เพลงไทยที่ต้องฟังก่อนตาย:จรัล มโนเพ็ชร | คมชัดลึก

          ดนตรีโฟล์กบนโลกใบนี้ และในประเทศไทย

          เพลง Ballads หรือ ลำนำ คือการเล่าเรื่อง ที่ใช้ถ้อยคำเรียบง่าย ไม่เป็นทางการมากนัก เป็นเพลงรักที่ท่วงทำนองช้า ๆ ไพเราะ
 
          ความหลากหลาย ของการเป็นผู้เสพดนตรี
   
          เพลงสำหรับผู้ที่รักการเสพแล้ว เปรียบเสมือนอาหารที่เรารับทาน มีความหลากหลาย หน้าตาสวยงาม สด สะอาด น่าทาน และมีคุณค่าทางโภชนาการอีกด้วย เพราะหากรับอะไรเดิม ๆ มาก ก็ทำให้เลี่ยนและเบื่อง่ายเหมือนกัน ต้องลองหาอะไรที่แปลก แตกต่าง และสร้างสรรค์ เพื่อให้ชีวิตมีความสมดุล
 
          เพลงคำเมือง เพลงภาษาถิ่น
          เพลงคำเมือง (ออกเสียงว่า : เพลงกำมือง) จากสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ แบ่งเป็น 4 ประเภท ทั้ง ลูกทุ่งคำเมือง (วงดนตรี ศรีสมเพชร), โฟล์คซองคำเมือง (จรัล มโนเพ็ชร), สตริงคำเมือง (นกแล 2527, เดอะ ม้ง) และ เมดเลย์คำเมือง (นำเพลงคำเมืองที่ได้รับความนิยมมาเรียบเรียงและบันทึกเสียงใหม่ในช่วงหลัง) ข้อมูลจากศูนย์สนเทศภาคเหนือ สำหนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
     
          จรัล มโนเพ็ชร คือผู้เปิดประตูบานใหญ่อีกบานให้เพลงภาษาถิ่น วัฒนธรรมล้านนา ให้เข้าถึงผู้คนได้ง่ายขึ้น ผ่านดนตรี โฟล์ก คันทรี่ บลูส์  และเรื่องราวชีวิตจากเพลงของเขา แนวทางจากศิลปินต่างประเทศ อย่าง ปีเตอร์พอล แอน แมรี่, บ๊อบ ดิแลน, จิม โครเช่ หรือแม้กระทั่ง ไซมอน แอน การ์ฟังเกล 
      
          แม้จะมีการออกผลงานเพลงของศิลปินชาวเหนือท่านอื่นๆ มาก่อนหน้า (ต่อง แอ่น เพื่อน)  แต่ผลงานก็สร้างการรับรู้ได้ในระดับนึงก่อน จรัล จะมานำเสนอเพลงคำเมืองและได้รับความนิยมในวงกว้างมากขึ้น
    
          ในเชิงการขายผลงาน ณ เวลานั้น ยังมีข้อจำกัดบางอย่างของการวางจำหน่ายผลงาน จึงทำให้งานชุดแรกๆ มีวางขายเฉพาะในพื้นที่เชียงใหม่เท่านั้น นับว่าเป็น ของดีเมืองเหนืออีกชิ้นหนึ่ง
 
          จรัล มโนเพ็ชร
          ความสำเร็จจากงานชุดแรก ทำให้ จรัล มโนเพ็ชร ได้รับการติดต่อให้ไปแสดงภาพยนตร์ เรื่อง ดอกไม้ร่วง ที่แม่ริม และ เสียงซึง ที่สันทราย ทำให้ จรัล มโนเพ็ชร ก้างจากศิลปินท้องถิ่น เป็นศิลปินระดับประเทศที่ผู้คนรู้จักในวงกว้าง ภายในเวลาไม่นาน ทำให้ต้องเดินทางไปทั่วประเทศ ใช้รถทัวร์ รถไฟ รถส่วนตัว ทำให้ต้องเดินทางบ่อยขึ้นการตั้งต้นจากเชียงใหม่ก็ทำให้เหนื่อยมากขึ้น
    
