เทพ-เทวโลก : คำวัด | คมชัดลึก

              ศาสนาฮินดู ศาสนาพราหมณ์ หรือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เป็นศาสนาเกิดที่ดินแดนชมพูทวีปก่อนพุทธศาสนา ซึ่งไม่ปรากฏแน่ชัดว่าใครเป็นศาสดา มีคัมภีร์ศาสนาเรียกว่า พระเวท มีพัฒนาการสืบต่อยาวนาน นับจากลัทธิพราหมณ์ จนถึงยุคที่เรียกว่าศาสนาฮินดู จึงมักเรียกรวมๆ กันว่า ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู มีผู้นับถือมากเป็นอันดับที่ ๔ ของโลก
 
              ศาสนานี้นับถือเทพเจ้าหลายองค์ เรียกว่า "พหุเทวนิยม" เทพเจ้าแต่ละองค์ในแต่ละยุคสมัย มีบทบาท และตำนานต่างกันไป ในแต่ละท้องถิ่นยังมีความเชื่อเกี่ยวกับเทพเจ้าองค์หนึ่งๆ แตกต่างกันไปด้วย โดยทั่วไปถือว่าชาวฮินดูเชื่อว่ามีเทพเจ้าสูงสุด ที่ได้อวตารแยกร่างออกมาเป็น ๓ องค์ คือ พระพรหม ซึ่งเป็นผู้สร้างโลก พระศิวะ เป็นผู้ทำลาย และพระวิษณุ หรือพระนารายณ์ เป็นผู้ปกป้องและรักษาโลก
 
              ศาสนาพราหมณ์มีการนับถือเทพหลายองค์ ได้แก่ พระวิษณุ พระศิวะ และพระพรหม เหตุผลที่สำคัญก็คือเทพเจ้าทั้งหมดมีฤทธานุภาพสามารถบันดาลทุกข์สุขให้กับมนุษย์บนพื้นโลกนั่นเอง สำหรับผู้ที่นับถือพระศิวะเป็นใหญ่ที่สุดจะมีชื่อเรียกว่า “ลัทธิไศวนิกาย” ส่วนผู้ที่นับถือพระวิษณุเป็นใหญ่ที่สุด มีชื่อเรียกว่า “ลัทธิไวษณพนิกาย” และผู้ที่ให้ความเคารพนับถือเทพเจ้าพร้อมกันทั้ง ๓ องค์ มีชื่อเรียกว่า “ตรีมูรติ”
 
              พระพุทธศาสนาก็เกิดขึ้นท่ามกลางสังคมพราหมณ์ แม้แต่พระพุทธเจ้าและพุทธสาวกสมัยแรกๆ ก็เคยนับถือลัทธิพราหมณ์หรือเคยเกี่ยวข้องกับวรรณะพราหมณ์มาก่อน และในนิทานชาดก และเรื่องราวเกี่ยวกับศาสนาพุทธและพระพุทธเจ้า ก็มักจะมีพราหมณ์เข้ามาเกี่ยวข้อง จึงกล่าวได้ว่า ศาสนาพุทธและพราหมณ์ จึงมีอิทธิพลต่อกันและกัน
 
              ทั้งนี้ พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙ ราชบัณฑิต) เจ้าอาวาสวัดราชโอสาราม ได้อธิบายความหมายของคำว่า "เทพ" แปลว่า ผู้เพลิดเพลินอยู่กับกามคุณ ผู้รุ่งเรืองด้วยสิริของตน ผู้เป็นทิพย์ หมายถึง เทวดา เทพเจ้า และชาวสวรรค์
 
              เทพ ในคัมภีร์ศาสนา หมายถึง เทพ ๓ ระดับ คือ
 
              ๑.สมมติเทพ เทพโดยยกย่องนับถือกันมาเป็นจารีต หรือเทพโดยมติยอมรับของสาธารณชน ได้แก่ พระราชา พระราโอรส
 
              ๒.อุบัติเทพ เทพโดยกำเนิด คือ เกิดเป็นเทพอยู่ในสรวงสวรรค์ชั้นใดชั้นหนึ่งตามบุญกรรมของตน เช่น เทพชั้นดาวดึงส์ เทพชั้นดุสิต รวมถึงพระพรหมทั้งหมด
 
              ๓.วิสุทธิเทพ หมายถึง เทพโดยความบริสุทธิ์ของตน คือ เป็นผู้หมดกิเลศเศร้าหมองด้วยการบรรลุโลกุตรธรรมแล้ว ได้แก่ พระพุทธเจ้า และพระอรหันต์ทั้งปวง   
 
              ส่วนคำว่า “เทวโลก” เจ้าคุณทองดีได้ให้ความหมายไว้ว่า โลกของเทวดา หมายถึงสวรรค์ อันเป็นที่อยู่ของเทวดา
 เทวโลก จัดเป็นปรโลก คือ โลกหน้าแห่งหนึ่งอันเป็นที่เกิดหลังจากตายไปของคนที่ทำบุญกุศลไว้แล้ว เช่นที่กล่าวว่า
 
              “เขาสั่งสมกุศลไว้ดีแล้ว ครั้นละจากอัตภาพนี้แล้วจักไปบังเกิดในเทวโลก เข้าถึงฐานะอันประเสริฐสูงสุดที่ได้โดยยาก”
 
              เทวโลก หมายถึง สวรรค์ชั้นกามาพจร ๖ ชั้น คือ ชั้นตาตุมหาราช ชั้นดาวดึงส์ ชั้นยามา ชั้นดุสิต ชั้นนิมารนรดี และชั้นปรนิมมิตสวัตดี