"วัคซีนเข็ม 3" เคลียร์ชัดจำเป็นมั้ย แต่ "วัคซีนเด็ก" เห็นแย้ง ไม่แนะนำให้ฉีด

อัปเดตสถานการณ์โควิดสายพันธุ์ "โอไมครอน" ที่แพร่ระบาดอย่างรวดเร็ว ทำให้ตัวเลขผู้ติดเชื้อเพิ่มสูงขึ้นต่อเนื่อง การ "ฉีดวัคซีน" ดูจะเป็นสิ่งที่จำเป็น
ที่สุดในช่วงเวลานี้ แต่ก็ยังมีหลายคนตั้งคำถามว่า "วัคซีนเข็ม 3" จำเป็นมากน้อยแค่ไหน จะฉีดหรือไม่ฉีดดี ล่าสุด "หมอสันต์" นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์ 
ศัลยแพทย์หัวใจและผู้เชี่ยวชาญเวชศาสตร์ครอบครัว โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ค นพ. สันต์ ใจยอดศิลป์ โดยตอบข้อซักถามที่ระบุว่า 

เรื่อง ณ วันนี้ "วัคซีนเข็ม 3" ก็ยังคงไม่น่าไปฉีดใช่ไม๊คะ

สวัสดีค่ะ คุณหมอสันต์
จากที่คุณหมอเคยตอบเรื่องการฉีดวัคซีนกระตุ้นเข็มสามนั้น ตอนนี้ได้รับแรงกดดันจากคนรอบข้างหลาย ๆคนให้ไปฉีดเข็มสาม ฟังข่าวจากหลายแหล่ง หลายหมอ ก็แนะนำให้ฉีด เราก็เถียงด้วยข้อมูลที่คุณหมอสันต์เคยแนะนำ แต่มาถึงวันนี้ คนรอบ ๆ ตัวเราก็บอกว่าข้อมูลเราเก่าเกินไปแล้ว เลยอยากขอเรียนถามคุณหมอว่า ณ วันนี้ ถ้าถามคุณหมอว่าเราควรฉีดกระตุ้นเข็มสามหรือไม่ คุณหมอยังคงแนะนำเช่นเดิมรึเปล่าคะ หรือมีอะไรแนะนำเพิ่มเติมสำหรับการตัดสินใจว่าวัคซีนกระตุ้นเข็มสามจำเป็นรึเปล่าคะ รบกวนคุณหมอช่วยชี้แนะด้วยนะคะ เพราะเถียงกันในครอบครัวเกือบทุกวันว่าจะฉีด หรือไม่ฉีด เป็นห่วงคุณแม่ ซึ่งอายุ 82 ด้วยค่ะ ตัดสินใจยังไงดีคะ ขอบพระคุณคุณหมอสันต์ค่ะ

"หมอสันต์" ตอบว่า

1. ถามว่าแผนวัคซีนโควิดโดยทั่วไป อย่างไรถึงจะเรียกว่าวัคซีนไม่พอหรือไม่ update ตอบว่า ณ ขณะนี้หากถือตามศูนย์ควบคุมโรคอเมริกา หากหลังวัคซีนเข็มสองแล้วภายใน 5 เดือนยังไม่ได้วัคซีนเข็มสาม ถือว่าวัคซีนไม่พอ หรือไม่ update ครับ
2. ถามว่าเขามีหลักฐานอะไรที่เชียร์ให้ฉีดเข็มสาม ตอบว่า เขาใช้วิธีตรวจวัดปริมาณภูมิคุ้มกันต่อโควิดในเลือด (immunoglobulin) ครับ ไม่ได้ใช้อัตราการติดเชื้อจริง เพราะข้อมูลอัตราการติดเชื้อเปรียบเทียบคนฉีดเข็มสามกับไม่ฉีดยังไม่มีครับ
3. ถามว่าเมื่อยังไม่มีข้อมูลว่า "วัคซีนเข็ม 3" จะลดการติดเชื้อจริงหรือไม่ มีแต่ว่าเพิ่มจำนวนโมเลกุลภูมิคุ้มกันได้ แล้วการฉีดวัคซีนเข็มสามจะคุ้มความเสี่ยงไหม ตอบว่า ก็ในเมื่อไม่มีข้อมูลการติดเชื้อจริงมาเปรียบเทียบในรูปของการวิจัย RCT ก็จึงยังไม่มีใครจะตอบข้อนี้ได้สิครับ ดังนั้น ผู้รับวัคซีนต้องตัดสินใจว่า จะรับหรือไม่รับ เอาจากดุลพินิจของตัวเองครับ
4. ถามว่าการฉีดเข็มสามจะนำไปสู่เข็มสี่ ห้า หก หรือไม่ ตอบว่ามันนำไปสู่เข็มสี่ ห้า หก แน่นอนครับด้วยคอนเซ็พท์ของการต้องคอย update วัคซีนให้ภูมิคุ้มกันคงอยู่ในระดับสูงตามที่ผมนิยามไว้ในข้อ 1. เพราะแผนวัคซีนของโควิด มีแนวโน้มจะทำแบบแผนวัคซีนไข้หวัดใหญ่ อย่างสมัยนี้ไข้หวัดใหญ่ต้องฉีดกันปีละครั้งทุกปี ทุกคนที่อายุเกินหกเดือน ผมเดาเอาว่าวัคซีนโควิดจะออกมาอีหรอบเดียวกัน เพราะทุกฝ่าย (ผู้ผลิต ผู้ขาย ผู้สั่งจ่าย ผู้ใช้) ต่างเฮโลกันไปทางนั้น ผมเดาเอาว่ามันจะเป็นเช่นนี้ไป จนกระทั่งวันหนึ่ง เมื่อมีหลักฐานที่หนักแน่นโผล่ออกมาว่า มันไม่คุ้ม เพราะผลเสียมากกว่าผลดี ซึ่งจะมีวันนั้นหรือไม่ ยังไม่มีใครทราบครับ

