
หากการเกิดเป็นทุกข์เราจะยินดีกับเด็กเกิดใหม่ได้อย่างไร
หากการเกิดเป็นทุกข์ เราจะยินดีกับเด็กเกิดใหม่ได้อย่างไร : ปุจฉา-วิสัชนากับพระไพศาล วิสาโล
ปุจฉา : พระอาจารย์คะ ในเมื่อการเกิดไม่น่ายินดี การเกิดเป็นทุกข์ร่ำไป แล้วเวลามีคนคลอดบุตร เราจะแสดงออกต่อเขาอย่างไรดีคะ เพราะถ้าบอกเขาว่ายินดีด้วย ก็เท่ากับเรามุสา เพราะจิตเราไม่ยินดีเอาจริงๆ น่ะค่ะ
วิสัชนา : การเกิดเป็นทุกข์ก็จริง แต่เมื่อเกิดมาแล้ว ไม่เป็นทุกข์ก็ได้ คือทุกข์กายก็จริง แต่ใจไม่ทุกข์ก็ได้ ดังเช่นพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์ ท่านไม่เป็นทุกข์แล้ว แม้ยังต้องแก่ เจ็บ และตายก็ตาม
อันที่จริงในอีกด้านหนึ่งพระพุทธเจ้าตรัสว่า การเกิดเป็นมนุษย์เป็นของยากมาก เกิดมาแล้วได้พบพระพุทธศาสนา และได้ปฏิบัติธรรมยิ่งยากกว่าอีก (ดังนั้นหากเขาเกิดมาแล้วได้พบพระพุทธศาสนาและได้ปฏิบัติธรรมจึงนับว่าเป็นโชคอย่างยิ่ง) ใช่แต่เท่านั้นการเกิดมาเป็นมนุษย์ยังเป็นสุคติของเทวดา ดังมีพุทธพจน์ว่า “ความเป็นมนุษย์ นับว่าเป็นการไปสุคติของเทพทั้งหลาย” เทวดาเมื่อจะจุติ (ดับ) ย่อมปรารถนาการเกิดมาเป็นมนุษย์ เพราะมนุษย์นั้นมีคุณสมบัติเหนือเทวดา(ชั้นดาวดึงส์) ๓ ประการคือ กล้าหาญกว่า มีสติดีกว่า และมีการประพฤติพรหมจรรย์ (การปฏิบัติตามอริยมรรค)
กล่าวได้ว่า เด็กที่เกิดมาทุกคนในโลกนี้ถือว่ามีโชค ต้องมีบุญหนุนส่งจึงจะเกิดมาเป็นมนุษย์ได้ อีกทั้งมีศักยภาพที่จะทำความดีงาม สามารถสร้างประโยชน์ตนและประโยชน์ท่านได้มากมาย รวมทั้งสามารถจะพ้นทุกข์ได้ด้วย ดังนั้นจะมองว่าเป็นเรื่องที่น่ายินดีก็ได้ ถึงแม้ว่าโลกที่รายล้อมเขาทุกวันนี้และในอนาคตจะเต็มไปด้วยสิ่งเร้ากระตุ้นกิเลส แต่หากเขาได้รับการเลี้ยงดูที่ดี มีกัลยาณมิตรที่แนะนำให้พบธรรม และได้ปฏิบัติตามอริยมรรค เขาย่อมได้รับประโยชน์อย่างสูง (ถึงสูงสุด)ของการเกิดมาเป็นมนุษย์อย่างแน่นอน
คนเรารักสุขเกลียดทุกข์ แต่ทำไมจดจำแต่เรื่องร้ายๆ
ปุจฉา : กราบเรียนถามพระอาจารย์ ทั้งๆ ที่คนเราเกลียดทุกข์รักสุข แต่กลับมีความจำหมายยึดในทุกข์มากกว่าสุข คลายยึดในสุขได้ง่ายกว่าทุกข์ ทั้งๆ ที่เราเกลียดกลัวทุกข์เหลือเกิน รบกวนพระอาจารย์ช่วยชี้ทางด้วยค่ะ ขอบคุณมากค่ะ
วิสัชนา : เป็นธรรมดาที่คนเรายิ่งเกลียดโกรธสิ่งใด ใจก็ยิ่งจดจ่อฝังใจอยู่กับสิ่งนั้น นอกจากนั้นคนเรายังชอบมองในแง่ลบ จึงจดจำสิ่งร้ายๆ ได้มากกว่าสิ่งดีๆ ใครที่ต่อว่าด่าทอเรา เราจะจำเขาได้แม่นกว่าคนที่ชมเรา ใครที่โกงเงินเรา เราจะจำเขาได้แม่นกว่าคนที่เคยให้เงินเรา
อันนี้อาจเป็นผลจากสัญชาตญาณระวังภัยของมนุษย์ที่สะสมมาช้านาน ซึ่งช่วยให้มนุษย์อยู่รอดมาจนทุกวันนี้ แต่ข้อเสียก็คือทำให้เรามีความทุกข์ได้ง่าย ปล่อยวางความทุกข์ได้ยาก
คำแนะนำของอาตมาก็คือ พยายามมองบวกหรือนึกถึงเหตุการณ์ที่ดีๆ บ้าง ขณะเดียวกันก็พยายามวางใจเป็นกลางต่อความทุกข์ อย่าเกลียดมัน ควรมองให้เห็นว่าทุกข์นั้นมีประโยชน์อย่างไรบ้าง เช่น ฝึกให้เราอดทน รู้จักปล่อยวาง หรือสอนใจเราให้ไม่ประมาท และเห็นสัจธรรมของโลก การพยายามมีสติรู้ทันความโกรธ เกลียด และกลัว ก็ช่วยให้อารมณ์เหล่านี้รบกวนจิตใจน้อยลง และกลับมาเป็นปกติได้เร็วขึ้น
ล้อมกรอบ
สายด่วนให้คำปรึกษาทางจิตใจผู้ป่วยระยะสุดท้าย 'เตรียมตัวก่อนสู่วาระสุดท้ายของชีวิต จะทำอย่างไรดี' ปรึกษาได้ที่ โทร.๐๘-๖๐๐๒-๒๓๐๒