
ลอดซุ้มประตูป่า'วันวิสาขบูชา'๑เดียวที่สงขลา
ลอดซุ้มประตูป่า 'วันวิสาขบูชา'ประเพณีท้องถิ่น ๑ เดียวที่ 'วัดห้วยหลาด' จ.สงขลา : ท่องไปในแดนธรรม เรื่อง / ภาพ โดยสุพิชฌาย์ รัตนะ / ศูนย์ข่าวภาคใต้
“รัตภูมิ” เป็นอำเภอเล็กๆ ใน จ.สงขลา พื้นที่ซึ่งเลื่องชื่อในด้านกสิกรรม รวมถึงความพรั่งพร้อมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ ที่สำคัญดินแดนแห่งนี้ยังเป็นที่ตั้งของ “วัดห้วยหลาด” ซึ่งเป็นศาสนสถานดัง ศูนย์กลางรวมใจของของชาวพุทธในท้องถิ่นแห่งนี้ รวมไปถึงชุมชนใกล้เคียง มีความเก่าแก่อยู่คู่ชุมชนมายาวนาน
ความโด่ดเด่นอย่างหนึ่งของวัดแห่งนี้ คือ พิธีกรรมทางพุทธศาสนา ที่เรียกว่า “พิธีลอดซุ้มประตูป่า” ซึ่งเป็นงานที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาเป็นเวลายาวนานกว่า ๕๐ปี โดยเหล่าพุทธบริษัทในพื้นที่รวมถึงผู้ศรัทธาจากพื้นที่ใกล้เคียงจะร่วมกันจัดงาน ในวันเพ็ญเดือน ๖ ซึ่งตรงกับ "วันวิสาขบูชา" ของทุกปี
“พระครูโกวิทธรรมสาร” หรือ “อาจารย์กลาย” เจ้าคณะอำเภอรัตภูมิ และเจ้าอาวาสวัดห้วยหลาดให้ข้อมูลว่า “พิธีลอดซุ้มประตูป่า” เป็นพิธีที่ได้คำชี้แนะมาจาก "หลวงปู่สีมั่น เทพอินโท" ที่ได้ลงมาประทับทรงในร่างของพระอธิการขาว ติสฺสวํโส หรือ หลวงปู่ขาว เจ้าอาวาสวัดรูปที่ ๓ โดยให้มีพิธีลอดซุ้มประตูป่า เพื่อสร้างความเป็นสิริมงคลให้ญาติโยมที่มาร่วมทำบุญที่วัด ซึ่งจะมีการลงแรงของชาวบ้านในการสร้างซุ้มประตูป่าขึ้นมา เพื่อให้ผู้ร่วมงานได้ลอด พร้อมกับให้พระภิกษุสงฆ์ประพรมน้ำพระพุทธมนต์
ว่ากันว่า พิธีนี้ถอดแบบมาจากเรื่องราวที่เกิดขึ้นในสมัยพระพุทธกาล ที่เมืองเวสาลี ครั้งนั้นเกิดโรคภัย ข้าวยากหมากแพง ประชาชนเดือดร้อนแสนสาหัส ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงได้มีการอัญเชิญสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาช่วยปัดเป่าขจัดทุกข์ภัยที่เกิดขึ้น พระพุทธองศ์ได้สั่งให้พระอานนท์นำบาตรมาใส่น้ำประกอบพิธี ทำน้ำพระพุทธมนต์ ประพรมให้กับประชาชน ทำให้เกิดกำลังใจ พ้นจากทุกข์ จากโรคภัย ทางวัดห้วยหลาดจึงสืบต่อปฏิบัติกันมา จนเป็นพิธีลอดซุ้มประตูป่าในปัจจุบันนี้
ทั้งนี้ ช่วงเช้าก่อนเริ่มพิธีลอดซุ้มประตูป่า จะมีการถวายมหาสังฆทาน เพื่อสร้างบุญร่วมกันก่อน กระทั่งช่วงบ่ายไปเล็กน้อยก็จะเข้าสู่ช่วงพิธีการ โดยชาวบ้านนับพันจะทยอยเข้าคิวต่อแถว โดยมีพระครูโกวิทธรรมสาร เจ้าอาวาสนำขบวนลอดซุ้มป่าผ่านไปก่อน แล้วจึงไปนั่งเจริญพระพุทธมนต์และประพรมน้ำพระพุทธมนต์ให้ญาติโยม ขณะเดียวกันพระภิกษุสงฆ์จะสวดมนต์เพื่ออวยพรชัย พร้อมทั้งเป็นการเสริมสิริมงคลให้ผู้ร่วมงานทุกคน
