อาถรรพณ์ตายโหง!เรื่องของ..."พิธีกรรมและความเชื่อ"
อาถรรพณ์ตายโหง!เรื่องของ..."พิธีกรรมและความเชื่อ" : วิถีบุญวิถีธรรม โดยเรื่องและภาพ ไตรเทพ ไกรงู
ตายโหง คือ "การตายแบบ ไม่ปกติ หรือตายแบบปัจจุบันทันด่วน เช่น การตายด้วยอุบัติเหตุ ถูกฆ่าตาย" คนตายในลักษณะดังกล่าวจะเรียกว่า "ตายโหง"
ทั้งนี้ คนไทยทุกภาคมีคติความเชื่อในลักษณะเดียวกันว่า วิญญาณของผีตายโหงจะไม่ไปไหนหากยังเวียนวนอยู่ ณ จุดเกิดเหตุ โดยเฉพาะทางโค้งบนถนนสายต่างๆ ถึงกับมีการตั้งชื่อว่า "โค้งร้อยศพ" ทั้งนี้ อาถรรพณ์ของโค้งร้อยศพที่ขึ้นชื่อถึงกับต้องทำพิธีล้างอาถรรพณ์มีอยู่ ๒ โค้ง คือ ๑.โค้งร้อยศพ บริเวณ ถ.เพชรเกษม ช่วงระหว่างนาทวี โคกโพธิ์ ต.นาทวี อ.นาทวี จ.สงขลา โดยกลุ่มชาวบ้านและเจ้าหน้าที่ภาครัฐที่เกี่ยวข้องได้นิมนต์พระเกจิชื่อดังของภาคใต้ พระสามตา เจ้าอาวาสวัดนาทวี และนิมนต์เจ้าอาวาสจากอีก ๘ วัด มาสวดขอร้องผีตายโหงดวงวิญญาณ อย่าได้หาตัวตายตัวแทนอีกเลย
และ ๒.บริเวณทางโค้งเหมืองผ่าหรือโค้งปากท่อ จุดบริเวณหน้าปากทางเข้าหมู่บ้านแก้วสา ถ.โชตนา ต.ริม เหนือ อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ ได้มีพิธีกรรมทางศาสนา และพิธีสูดถอนวิญญาณเร่ร่อนรอเกิด ตามความเชื่อของชาวบ้านโดยชาวบ้านได้นิมนต์พระเกจิชื่อดังแห่งล้านนา พระครูสิริศีลสังวร หรือครูบาน้อยเตชปัญโญ เจ้าอาวาสวัดศรีดอนมูล อ.สารภีเชียงใหม่ มาทำพิธีแผ่เมตตา และพิธีสูดถอนดวงวิญญาณของผู้ที่เสียชีวิตขอให้บรรดาวิญญาณผีตายโหงที่เกิดจากอุบัติเหตุต่างๆ เพื่อให้ไปผุดไปเกิดหรือย้ายไปยังจุดอื่น
พ.อ.นเรศร์ จิตรักษ์ อนุศาสนาจารย์ ประจำมณฑลทหารที่ ๓๓ ค่ายกาวิละ จ.เชียงใหม่ และผู้เขียนหนังสือ “อ่านก่อนตาย” บอกว่า พิธีกรรมและความเชื่อที่เกี่ยวกับคนตายโหงนั้นแต่ละภูมิภาคมีความเชื่อที่แตกต่างกัน กล่าวคือ ทางภาคเหนือ ให้ตุงหรือธง เป็นสัญลักษณ์ของงานที่เป็นมงคล และไม่เป็นมงคล ตุงเหล็กตุงตอง ใช้ผ้าสีแดงตัด ใช้ปักไว้ในจุดที่มีคนตายโหง เช่นจุดที่รถชนกันตาย หรือจุดที่คนคนนั้นโดนยิงตาย ญาติพี่น้องก้อจะนิมนต์พระมาทำพิธี ณ จุดๆ นั้น เรียกว่า ก๋านตานตุงเหล็กตุงตอง พร้อมทั้งส่งสะตวงเครื่องร้อยพร้อม ความเชื่อเพื่อที่ว่าคนที่ตายโหงตรงจุดนั้นจะได้โหนชายตุงให้หลุดพ้นจากจุดวิบากกรรมตรงนั้นไปหาของทานข้างหน้า ทั้งนี้มีจุดสังเกตว่าเมื่อปักตุงแล้ว ได้กี่วัน ถ้าตุงหลุดจากขั้วเสาแล้วปลิวไปตามลมแล้วเชื่อกันว่าวิญญาณนั้นได้หลุดออก จากที่ตรงนั้นไปปรโลกภายหน้าแล้ว
