"ตักบาตรเป็งปุ๊ด" หลายพื้นที่จัดงาน สืบสานประเพณีดินแดนล้านนา

นับตั้งแต่เกิดการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด ทำให้หลายกิจกรรมต้องหยุดเป็นการชั่วคราว ไม่เว้นแม้แต่ประเพณีต่าง ๆ ทั้งวัฒนธรรม และความเชื่อทางศาสนา เช่นเดียวกับประเพณีทางความเชื่อของทางภาคเหนือ ที่เป็นกิจกรรมประเพณี ที่มีการทำบุญในยามค่ำคืน อย่าง "ประเพณีตักบาตรเป็งปุ๊ด" ซึ่งหลังจากมีการผ่อนคลายมาตรการต่าง ๆในการเฝ้าระวังโควิด หลายที่จัดการตักบาตรเป็งปุ๊ดในคืนนี้

เช่น ที่จังหวัดเชียงราย จัดงานสืบสาน "ประเพณีตักบาตรเป็งปุ๊ด" หรือ ตักบาตรเที่ยงคืน วันที่ 12-13 ก.ค.นี้เวลา 00.00 น. ขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 โดยมีการอัญเชิญ "พระอุปคุต" จากลำน้ำกก เคลื่อนขบวนอัญเชิญไป ณ วัดมิ่งเมือง ในเวลา 23.30 น. อัญเชิญ "พระอุปคุต" ขึ้นประดิษฐานบนรถบุษบกพร้อมขบวนแห่และพระสงฆ์ออกบิณฑบาต  และ วันพุธที่ 13 ก.ค. เวลา 00.00 น. ขบวนแห่และพระสงฆ์ออกบิณฑบาตเริ่มออกบิณฑบาต พุทธศาสนิกชนร่วมพิธีตักบาตรข้าวสาร อาหารแห้ง จากหน้าวัดมิ่งเมืองไปตามถนนบรรพปราการ หอนาฬิกา ไปจนถึงสี่แยกประตูสลี อำเภอเมือง

ส่วนที่ จังหวัดเชียงใหม่ วัดอุปคุต ต้นตำหรับการ "ตักบาตรเที่ยงคืน" นั้น ได้ประกาศแจ้งกับผู้มีจิตศรัทธาว่า เพื่อเป็นการป้องกันการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด จึงงดการ ตักบาตรเที่ยงคืน แต่จะตั้งบาตรขนาดใหญ่ไว้บริเวณหน้าวัด ให้ญาติโยมที่ต้องการทำบุญได้ใส่บาตรกัน 

ขณะที่กรุงเทพมหานคร มีการจัดงาน "ประเพณีตักบาตรเป็งปุ๊ด" ที่ บ้านต้องจิตต์ ของ หมอต้องจิตต์ ติดจรวด นักพยากรณ์ชื่อดัง ตั้งอยู่ที่ ศูนย์การค้าเมโทร เวสต์ ทาวน์ ถนน กัลปพฤกษ์ แขวง บางหว้า เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ โดยจะมีการสวดสืบชะตา และในเวลา 00.15 จะเริ่มต้นการตักบาตร 
 

สำหรับประวัติความเป็นมาของ ประเพณีตักบาตรเที่ยงคืน หรือ ตักบาตรเป็งปุ๊ด เป็นประเพณีของทางภาคเหนือ ในทุกปีที่มีวันขึ้น  ค่ำที่ตรงกับวันพุธ โดยไม่เจาะจงว่าต้องอยู่ในเดือนใด พระภิกษุสามเณรในเมืองทุกรูป จะออกบิณฑบาตในตอนเที่ยงคืน โดยมีความแตกต่างของการนับเวลาคือ ที่ จ.เชียงใหม่ จะตักบาตรคืนวันอังคารหลังเวลา 00.00 น. ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เข้าสู่วันพุธ ในขณะที่ เชียงราย ลำปาง และ แม่ฮ่องสอน จะใส่ตักบาตรในคืนวันพุธเวลา00.00 น. เป็นต้นไป  ทั้งนี้ บางปีอาจมีครั้งเดียว หลายครั้ง หรือไม่มีเลย ก็ได้ เป็นประเพณีนิยมที่มีเฉพาะในภาคเหนือเท่านั้น

สำหรับ "ประเพณีตักบาตรเป็งปุ๊ด"  มีความเชื่อว่า พระอุปคุต ซึ่งเป็นภิกษุที่พระพุทธเจ้าทรงเป็นองค์อุปัชฌาย์ เมื่อสำเร็จเป็นพระอรหันต์แล้ว ได้เสด็จลงไปจำศีลภาวนาอยู่ ณ สะดือทะเล ในรอบ 1 ปี จะขึ้นมาโปรดชาวเมืองก่อนเวลารุ่งอรุณชาวพม่ามักตื่นแต่ดึก เพื่อเตรียมอาหารไว้ใส่บาตรพระอุปคุตโดยมีคติความเชื่อว่า หากผู้ใดได้ทำบุญตักบาตรพระอุปคุตแล้วจะได้บุญใหญ่หลวง เกิดโชคลาภและความเป็นสิริมงคลในชีวิต คติความเชื่อนี้จึงทำให้พุทธศาสนิกชนถือปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่ครั้งบรรพบุรุษ ในประเทศไทยการตักบาตรเที่ยงคืนนั้น ชาวเหนือเชื่อกันว่าพระอุปคุตจะแปลงกายเป็นสามเณรออกมาโปรดสัตว์ ถ้าผู้ใดได้ใส่บาตรกับพระอุปคุตแล้วบุคคลนั้น จะประสบแต่ความสุขร่ำรวยด้วยทรัพย์สินเงินทองได้อานิสงส์แรง ดังนั้นเมื่อถึงวันเพ็ญตรงกับวันพุธชาวเหนือทุกคนจะไปคอยใส่บาตรเป็นพิเศษ