เปิดปูม‘พระเมรุ’สุสานหลวงวัดเทพศิรินทร์ | คมชัดลึก

           “เมรุหลวง หน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส” เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ซึ่งเดิมทีนั้นพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพพระราชวงศ์ สมเด็จพระสังฆราช สร้างพระเมรุที่ท้องสนามหลวง

           คำว่า “สุสานหลวง” คนมักเข้าใจว่า มีอยู่ที่วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามแห่งเดียว แต่ความจริงแล้ว “เมรุหลวง หน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส” ก็เรียกว่า สุสานหลวง เช่นกัน

           “เมรุหลวง หน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์” สิ่งก่อสร้างที่เป็นที่รู้จักกันดีของวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่ออุทิศพระราชกุศลถวายสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระบรมราชชนนี โดยโปรดให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ เป็นแม่กองก่อสร้าง พระศิริสมบัติ (กร) และพระวิจิตรรจนา เป็นนายงาน เริ่มก่อสร้าง พ.ศ. 2419

           เมื่อสร้างกุฏิเสนาสนะเสร็จ ได้พระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ พ.ศ. 2421 แล้วพระราชทานนามว่า “วัดเทพศิรินทราวาส” ตามพระนามสมเด็จพระบรมราชชนนี เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ พ.ศ. 2436 รัชกาลที่ 5 ทรงสถาปนาสุสานหลวง หรือฌาปนสถานหลวงขึ้น ณ วัดเทพศิรินทราวาส ด้วยมีพระราชดำริจะให้เป็นสถานที่ปลงศพได้ทุกชั้นบรรดาศักดิ์

           เดิมทีนั้น เมรุปูน สถานที่ปลงศพ เผาศพ ก่อสร้างด้วยอิฐ เริ่มที่วัดสุวรรณาราม ปากคลองบางกอกน้อย สร้างโดยพระบัญชาของสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ในรัชกาลที่ 1 มีศักดิ์เทียบเท่ากับพระเมรุท้องสนามหลวง ต่างแต่เพียงว่า พระเมรุที่ท้องสนามหลวงเป็นอาคารชั่วคราว แต่เมรุปูนเป็นถาวรวัตถุ โรงทึม คือ สถานที่เผาศพสามัญชนทั่วไปตามวัดในสมัยก่อน

           สุสานหลวงวัดเทพศิรินทราวาส สร้างตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นฌาปนสถานสำหรับพระราชวงศ์ซึ่งไม่ได้สร้างพระเมรุที่ท้องสนามหลวง และสำหรับชนทุกชั้น นับเป็นเรื่องพิเศษ เนื่องจากโดยปกติแล้วจะไม่มีฌาปนสถานในพระอารามหลวง

           ภายในบริเวณสุสานหลวงมี “พลับพลาอิสริยาภรณ์” ซึ่งรัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเป็นที่ตั้งพระศพพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าอิศริยาภรณ์ เมื่อ พ.ศ.2437 ในการจัดพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ ณ สุสานหลวง เป็นพระองค์แรก ศาลานี้ใช้เป็นพลับพลาที่ประทับเมื่อเสด็จพระราชทานเพลิงสืบมาจนถึงปัจจุบัน

           ในการนี้ สุสานหลวง วัดเทพศิรินทราวาส จะใช้เป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระสังฆราช ขณะเดียวกันเพื่อเป็นการถวายพระเกียรติในวัดหลักทั่วประเทศไทยได้จัดพิธีวางดอกไม้จันทน์เพื่อประกอบพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระสังฆราชเช่นกัน