ท่องโลกเกษตร : แวะสัมผัสไม้ตัดใบของเกษตรกรคนเก่ง ใช้หลักตลาดนำผลิตที่ 'สวนอุดมการ์เด้น' : โดย...สุรัตน์ อัตตะ
จากอดีตรองผู้จัดการฝ่ายขายวัสดุภัณฑ์ทางการเกษตร บริษัทเอกชน จำต้องผันตัวเองมาสวมหมวกเกษตรกรเต็มขั้นเพื่อสานต่ออาชีพทำสวนกล้วยไม้ของครอบครัว หลังเกิดวิกฤติต้มยำกุ้งพ่นพิษเมื่อปี 2542 ก่อนขยับขยายมาทำสวนไม้ใบจนประสบความสำเร็จ ภายใต้ชื่อ "สวนอุดมการ์เด้น" บนเนื้อที่กว่า 60ไร่ ในท้องที่ตำบลดอนคลัง อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี สำหรับ "อุดม ฐิตวัฒนะสกุล" เกษตรกรรุ่นใหม่สไตล์ "สมาร์ทฟาร์มเมอร์" ที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้วางกรอบแนวคิดและเป้าหมายการพัฒนาเกษตรกรไทยไปสู่ความเป็นมืออาชีพอย่างแท้จริง
"ท่องโลกเกษตร" อาทิตย์นี้จะพาผู้อ่านไปสัมผัสความอลังการของสมาร์ทฟาร์มเมอร์เมืองโอ่ง เจ้าของสวนไม้ตัดใบใหญ่ที่สุดในประเทศไทยในท้องที่ตำบลดอนคลัง อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี เป็นแหล่งรวมไม้ตัดใบหายากมากกว่า 400 สายพันธุ์ บนพื้นที่กว่า 60 ไร่ บริเวณท้ายซอยหมู่บ้านดอนคลังในอดีต ที่วันนี้กลายเป็นอาณาจักร "ไม้ใบ" ที่เขียวขจีและเป็นแหล่งสร้างรายได้ให้เจ้าของได้อย่างเป็นกอบเป็นกำ
"ปี 40 ผมออกจากงานเป็นช่วงที่เศรษฐกิจทรุดพอดี พร้อมกับเงินก้อนหนึ่ง ตอนนั้นไม่รู้จักและไม่สนใจกับภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่แตกหรอกครับ เพราะยังหนุ่มอยู่ คิดว่าออกจากบริษัทนี้ก็ไปหางานที่อื่นก็ได้ พอมาเจอกับสัจธรรมแห่งความจริงว่า ในยุคที่เศรษฐกิจตกต่ำ การหางานไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะทุกบริษัทดูเหมือนจ้องจะเอาคนออกเช่นกัน จึงมองว่าขืนอยู่อย่างนี้ต่อไปคงไม่มีเงินใช้แน่นอน" อุดมย้อนอดีตให้ฟัง
ความที่ครอบครัวมีอาชีพทำสวนกล้วยไม้จึงไม่ใช่เรื่องยากสำหรับเขาในการต่อยอดมาสู่การทำสวนไม้ใบเพื่อให้สอดคล้องกับการตลาดในช่วงนั้น โดยเริ่มจากการเพาะชำไม้กระถางแล้วตระเวนขายตามตลาดนัด ซึ่งปรากฏว่าได้รับความสนใจจากลูกค้าเป็นจำนวนมากและสร้างรายได้ที่ดี โดยใช้เวลาไม่นานมากนัก แต่ก็ประสบปัญหาเรื่องโรคและแมลงมากมาย จึงหันมาปลูกไม้ประดับประเภทไม้ใบ อย่าง ฟิโลเดนดรอน ซานาดู มอนสเตร่า เฟิร์น ฟิโลเลนดรอน หน้าวัว หมากแดง เป็นต้น โดยนำองค์ความรู้ที่มีอยู่มาใช้ในการพัฒนางานของตนเองจนกลายเป็นสวนไม้ใบที่รู้จักกันดีในปัจจุบัน
"พอดีช่วงนั้นผมไปหาอาจารย์ธีระ (สูตะบุตร) ที่บ้านพบว่าทางเข้าบ้านอาจารย์เต็มไปด้วยไม้ดอกไม้ประดับเยอะมาก โดยเฉพาะไม้ใบอย่างฟิโลเดนดรอน ซานาดู ก็เลยคิดว่าน่าจะลองปลูกไม้ชนิดนี้ดู ตลาดน่าจะดีกว่าไม้ประดับชนิดอื่นๆ ซึ่งก็เป็นไปตามที่อาจารย์ธีระแนะนำจริงๆ เพราะทุกวันนี้รายได้หลักของสวนก็มาจากไม้ตัดใบนี่แหละ"
เจ้าจองสวนอุดมการ์เด้นเผยจุดเริ่มต้นการเข้าสู่การทำสวนไม้ใบเมื่อ 10 กว่าปีก่อน หลังจากปลูกไม้ผลเล็กๆ น้อยๆ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เพราะเงินที่ได้มาจากการขายพืชผัก ผลไม้ต้องจ่ายค่าแรงงาน และค่ายาฆ่าแมลง ทำให้ขาดทุน ต่อมาจึงเสริมด้วยการปลูกไม้ดอกไม้ประดับจำพวก ดอกดาวเรือง จึงพอทำกำไรได้บ้าง แล้ววันหนึ่งไปเห็นคนปลูกต้นซานาดู ซึ่งเป็นไม้ประดับที่ตัดใบขาย จึงเกิดความคิดว่าใบไม้ก็เป็นเงินได้ จึงขอซื้อกล้าพันธุ์จากบ้านอาจารย์ธีระ สูตะบุตร มาทดลองปลูกที่สวน โดยอาศัยความรู้ด้านวิชาการเกษตรที่ร่ำเรียนมาประยุกต์จนต้นซานาดูแตกหน่อแล้วนำไปขาย ปรากฏว่าขายดีมาก