ในขณะที่ภาคอีสานตุงหรือธง ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ของความดีงาม ความเป็นสิริมงคลและเป็นสื่อนำวิญญาณของผู้ตายที่เคยได้ถวายตุง หรือได้รับการทานตุงให้ขึ้นไปสู่สวรรค์ หรือหลุดพ้นจากความทุกข์อันเนื่องจากวิบากกรรม ตามพื้นฐานความเชื่อเกี่ยวกับการทานตุงนั้นมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับพิธีกรรมในพระพุทธศาสนา ตุงค่าคิง หรือตุงแดง เป็นตุงที่นำไปปักไว้ตรงบริเวณที่คนผู้นั้นตายโหง เพื่อให้ผู้ตายได้เกาะชายตุงไปเกิดในที่ใหม่ ถ้าไม่ทำพิธีเชื่อว่าวิญญาณจะวนเวียนอยู่ตรงบริเวณที่ตายมิได้ไปเกิด จนกว่าจะมีผู้อื่นมาแทนที่
สำหรับวัฒนธรรมการทำศพคนตายโหงที่น่าสนใจนั้น พ.อ.นเรศร์ บอกว่า ต้องยกให้พิธีกรรมและความเชื่อของคนไทยเชื้อสายมอญ ทั้งนี้ คนมอญจะไม่เผาศพคนตายโหงอย่างเด็ดขาด โดยปกติทั่วไปคนมอญจะแบ่งศพออกเป็น ๒ ประเภท คือ ตายดี กับตายไม่ดี ตายดี ได้แก่ การตายด้วยโรคชรา เจ็บป่วยมานาน ส่วนตายไม่ดี ได้แก่ ตายเพราะอุบัติเหตุ ฆ่าตัวตาย และโรคระบาด รวมทั้งศพเด็กที่มี อายุไม่เกิน ๑๒ ปี ทั้งนี้ คนไทยเชื้อสายมอญจะนำศพตายโหงไปฝังหรือเก็บใส่โกดังเพียงอย่างเดียว ถ้าตายในบ้านจะต้องรีบนำไปฝังที่วัดทันที ไม่มีการสวด ไม่ มีการทำบุญ นอกจากตายไปแล้ว ๗ วัน จึงจะทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้ ส่วนการเผาศพนั้นจะต้อเก็บศพให้ข้ามปีก่อนถึงจะเผาได้ ทั้งปีใหม่ไทยหรือปีใหม่สากล เช่น ตาย พ.ศ.๒๕๕๕ จะเผาได้ก็ต่อเมื่อขึ้น พ.ศ.๒๕๕๖ แต่ถ้านับปีใหม่ไทย ตายต้นปีเมื่อผ่านสงกรานต์ก็เผาได้
ทั้งนี้ พูดทิ้งท้ายไว้อย่างน่าคิดว่า "พิธีกรรมและความเชื่อเกี่ยวกับความตายนั้น แน่นอนที่สุดว่าเป็นการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว แต่อีกมุมหนึ่งก็มองได้ว่าเป็นการทำเพื่อคนที่ยังมีชีวิตอยู่ โดยเฉพาะพิธีศพคนตายโหง พิธีกรรมส่วนใหญ่จะเน้นไปในทางที่ทำให้ญาติผู้ที่เกี่ยวข้อง อยู่อย่างสงบร่มเย็นเป็นสุข"