ครอบน้ำมนต์ : พระองค์ครู | คมชัดลึก

               มงคล ๘ ประการ หรือที่เรียนกันสั้นๆ ว่า มงคล ๘ เป็นมงคลที่พุทธศาสนิกชนถือว่าเป็นมงคลภายนอก ไม่มีปรากฏในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นที่ยอมรับประพฤติปฏิบัติกันอย่างแพร่หลาย

               มงคล ๘ ประการแบ่งแยกได้เป็น ๒ กลุ่ม คือ สิ่งที่ถือว่าเป็นมงคล และสิ่งของที่ใช้เป็นสัญลักษณ์ของมงคล สิ่งที่ถือว่าเป็นมงคล ๘ ประการ ๑.ใบเงิน  ๒.ใบทอง  ๓.ใบนาค  ๔.ใบพรหมจรรย์  ๕.หญ้าแพรก ๖.ฝักส้มป่อย  ๗.ผิวมะกรูด ๘.ใบมะตูม

               สิ่งที่ถือว่าเป็นมงคล ๘ ประการจะมีปรากฏในหม้อหรือขันเทพมนต์ของพราหมณ์ หรือในหม้อในขันและในบาตรพระพุทธมนต์ที่เกี่ยวกับพิธีทางศาสนาโดยทั่วไป สิ่งของที่ใช้เป็นสัญลักษณ์ของมงคล ๘ ประการ ซึ่งมีประวัติผูกพันกับคติประเพณีของพราหมณ์รามวงศ์นำมาเผยแพร่ ได้แก่ ๑.กรอบหน้า ๒.ตะบอง (คทา ) ๓.สังข์ ๔.จักร ๕.ธงชัย (ธงชาย) ๖.ขอช้าง ๗.โคอุสภะ ๘.หม้อน้ำ

               หม้อน้ำ ถือกันว่า พระอุมาซึ่งเป็นมเหสีพระอิศวร ทรงเลี้ยงโลกมาด้วยน้ำนมจากพระถันยุคล จึงจำลองมาเป็นหม้อน้ำมนต์ หรือครอบน้ำมนต์ มีน้ำเต็ม บางแห่งเรียกว่าเต้าน้ำมนต์ และในหม้อน้ำมนต์ หรือครอบน้ำมนต์ แม้บาตรน้ำมนต์ก็มักจะใส่สิ่งอันเป็นมงคล คือ ใบทอง ใบเงิน ใบนาค ใบพรหมจรรย์ ฝักส้มป่อย หญ้าแพรก ผิวมะกรูด และใบมะตูม หรือจะใช้ดอกบัว ลอยแทนก็ได้ จะลอย ๕ ดอก ๓ ดอก หรือดอกเดียวก็ได้ตามขนาดของที่บรรจุน้ำมนต์

               การใช้ดอกบัวลอยเป็นอีกคติหนึ่ง คือ สมมุติว่าน้ำนั้นได้มาจากสระโบกขรณี หม้อน้ำมนต์ถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งสิ่งอันเป็นสิริมงคลอย่างยิ่งอย่างหนึ่ง ดังจะเห็นได้ว่าการทำบุญส่วนใหญ่มักจะมีหม้อน้ำมนต์ หรือครอบน้ำมนต์ตั้งอยู่ด้วยเสมอ ไทยเราสมัยโบราณ มักจะมีหม้อใส่น้ำเต็มตั้งไว้หน้าพระในห้องพระเสมอ และนำน้ำนั้นมาล้างหน้า โดยถือว่าเป็นน้ำมนต์เพราะก่อนนอนคนไทยมักจะสวดมนต์ไหว้พระเสมอ
 
               หม้อน้ำมนต์ อันที่จริงก็มีชื่อเรียกที่หลากหลายกันออกไป บ้างก็เรียกขันน้ำมนต์ บ้างก็เรียกโถน้ำมนต์ หรือบ้างก็เรียกครอบน้ำมนต์ แล้วแต่สะดวก หรือแล้วแต่รูปพรรณสัณฐานนั้นๆ แต่นัยก็ตรงกันคือ หมายถึงภาชนะที่ไว้สำหรับใส่หรือเก็บน้ำพระพุทธมนต์หรือน้ำเทพมนต์ ไว้ที่แท่นบูชาพระ-บูชาเทพฯ, โต๊ะหมู่บูชา เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว ทั้งสะดวกเมื่อต้องการทำการมงคลใดๆในบ้าน ก็อัญเชิญน้ำพระพุทธมนต์หรือเทพมนต์จากโถฯหรือครอบฯมาประกอบพิธีได้ ถือกันว่า ขันน้ำมนต์, โถน้ำมนต์, ครอบน้ำมนต์เป็นวัตถุมงคลมีความศักดิ์สิทธิ์ ทรงพลานุภาพอยู่ในตัวเอง

               เคล็ดวิธีในการตักหรือเติมน้ำมนต์ มีคติความเชื่อว่าหากต้องการใช้น้ำมนต์ที่ตนนำมาจากวัดหรือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ แล้วนำมาไว้ในโถหรือครอบน้ำมนต์ที่บ้าน ครั้นเมื่อจะใช้ เช่น ต้องการอาบน้ำมนต์ที่บ้าน ด้วยตนเอง จะต้องตระเตรียมน้ำอาบล่วงหน้าไว้ก่อน เช่นเติมน้ำ (ธรรมดาที่จะอาบ) ให้เต็มถังหรือเต็มอ่าง (แล้วแต่ภาชนะที่ใช้อาบ) แล้วค่อยตักน้ำมนต์ในปริมาณที่ไม่มากนักเช่น ประมาณ ๑ จอกชาหรือ ๑ ถ้วยชา นำมาประจบยกขึ้นอธิษฐานขอพรฯ แล้วนำน้ำมนต์นั้น เทผสมลงในน้ำ (ธรรมดาที่เตรียมไว้) เท่านี้ก็จะได้น้ำมนต์ที่ศักดิ์สิทธิ์

               สำหรับครอบน้ำมนต์ที่นำมาเป็นภาพพระองค์ครูนี้ เป็น ครอบน้ำพระพุทธมนต์คชวัตร ฉลองพระชันษา ๑๐๐ ปี สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก "www.aj-ram.com"