"พระคาถาอรหันต์แปดทิศ" ของ สมเด็จพุฒาจารย์โต เสริมสิริมงคล

หากพูดถึงพระคาถา ที่ สมเด็จพระพุฒาจารย์ โต พรหฺมรํสี ได้จารจารึกขึ้น นอกเหนือจากพระคาถา ชินบัญชร ที่หลาย ๆคน รู้จัก และ สวดบูชากันมาอย่างต่อเนื่อง ยังมีอีกหนึ่งพระคาถาดี ที่เหมาะกับการสวดบูชา เพื่อเป็นสิริมงคลกับชีวิต นั่นคือ พระคาถา อรหันต์แปดทิศ  พุทธมังคลคาถานี้ หรือเรียกว่า คำนมัสการบูชาพระอรหันต์แปดทิศ ล้วนแต่มีฤทธิ์ทุกองค์ เป็นมหาเถระผู้ยิ่งใหญ่ในทางพระพุทธศาสนา เมื่อทำการสวดบูชาแล้ว ย่อมจะมีลาภผลเป็นมิ่งมงคล และปราศจากอันตราย ถ้าจะสวดแบบธรรมดาก็ได้ โดยหัวหน้ากล่าวนำ หันทะ มะยัง พุทธะมังคละคาถาโย ภะณามะเส แต่นิยมสวดคาถานี้เป็นทำนองสรภัญญะ

คาถาพระอรหันต์แปดทิศ
สัมพุทโธ ทิปะทัง เสฏโฐ นิสินโน เจวะ มัชฌิเม
โกณฑัญโญ ปุพพะภาเค จะ อาคะเณยเย จะ กัสสะโป
สารีปุตโต จะ ทักขิเณ หะระติเย อุปาลี จะ
ปัจฉิเมปิ จะ อานันโท พายัพเพ จะ ควัมปะติ
โมคคัลลาโน จะ อุตตะเร อิสาเณปิ จะ ราหุโล
อิเม โข มังคลาพุทธา สัพเพ อิธะ ปะติฏฐิตา
วันทิตา เต จะ อัมเหหิ สักกาเรหิ จะ ปูชิตา
เอเตสัง อานุภาเวนะ สัพพะโสตถี ภะวันตุ โน

อิจเจวะมัจจัน ตะนะมัสสะเนยยัง
นะมัสสะมาโน ระตะนัตตะยัง ยัง
ปุญญาภิสันทัง วิปุลัง อะลัตถัง
ตัสสานุภาเวนะ หะตันตะราโย ฯ

คำแปล

สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ประเสริฐกว่าสัตว์สองเท้า ทรงประทับนั่งอยู่ท่ามกลาง มี

ท่านอัญญาโกญฑัญญะ อยู่ทางทิศบูรพา (ตะวันออก)

ท่านพระมหากัสสปะ อยู่ทางทิศอาคเนย์ (ตะวันออกเฉียงใต้)

ท่านพระสารีบุตร อยู่ทางทิศทักษิณ (ใต้)

ท่านพระอุบาลี อยู่ทางทิศหรดี (ตะวันตกเฉียงใต้)

ท่านพระอานนท์ อยู่ทางทิศปัจฉิม (ตะวันตก)

ท่านพระภควัมปติ อยู่ทางทิศพายัพ (ตะวันตกเฉียงเหนือ)

ท่านพระโมคคัลลานะ อยู่ทางทิศอุดร (เหนือ)

ท่านพระราหุล อยู่ทางทิศอิสาน (ตะวันออกเฉียงเหนือ)

ด้วยสรรพมงคลอันพระอริยเจ้าทั้งหลายผู้ประดิษฐานอยู่ ณ ทิศทั้งหลายเหล่านี้ ที่ข้าพเจ้าทั้งหลายได้ทำการกราบไหว้สักการบูชา

ซึ่งท่านผู้ประเสริฐทั้งหลาย เหล่านั้น ขอความสวัสดีจงมีแก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย

ข้าพเจ้าขอนอบน้อมนมัสการซึ่งพระรัตนตรัย

และด้วยการนมัสการพระอริยสาวกเจ้าทั้งหลายนี้

ข้าพเจ้าได้รับแล้วซึ่งความหลั่งไหลของบุญอย่างไพบูลย์ (บุญอันเกิดจากการระลึกถึงพระอรหันต์ทั้งแปดทิศ)

ด้วยอานุภาพแห่งพระรัตนตรัยนั้น ขออันตรายทั้งหลายจงถึงความพินาศสิ้นไปเทอญ

สำหรับพระอรหันต์ทั้งแปดรูป ที่ได้รับการสรรเสริญนั้น มีความเป็นเลิศ ดังนี้ 

พระอัญญาโกณฑัญญะ เอตทัคคะในทางรัตตัญญู

พระมหากัสสปเถระ เอตทัคคะในทางผู้ทรงธุดงค์

พระสารีบุตรเถระ (อัครสาวกฝ่ายขวา) เอตทัคคะในทางผู้มีปัญญา

พระอุบาลีเถระ เอตทัคคะในทางผู้ทรงพระวินัย

พระอานนท์เถระ เอตทัคคะในทางผู้เป็นพหูสูตร ผู้มีสติ ผู้มีคติ ผู้มีความเพียร และเป็นพุทธอุปัฏฐาก

พระควัมปติ หรือ พระสิวลี เอตทัคคะในทางโชคลาภ

พระมหาโมคคัลลานเถระ (อัครสาวกฝ่ายซ้าย) เอตทัคคะในทางผู้มีฤทธิ์

พระราหุลเถระ เอตทัคคะในทางผู้ใคร่ในการศึกษา