ในขณะที่นายประภาส อินทนประสาธน์ ผู้อำนวยการท่องเที่ยงแห่งประเทศไทย สำนักงานหาดใหญ่ (สงขลา-พัทลุง) เปิดเผยว่า พิธีลอดซุ้มประตูป่า เป็นกิจกรรมเดียวที่มีเอกลักษณ์ และแตกต่างจากพิธีทางพุทธศาสนาในวัดอื่นที่ตรงกับวันวิสาขบูชา ซึ่งที่วัดห้วยหลาดแห่งนี้ นอกจากจะเป็นร่วมทำบุญแล้ว บรรดาลูกหลานคนในพื้นที่จะกลับมาพบหน้า เพื่อร่วมกิจกรรมที่ประกอบพิธีในวันวิสาขบูชาของทุกปี เรียกว่า พิธีไหว้บูรพาจารย์ และลอดซุ้มประตูป่า ซึ่งปฏิบัติสืบเนื่องมาเป็นเวลากว่า ๕๐ ปีแล้ว
ทั้งนี้ ชาวบ้านผู้เฒ่าผู้แก่เล่าให้ฟังว่า หลวงปู่สีมั่น เทพอินโท ผู้บุกเบิกสร้างวัดห้วยหลาดแห่งนี้ ได้ลงมาประทับทรงในร่างของหลวงปู่ขาว อดีตเจ้าอาวาส เพื่อแนะนำสั่งสอนธรรมะให้กับลูกศิษย์ ทั้งที่เป็นฆราวาสและบรรพชิต เมื่อกว่า ๕๐ ปีที่ผ่านมา ในครั้งนั้นได้เป็นการจุดประกายเริ่มต้นของประเพณีการสรงน้ำ ในพิธีไหว้บูรพาจารย์ พร้อมทั้งสร้างซุ้มประตูป่า รับน้ำพระพุทธมนต์ เพื่อความเป็นสิริมงคล และสะเดาะเคราะห์ให้ชาวบ้าน
“พิธีลอดซุ้มประตูป่า เกิดจากพลังศรัทธาของสาธุชนจำนวนมากที่มาร่วมพิธีด้วยการสร้างซุ้มด้วยกันคนละไม้คนละมือ จากนั้นก็ร่วมกันทำบุญเลี้ยงพระ ซึ่งถือเป็นศาสนพิธีที่ดี ที่เกิดขึ้นในวันวิสาขบูชาทุกปี ดังนั้น ททท.หาดใหญ่ จึงพร้อมส่งเสริมและสนับสนุนให้พิธีลอดซุ้มประตูป่าเป็นอีกหนึ่งงานสำคัญของจังหวัดสงขลา” นายประภาส กล่าว
รู้จัก'วัดห้วยหลาด'
หลวงพ่อกลาย บอกว่าวัดแห่งนี้ตั้งอยู่เลขที่ ๑๓๒ บ้านห้วยหลาด ถนนเพชรเกษม หมู่ที่ ๔ ต.คูหาใต้ อ.รัตภูมิ จ.สงขลา พื้นที่ตั้งวัดเป็นที่ราบสูง อาคารเสนาสนะต่างๆ มีอุโบสถกว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๒๕ เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ.๑๓๘๒ โครงสร้างคอนกรีตและไม้ ศาลาการเปรียญกว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๒๐ เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๐ โครงสร้างคอนกรีตและไม้ กุฏิสงฆ์ จำนวน ๗ หลัง โครงสร้างเป็นอาคารไม้ และครึ่งตึกครึ่งไม้ พร้อมด้วยหอฉัน ๑ หลัง
โดยหลวงปู่สีมั่น เทพอินโท เดินธุดงค์จาก จ.เพชรบุรี มาถึง ต.คูหาใต้ อ.รัตภูมิ ซึ่งสมัยนั้นยังเป็นป่า เต็มไปด้วยความสงบ จึงปักกลด กระทั่งมีชาวบ้านมาช่วยกันสร้างเสนาสนะ จนกลายเป็นวัด ก่อนได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๔๗๘ และผูกพัทธสีมา เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๘๒
สำหรับปูชนียวัตถุมี พระประธานในอุโบสถ และพระพุทธรูปในศาลากลางวัดห้วยหลาด โดยทั้งหมดทั้งสิ้นเกิดขึ้นได้ด้วยบารมีของ “หลวงปู่สีมั่น เทพอินโท” พระผู้เป็นดั่งปฐมบทของวัดแห่งนี้ ดังนั้น "งานลอดซุ้มประตูป่า” นับเป็นพิธีที่ญาติโยมจะได้ร่วมสักการบูชา ทำบุญเพื่อเป็นกุศลอุทิศแด่หลวงปู่สีมั่น เทพอินโท และที่สำคัญร่วมกันสืบสานสิ่งดีๆ ของท้องถิ่นให้อยู่สืบไปตราบนานเท่านาน เพราะนับเป็นประเพณีหนึ่งเดียวที่มีอยู่ ณ เวลานี้