ฉัพพรรณรังสี | คมชัดลึก

                 สัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนา มีหลายอย่าง ได้แก่ พระพุทธรูป รอยพระพุทธบาท ใบโพธิ์ ต้นโพธิ์ ธงธรรมจักร และธงฉัพพรรณรังสี
 
                 ในประเทศไทย ใช้ธงธรรมจักร ธงธรรมจักรของไทยที่มีพื้นธงเป็นสีเหลือง และมีสัญลักษณ์เป็นรูปกงจักรสีแดง อยู่ตรงกลาง มีซี่ล้อกงจักรอยู่ ๑๒ ซี่ด้วยกัน เป็นธงที่ใช้ประดับในพิธี หรือวันสำคัญเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ตราสัญลักษณ์พระธรรมจักรนี้ องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก หรือที่เรียกโดยย่อว่า พ.ส.ล. ซึ่งเป็นองค์การระหว่างประเทศทางพุทธศาสนา ได้รับไว้เป็นตราประจำขององค์การแล้ว
 
                 ธงธรรมจักรนี้ คณะสงฆ์ไทยได้ประกาศใช้อย่างเป็นทางการเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๑ ภายหลังงานฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษ ซึ่งในขณะนั้นมีซี่ล้อกงจักรอยู่เพียง ๘ ซี่เท่านั้น รูปพระธรรมจักร ก็ได้กลายเป็นสัญลักษณ์แห่งพระพุทธศาสนาทั่วโลกในเวลาต่อมา และได้เพิ่มซี่ล้อกงจักรขึ้นอีก ๔ ซี่ ในปัจจุบันนี้ได้เพิ่มซี่ล้อกงจักรเข้าไปอีก ๔ ซี่ อันหมายถึง ศาสนาที่สำคัญๆ ของโลกอีกสี่ศาสนา คือ ๑.ศาสนาพุทธ ๒.ศาสนาคริสต์ ๓.ศาสนาอิสลาม และ ๔.ศาสนาฮินดู
 
                 ส่วน “ธงฉัพพรรณรังสี” พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙) ราชบัณฑิต และเจ้าอาวาสวัดราชโอรสาราม ได้ให้ความหมายของคำว่า "ฉัพพรรณรังสี"  (อ่านว่า ฉับพันนะ) แปลว่า รัศมี ๖ ประกายสี คือ
 
                 ๑.นีล หมายถึง เขียวเหมือนดอกอัญชัน
 
                 ๒.ปีต หมายถึง เหลืองเหมือนหรดาล
 
                 ๓.โลหิต หมายถึง แดงเหมือนตะวันอ่อน
 
                 ๔.โอทาต หมายถึง ขาวเหมือนแผ่นเงิน
 
                 ๕.มัญเชฐ หมายถึง สีหงสบาทเหมือนดอกเซ่งหรือหงอนไก่
 
                 ๖.ประภัสสร หมายถึง เลื่อมพรายเหมือนแก้วผลึก
 
                 เป็นที่รู้กันว่ารัศมีทั้ง ๖ นี้เปล่งออกจากพระวรกายของพระพุทธเจ้าตลอดเวลา  เพราะฉะนั้นจึงทรงงดงามและเป็นแรงดึงดูดให้เกิดศรัทธาในพระองค์แก่ผู้พบเห็น  หากจะทรงต้องการ ให้ผู้ใดได้พบเห็นพระองค์โดยเฉพาะก็จะทรงฉายพระรัศมีนี้วาบไปถึงผู้นั้นเหมือนฉายไฟไปฉันนั้น
 
                 ทั้งนี้ พ.ส.ล.ได้ประกาศใช้เป็นธงสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนา ในการประชุมเมื่อ พ.ศ.๒๔๙๓ นั้น มี ๖ สี  เรียงตามแนวนอนดังนี้ คือ น้ำเงิน เหลือง แดง ขาว ส้ม และสีซึ่งเรียกตามภาษาบาลีว่า "ประภัสสร"
 
                  ธง ๖ สี นี้ เดิม พันเอกเฮนรี เอส ออลคอท พุทธศาสนิกชนชาวอเมริกัน เป็นผู้ออกแบบ และชาวพุทธศรีลังกาได้ใช้เป็นประเทศแรกๆ ต่อมาธงนี้เริ่มมีผู้นิยมใช้มากขึ้น เมื่อได้ใช้เป็นธงทางการขององค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก ใน พ.ศ.๒๔๙๓
 
                 การออกแบบธงนี้ ได้อาศัยความเชื่อว่า ไม่ว่าองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จ ณ แห่งใด พระองค์จะเปล่งพระรัศมี ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็น แสงแห่งปัญญา และสันติสุข ไปสู่มวลมนุษย์ทั้ง ๖ ทิศ คือ ตะวันออก ตะวันตก เหนือ ใต้ เบื้องบน และเบื้องล่าง