5. ถามว่าหมอสันต์มีจุดยืนอย่างไรในการฉีดวัคซีนโควิด ตอบว่า

• เรื่องวัคซีนเข็ม 3, 4, 5, 6 ในผู้ใหญ่ ข้อมูลยังไม่พอที่จะแนะนำอะไร ดังนั้น ตัวใครตัวมันครับ เอาแบบที่ท่านชอบ
• เรื่องวัคซีนโควิดในเด็ก แม้ศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐจะแนะนำให้ฉีดวัคซีนโควิดในเด็ก โดยอ้างว่าความเสี่ยงของการไม่ฉีดเท่า หรือมากกว่าโรคหัด ซึ่งเป็นโรคที่เราจับเด็กฉีดวัคซีนหมด แต่ผมเองมีคำแนะนำที่ไม่เหมือน CDC คือ ผมแนะนำว่า เด็กไม่ควรฉีดวัคซีนโควิดใน พ.ศ.นี้ เพราะความเสี่ยงที่เด็กจะเป็นอะไรไปเพราะโรคโควิดนั้นมีน้อยมาก (นี่ผมยังไม่เกี่ยงว่า วิธีประเมินอัตราตายของเด็กจากโควิดของทางอเมริกานั้น ใช้วิธีแบบเหมาโหล ซึ่งต่างจากวิธีของอังกฤษ ซึ่งใช้วิธีวิเคราะห์เหตุเป็นรายคนนะ) ขณะที่ความเสี่ยงของวัคซีนโควิดต่อเด็กในระยะยาวยังไม่มีใครทราบเลย คือวิธีการผลิตวัคซีนทั้ง DNA และ RNA เนี่ยมันพิศดารมากนะครับ อ่านกระบวนการผลิตแล้วมันอะเมซซิ่ง ยิ่งกว่าอ่านนิยายวิทยาศาสตร์เสียอีก หากไม่มีโควิดมา ผมว่าต้องรออีกไม่รู้กี่สิบปี กว่าวัคซีน DNA และ RNA จะได้ออกมาใช้ แต่เพราะโควิด เราจึงเอามันออกมาใช้แบบพรวดพราด ดังนั้นมันต่างจากวัคซีนหัด ซึ่งเรารู้อยู่แล้วว่าความเสี่ยงของวัคซีนหัดต่ำมาก แต่วัคซีนโควิดนี่ต้องรออีก 20 ปีจึงจะทราบ ชั่งน้ำหนักแล้ว ประโยชน์มีน้อยแน่นอน ผลเสียอาจมากหรือน้อยยังไม่รู้ ส่วนประเด็นที่ว่า ฉีดเด็กเพื่อป้องกันผู้ใหญ่นั้น หึ หึ นับถึงวันนี้ ยังไม่มีหลักฐานแม้แต่ชิ้นเดียวนะครับ ที่จะยืนยันว่าการฉีดวัคซีนให้เด็ก จะป้องกันผู้ใหญ่ที่บ้านไม่ให้ป่วยได้

ดังนั้น กล่าวโดยสรุป ผมจึงแนะนำว่า เด็กยังไม่ควรฉีดวัคซีนโควิดครับ นี่เป็นคำแนะนำส่วนตัวนะครับ ซึ่งอาจไม่เหมือนกับแผนวัคซีนของชาติ หรือแผนวัคซีนของ CDC สหรัฐ แต่ผมยอมพูดแม้จะแตกต่างจากแผนวัคซีนของชาติ เพราะในฐานะแพทย์ ผมมีหน้าที่ต้องให้ข้อมูล และแนะนำอะไรบนข้อมูลวิทยาศาสตร์ที่มีอยู่ นับถึงวันนี้ที่ตัวผมเองชั่งตวงวัดได้ หากท่านผู้อ่านท่านใดมีข้อมูลมากกว่าที่ผมมีแล้ว ช่วยบอกผมมาเอาบุญ หากผมประเมินแล้วว่าเป็นข้อมูลที่เชื่อได้จริงในเชิงวิทยาศาสตร์ ผมก็เปลี่ยนคำแนะนำของผมตามข้อมูลใหม่ได้ครับ