
พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล กำแพงเพชร
วัดนครโกษา อยู่ทางตอนเหนือของสถานีรถไฟลพบุรี ใกล้กับศาลพระกาฬ บริเวณนี้มีซากโบราณสถาน คือ เจดีย์องค์ใหญ่สมัยทวารวดี พระปรางค์สมัยลพบุรี ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗
บริเวณวัดนครโกษาเคยเป็นเทวสถานมาก่อน ภายหลังได้สร้างเป็นวัดขึ้นในสมัยอยุธยา ชื่อของวัดนี้มีผู้สันนิษฐานว่ามาจากชื่อของ เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก) ในสมัย สมเด็จพระนารายณ์มหาราช เป็นผู้บูรณะวัดนี้ ต่อจึงได้เรียกว่า วัดนครโกษา
และที่วัดแห่งนี้เอง ที่ได้มีการขุดพบพระเนื้อชิน ปางสมาธิ ประทับนั่งอยู่ในซุ้ม ศิลปะแบบลพบุรี ที่วงการเรียกกันว่า พระซุ้มนครโกษา โดยเอาชื่อวัดที่ขุดพบพระพิมพ์นี้มาตั้งเป็นชื่อพระที่ประทับอยู่ในซุ้มเรือนแก้วอันงดงามมาก
ต่อมาเมื่อมีการขุดพบพระที่มีพุทธลักษณะเหมือนกันอย่างนี้ ไม่ว่าจะขุดพบจากกรุไหน ? เมืองไหน ? ก็ตาม จะเรียกกันว่า พระซุ้มนครโกษา ทั้งสิ้น โดยถือว่า ต้นกำเนิดที่ขุดพบครั้งแรกนั้น มาจาก วัดนครโกษา นั่นเอง
เมืองที่มีการขุดพบพิมพ์เช่นเดียวกันนี้ อาทิ เมืองสุโขทัย สวรรคโลก กำแพงเพชร ชัยนาท และสุพรรณบุรี
สำหรับ เมืองกำแพงเพชร เป็นที่ทราบกันแล้วว่า มิใช่เมืองธรรมดา นอกจากจะเป็นนครเอกของกรุงสุโขทัยแล้ว ยังมีฐานะเป็นนครที่เจ้าครองผู้นคร มีอำนาจเหมือนกษัตริย์ทุกอย่าง
เพราะความที่เป็นเมืองใหญ่ มีความเจริญรุ่งเรือง และมีความเก่าแก่มาก่อน จึงทำให้เมืองกำแพงเพชรมีโบราณสถาน มีวัดเก่าๆ อยู่ทั่วทุกมุมเมือง และตามวัดเก่าต่างๆ ได้มีการขุดพบพระเครื่องพระบูชาอยู่เสมอ
พระแต่ละกรุแต่ละองค์ของเมืองกำแพงเพชร ล้วนเป็นพระหลักยอดนิยม ที่นักสะสมพระผู้มีรสนิยมชอบพระกรุพระเก่า ต่างชื่นชมและแสวงหากันอย่างกว้างขวาง ในจำนวนนี้ก็มี พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล รวมอยู่ด้วย
พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล เป็นพระเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง ที่มีความงดงามมาก พิมพ์หนึ่งของเมืองกำแพงเพชร
พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล เป็นพระที่เพิ่งแตกกรุออกมาเมื่อประมาณปี ๒๕๓๘ มีพระทั้งหมดที่ขุดพบประมาณไม่เกิน ๒,๐๐๐ องค์ เป็นพระเนื้อชินตะกั่วสนิมแดงทั้งหมด ลักษณะเป็นพระศิลปะลพบุรียุคปลาย นั่งสมาธิอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ที่เรียกกันทั่วไปว่า พระซุ้มนครโกษา
ขนาดองค์พระเล็กกะทัดรัดน่ารักมาก คือ สูงประมาณ ๓.๐ ซม.กว้างประมาณ ๑.๘ ซม.
พระกรุทับชุมพล ที่ขุดพบนี้ นอกจาก พระซุ้มนครโกษา แล้วยังก็มีพระพิมพ์อื่นๆ คือ พิมพ์พระร่วงนั่ง และ พิมพ์พระนาคปรก เนื้อชินตะกั่วสนิมแดง เช่นเดียวกัน
อนึ่ง พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล เมืองกำแพงเพชร นี้มีส่วนเหมือนกับ พระซุ้มนครโกษา กรุวัดหัวเมือง จ.นครสวรรค์ มากที่สุด คือเหมือนกันทั้งพิมพ์ทรงองค์พระ ขนาดองค์พระ และเป็นพระเนื้อสนิมแดงเหมือนกัน
มีจุดแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย ตรงที่ พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล มีอาสนะ หรือฐานรองรับ และ ที่ฐานมีเม็ดไข่ปลาเรียงรายกันอยู่ ส่วน พระซุ้มนครโกษา กรุวัดหัวเมือง ไม่มีฐาน และ ไม่มีเม็ดไข่ปลา ดังกล่าว
สำหรับราคาเช่าหาก็ใกล้เคียงกัน คือ ประมาณ ๔-๕ หมื่นบาท พระซุ้มนครโกษา กรุทับชุมพล จะหาได้ง่ายกว่า พระซุ้มนครโกษา กรุวัดหัวเมือง เนื่องจากพระกรุวัดหัวเมือง อาจจะสร้างน้อยกว่าก็ได้
"ชาติ วิศิษฏ์สรอรรถ "