ โตสง่า” ก็คือคุณพ่อของผมขึ้นประชันวงกับสิงห์ 3 จังหวัด “ผู้ใหญ่ประเสิร์ฐ สดแสงจันทร์” ซึ่งครั้งนั้นโรงละครแห่งชาติถึงกับต้องใช้เก้าอี้เสริม และท่านก็ยังได้จัดปี่พาทย์ประชันวงในรายการดนตรีไทยพรรณนาขึ้นอีกนับสิบครั้งและทุกๆ ครั้งก็สามารถเรียกผู้ชมได้เต็มจำนวนความจุของโรงละครแห่งชาติจนกระทั่งท่านเสียชีวิต ก็เลยทำให้รายการดนตรีไทยพรรณนานั้นเงียบเหงาหายไป และทางสำนักการสังคีต กรมศิลปากร ก็ได้รื้อฟื้นรายการนี้ขึ้นมาอีกแต่ก็จัดให้นักดนตรีปี่พาทย์ในสังกัดได้ขึ้นประชันกันเองและบางครั้งก็จะเป็นการจัดแบบให้มีการแสดงดนตรีไทยแบบอื่นๆ เข้ามาบ้าง เช่น การบรรเลงของวงเครื่องสายซึ่งมิได้มุ่งเน้นแต่ในการประชันวงปี่พาทย์เพียงอย่างเดียวและก็จะมีชื่อเรียกเป็นตอนต่างๆ ไม่ได้ใช้ชื่อเรียกเป็นครั้งที่ 1 หรือครั้งที่ 2 อย่างเช่นอาจารย์เสรี หวังในธรรมยังมีชีวิตอยู่
แต่ในวันที่ 17 กรกฎาคม ที่จะถึงนี้ สำนักการสังคีต กรมศิลปากร ได้จัดรายการดนตรีไทยพรรณนา ขึ้นมาอีกครั้งโดยใช้ชื่อตอนว่า “เป่าตี เสนาะก้อง ประลองเพลง” แต่ก็จะเป็นการประชันวงปี่พาทย์เสภาเต็มรูปแบบและจริงจังดั่งเช่นครั้งเมื่ออาจารย์เสรี หวังในธรรม นั้นยังมีชีวิตอยู่ เพราะจะเป็นการประชันวงปี่พาทย์ของนักดนตรีรุ่นหนุ่มที่มีฝีไม้ลายมือในระดับแนวหน้าของวงการดนตรีไทยระหว่าง “วงกุญชรดุริยะ” ควบคุมวงโดย อาจารย์เกรียงไกร อ่อนสำอางค์ อาจารย์หนุ่มไฟแรง กับ วงมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร ควบคุมวงโดย อาจารย์วิบูลย์ธรรม เพียรพงษ์ ผู้ที่เคยผ่านสังเวียนการประชันแห่งนี้มาแล้วเมื่อครั้งยังอยู่ในวัยหนุ่ม ครั้งนี้ด้วยทั้ง 2 วงนั้นเป็นนักดนตรีดาวรุ่งต่างฝ่ายนั้นมีความมุ่งมั่นที่จะเอาชนะซึ่งกันและกันนั้นสามารถสร้างอรรถรสในการชมได้อย่างแน่นอน เอาเป็นว่าวันศุกร์ที่ 17 นี้พบกันที่โรงละครแห่งชาติเวลา 17.00 น. ดำเนินรายการโดย อาจารย์กัญจนปกรณ์ แสดงหาญ ศิลปินชื่อดังแห่งสำนักการสังคีต กรมศิลปากร ผู้นี้แหละที่จะมาดำเนินรอยตามอาจารย์เสรี หวังในธรรมในยุคนี้ ส่วนรายละเอียดเข้าชมติดต่อได้ที่ 0-2224-1342 ครับ
........................................
(หมายเหตุ 'ดนตรีไทยพรรณนา' : คอลัมน์ โลกใบนี้ดนตรีไทย โดย... ขุนอิน)