          เมื่องานมากขึ้น จรัล ตัดสินใจจากการชักชวนของ มานิต อัชวงศ์ (เจ้าของร้านเทป ท่าแพบรรณาคาร) ผู้จัดการส่วนตัวตั้งแต่เริ่มต้นเข้าวงการเพลง เดินทางมาอยู่ในกรุงเทพฯ เพื่อความสะดวกในการทำงาน และเปิดร้านอาหารเหนือควบคู่กันไปด้วย
  

เพลงที่น่าสนใจ
โฟล์คซองคำเมือง อมตะชุดที่ 1
          เพลง อุ๊ยคำ เพลงที่เล่าเรื่องราวชีวิตรันทด คุณยายคำ สามีตาย และต่อมาลูกสาวหนีตามผู้ชาย  อาชีพหาเช้ากินค่ำโดยการหาผักบุ้งขาย เลี้ยงตัวเองเพียงลำพังจนถึงวาระสุดท้ายของชีวิต
 
          เพลง ของกินคนเมือง บรรยายอาหารเหนือได้อย่างน่ารับทานและสนุกสนาน ร้องรับส่งกันอย่างน่ารัก ระหว่าง จรัล มโนเพ็ชร และ สุนทร  เวชานนท์ ฟังแล้วต้องรีบหาอาหารเหนือบางรายการที่ไม่ค่อยคุ้นเคย มาชิมทันที นับว่าเป็นการส่งเสริมรายการอาหารพื้นบ้านได้อย่างดีทีเดียว คำร้อง - ทำนอง จรัล มโนเพ็ชร เป็นการบันทึกเสียงครั้งแรกของเพลงนี้ เพื่อใช้ประกอบภาพยนตร์เรื่อง “ดอกไม้ร่วงที่แม่ริม” ในฉากการร้องของ จรัล มโนเพ็ชร และ นิภาพร นงนุช ( เสียงร้องของ สุนทรี เวชานนท์ ) ถ่ายทำเมื่อปี 2522 เป็นภาพยนตร์ไทยที่สามารถสร้างรายได้มากที่สุดในรอบปี 2522 ( จนทำให้ผู้สร้าง ต้องสร้างอีกเรื่องหนึ่งภายในปีเดียวกัน คือ เรื่อง “เสียงซึงที่สันทราย” นำแสดงโดย จรัล มโนเพ็ชร และ สุพรรษา เนื่องภิรมย์ )

อัลบั้ม จากยอดดอย
          เพลง มิดะ มิดะ (ในเพลง) คือครูสอนเพศศึกษาให้กับหนุ่มน้อยชาวอาข่า (อีก้อ) วัฒนธรรมชนเผ่า ที่ถูกถ่ายทอดผ่านดนตรีโฟล์ก กีตาร์โปร่งและ เม้าท์ออแกน ในขณะที่ ลานสาวกอด (ปัจจุบันไม่มีแล้ว) ทำให้เรารับรู้เช่นนั้น ในขณะที่บางข้อมูลบอกว่า คำว่า”มิดะ” ใช้กับผู้หญิงอายุ 13 ปีขึ้นไป ในที่นี่ขอไม่สืบสาวราวเรื่องเกี่ยวกับประวัติเรื่องมิดะ เพียงต้องการแค่พูดถึงในแง่ของการประพันธ์เพลงเท่านั้น

อัลบั้ม ลูกข้าวนึ่ง
          เพลง สาวเจียงใหม่  สุนทรี เวชานนท์  คำร้อง - ทำนอง จรัล มโนเพ็ชร บันทึกเสียงปี 2524
          สุนทรี เวชานนท์ ได้บอกผ่านสื่อมวลชนหลายครั้งว่าเมื่อบันทึกเสียงเสร็จก็เดินทางไปต่างประเทศทันทีไม่ได้อยู่รับรู้ความสำเร็จของตนเอง ได้แต่รับข่าวสารจากเพื่อนฝูงที่อยู่เมืองไทยเท่านั้น ชาวเชียงใหม่บางคนหรือหลายคนบอกว่าเพลงนี้เป็นเพลงหนึ่งที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชียงใหม่
 
          เพลง คนหน้าง่าว กีตาร์โปร่งตัวเดียว กับเนื้อเพลงประชดประชัน ร้องไป แปลไป เล่นคำตัวสะกดได้น่าฟังทีเดียว

