
คันฉ่องและโคมฉาย - สันติในเรือนใจ 6.คิดข้ามสมมติ
แม้แต่คนไทยถ้าไปเจอกันในต่างแดน ถ้าพูดไทยเหมือนกันก็กระโดดเข้ากอดคอกันได้ง่ายๆ ทั้งๆ ที่ไม่รู้จักคิดด้วยเมตตาก็หมายความว่า เราจะต้องคิดในลักษณะก้าวข้ามสมมติบัญญัติ เช่น เพศ ผิว เผ่าพันธุ์ ศาสนา ภาษา วัฒนธรรมตลอดจนถึงภูมิประเทศ
เราจะต้องคิดในลักษณะก้าวข้ามสมมติบัญญัติเหล่านี้ทั้งหมด แล้วเวลามองคนทั้งโลกให้เห็นว่าเขาเหล่านั้นล้วนแต่เป็นมิตรของเรา เมตตากับคำว่า มิตร รากศัพท์เดียวกัน
คิดด้วยเมตตา ก็หมายความว่ามองไปทางไหนในโลกนี้มีแต่มิตรของเราทั้งหมดทั้งสิ้น โลกทั้งผองเป็นพี่น้องกัน ไม่ได้เป็นพี่น้องเฉพาะเราคนไทย เฉพาะเราชาวพุทธ เฉพาะเราชาวคริสเตียน ไม่ใช่ แต่มองไปยังใครคนไหน ในโลกนี้ทั้งหมดทั้งสิ้น ทะลุสีเสื้อที่สวมใส่ ทะลุนิกายที่สังกัด ทะลุครูบาอาจารย์ที่เคารพนับถือ ทะลุเพศ ผิว เผ่าพันธุ์ วัฒนธรรมเข้าไป มองใครก็เห็นว่าเป็นคน นั่นแหละ เห็นคนว่าเป็นคน เห็นมนุษย์ว่า เป็นมนุษย์เสมอกันกับเราเมื่อไหร่ เท่ากับว่าเราคิดด้วยเมตตา
ดังนั้นเราจะต้องฝึกปลูกฝังวิธีคิดด้วยเมตตาเอาไว้เสมอ เมื่อเห็นคนมองให้เห็นว่าเป็นคนแล้ว เหนือยิ่งกว่านั้น ก็ให้มองว่า โลกทั้งพ้องพี่น้องกัน เรารักสุขเกลียดทุกข์ฉันใด เขาก็รักสุขเกลียดทุกข์ฉันนั้น เราเกลียดกลัวความตายฉันใด เขาเกลียดกลัวความตายฉันนั้น เราประหวั่นพรั่นพรึงต่ออาชญาและกฎหมายฉันใด เขาประหวั่นพรั่นพรึงต่ออาชญาและกฎหมายฉันนั้น
ดังนั้นทั้งเราทั้งเขาล้วนตกอยู่ในกฎธรรมชาติเดียวกัน คิดไปในลักษณะข้ามสมมติ เห็นรากร่วมทางวัฒนธรรมที่เป็นสัจธรรมเนื้อแท้เช่นนี้แล้วจึงไม่โกรธเกลียดชิงชังใครอีกเลย เพราะเบื้องหลังสมมติเราคือมนุษย์เช่นเดียวกัน แต่ในเวลานี้ในเมืองไทยของเรา เราแบ่งคนไทยออกเป็นส่วนเป็นเสี้ยว เป็นภาค เป็นสี เป็นพรรค เป็นพวก เป็นลัทธิ เป็นนิกาย ซอยย่อยออกไปเยอะแยะไปหมด และเป็นเหตุให้คนไทยของเราหันมาจงเกลียดจงชังกัน เราเป็นนั่นเป็นนี่ไปหมด จนลืมไปว่าเราเป็นคนไทย และบางครั้งเราก็ลืมไปว่านอกจากเป็นคนไทยแล้วเรายังเป็นมนุษยชาติด้วย
เมื่อคืนอาตมภาพได้เขียนกวีนิพนธ์เอาไว้ว่า คุณจะเป็นเหลือง คุณจะเป็นแดง คุณจะเป็นขาว คุณจะเป็นน้ำเงิน คุณจะเป็นชมพู คุณจะเป็นอะไรก็ได้แต่ขออย่างหนึ่งได้ไหม ขอให้คุณเป็นคน
นี่คื วิธีคิดด้วยเมตตา มองคนทั้งโลกว่าเป็นพี่น้องท้องเดียวกันกับเรา ในลักษณะโลกทั้งผองเป็นพี่น้องกัน
ส่วนพูดด้วยเมตตาก็หมายความว่า เวลาที่เราจะพูด ให้คิดก่อน อย่าพูดทุกคำที่คิด ให้คิดก่อน คิดทุกคำที่จะพูด อย่าพูดทุกคำที่คิด เพราะถ้าพูดทุกคำที่คิดมีสิทธิ์ติดคุกทุกครั้งที่พูด พูดด้วยเมตตา ก็มีหลักง่ายๆ แค่นี้
"ว.วชิรเมธี"