อัลบั้ม ฉันมีความรักมาให้
          งานชุดนี้มีพัฒนาการทางดนตรีที่ชัดเจนจากดนตรีโฟล์ก มาสู่ดนตรีที่เต็มวงมีเสียงเครื่องดนตรีอื่น ๆ ผสมผสานเข้ามาได้อย่างน่าฟัง วิธีร้องแบบเพลงลูกกรุง คงเป็นความตั้งใจที่จะใช้ภาษากลาง เนื้อเพลงในชุดนี้จึงแทบไม่มีคำเมืองเลย
   
          เพลง คืนหนึ่ง เริ่มต้นหน้าหนึ่ง เพลงเก่าที่ ผ่านนักร้องมามากมาย  ไม่ว่าจะเป็น สุเทพ วงศ์กำแหง - สวลี ผกาพันธ์  ถูกนำมาร้องใหม่
 
          เพลง ฉันมีความรักมาให้ จรัล มโนเพ็ชร ร้องคู่กับ สุนทรี เวชานนท์  ผู้แต่งเพลงนี้คือ คุณปรีชา แสงอุทัย  บันทึกเสียงปี 2531 เป็นเพลงหนึ่งในสองเพลงที่ประพันธ์โดย ปรีชา แสงอุทัย นักหนังสือพิมพ์ ( ผู้จากไปแล้ว )
 

อัลบั้ม เอื้องผึ้ง-จันทร์ผา
          เพลง รางวัลแด่คนช่างฝัน ถูกบันทึกเสียงและรวมอยู่ในอัลบั้มนี้เป็นครั้งแรก ซึ่งนับว่าเป็นเพลงที่เป็นประสบความเร็จมากที่สุดเพลงนึงของ จรัล ในยุคหลัง กลายเป็นเพลงที่ส่งแรงบันดาลใจให้กับใครต่อใครอีก หลายๆ คน
 
          ประวัติ และ ผลงานที่ผ่านมา
          ผลงานเพลงกว่า 20 อัลบั้ม ตั้งแต่ปี 2520 - 2544 ที่มีทั้ง โฟล์กเพียว ๆ  ดนตรีแจ๊ส เพลงประกอบภาพยนตร์ ไปจนถึงงานออร์เคสตรา (ร่วมทำกับอาจารย์ ดนู ฮันตระกูล) แสดงภาพยนตร์ 7 เรื่อง ละครโทรทัศน์ และละครเวที   อีกหลายเรื่อง

          วันขึ้นปีใหม่สากลของทุกปี คือวันคล้ายวันเกิดของ จรัล มโนเพ็ชร ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2494 จนกระทั่งลาลับไปด้วยโรคหัวใจ ก่อนการแสดงคอนเสิร์ต 25 ปี ของโฟล์กซองคำเมืองเพียงไม่นาน
     
          แม้ตัวจากไปแต่ผลงานของ จรัล มโนเพ็ชร ยังอยู่ในใจคนฟังตราบนานเท่านาน ทุกวันนี้ยังหยิบงานเก่าๆ มาฟังอยู่อย่างสม่ำเสมอ จรัล มโนเพ็ชร คือศิลปินล้านนาผู้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะหลายแขนงและฝากผลงานไว้ให้กับคนรุ่นหลัง หวังเป็นแรงขับเคลื่อนให้คนรุ่นใหม่นำไปเป็นแบบอย่างของการดำเนินชีวิต สำนึกรักในถิ่นเกิด รักในวัฒนธรรม รักในประเพณีอันดีงาม ของตนเองสืบไป

          ชาตินี้ ยังไงก็ฟังเพลงทั่วไป ได้ไม่หมด

          ขอเลือกเพลงโปรด ฟังก่อนตาย ดีกว่า
.......................................
(หมายเหตุ จรัล มโนเพ็ชร : คอลัมน์ เพลงไทยที่ต้องฟังก่อนตาย โดย...  โชคชัย เจี่ยเจริญ
[email protected] <mailto:[email protected]>
www.facebook.com/chokchai.jeijaoren <http://www.facebook.com/chokchaijeijaoren>)