"มีลูกค้าบางคนแนะนำให้ตัดใบขายบ้าง เพราะเขาต้องการแค่ใบอย่างเดียว จึงทดลองตัดใบไปขายตามที่มีลูกค้าเรียกร้องมา ผลปรากฏว่าขายดีและเป็นที่ต้องการของตลาดมาก เพื่อนำไปจัดช่อดอกไม้ใช้ในงานต่างๆ ตามโรงแรมใหญ่ๆ จนมาถึงตอนนี้ตลาดไม้ใบก็ยังดีมากและเติบโตขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะตลาดต่างประเทศ แถบยุโรป อเมริกา จะเน้นเฉพาะใบอย่างเดียว"
ด้วยการมองเรื่องการตลาดและผลิตประกอบกับการวางแผนการปลูกไว้อย่างเป็นระบบเพื่อให้สอดรับกับความต้องการของตลาด รวมไปถึงการมีข้อมูลในการตัดสินใจตามหลักสมาร์ทฟาร์มเมอร์ ซึ่งเป็นนโยบายหลักสำคัญของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทำให้อุดมไม่มีปัญหาในเรื่องผลผลิตล้นตลาด หรือไม่มีตลาดรองรับ ยิ่งไปกว่านั้นเขาสร้างห้องแล็บสำหรับการทดลองวิจัยและขยายพันธุ์ไม้ใบชนิดใหม่เพื่อให้ตรงกับความต้องการของตลาดมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเล็บครุฑผักชี ฟิโลเดนดรอน ซูเปอร์เซรุ่มและอีกหลายตัว ซึ่งเป็นผลงานจากการวิจัยในห้องแล็บของเขา
เจ้าของสวนอุดมการ์เด้นยอมรับว่าในส่วนของตลาดไม้ตัดใบขณะนี้เริ่มขยายตัวดีขึ้นเรื่อยๆ เห็นได้จากตามการจัดงานอีเวนท์และงานประชุมสัมมนาในกลุ่มธุรกิจโรงแรมจะมีการใช้ไม้ใบมาประดับตกแต่งกันมาก นอกจากนี้ผู้ประกอบการในภาคอสังหาริมทรัพย์ก็มีคำสั่งซื้อมากขึ้นเพื่อนำไปตกแต่งสวนในบ้านจัดสรร คอนโดมิเนียม จนทำให้ขณะนี้ยังไม่สามารถผลิตป้อนตลาดได้ทันความต้องการ เพราะผลผลิตที่นี่ได้คุณภาพตามหลักสำคัญของสมาร์ทฟาร์มเมอร์อีกข้อ
ปัจจุบันผลผลิตไม้ใบจากสวนมีสัดส่วนตลาดในประเทศ 30% และตลาดส่งออก 70% ตลาดที่สำคัญได้แก่ สหภาพยุโรป สหรัฐอมเริกาและประเทศในแถบเอเชีย เช่น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ จีน เวียดนาม อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ มาเลเซียและบรูไน
"เดี๋ยวนี้ไม่ใช่เรื่องง่ายการส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศ เพราะเขาไม่ได้ดูแค่คุณภาพสินค้าอย่างเดียว แต่เขาจะดูในหลายๆ ปัจจัย เช่น ที่มาของแแหล่งผลิตว่าเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมหรือไม่ เศษวัสดุเหลือใช้เอาไปไหน ปลอดภัยกับผู้ผลิตและผู้บริโภคหรือไม่เพียงใด เขาจะดูหมด ถ้าเกษตรกรไทยทุกคนปฏิบัติตามหลักการของสมาร์ทฟาร์มเมอร์ตามนโยบายของกระทรวงเกษตรฯ อย่างเคร่งครัด ผมเชื่อว่าเกษตรกรไทยอยู่ได้ไม่เฉพาะอาชีพปลูกไม้ใบเท่านั้น" นายอุดมให้มุมมอง
ในส่วนของคู่แข่งนั้นไม่ใช่ปัญหา แต่อุดมกลับมองว่าน่าจะเป็นเครือข่ายมากกว่า เนื่องจากภาคการเกษตรในปัจจุบันที่มองเรื่องตลาดเป็นสิ่งสำคัญการทำงานในเชิงเดี่ยวจะเติบโตได้ยาก การอยู่รอดของเกษตรกรในยุคนี้จะต้องมีการรวมกลุ่มหาจุดเด่นจุดด้อยแล้วก้าวไปด้วยกัน จะเห็นว่าทุกวันนี้สวนอุดมการ์เด้นกลายเป็นสวนเปิดให้แก่ผู้สนใจเข้าไปเรียนรู้ในธุรกิจไม้ตัดใบแบบครบจรตั้งแต่ระบบการปลูกจนถึงการตลาดส่งออก อีกทั้งยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่เยาวชนคนรุ่นใหม่ ด้วยการใช้เป็นสถานที่ฝึกงานของนิสิตนักศึกษาคณะเกษตรฯ กว่า 20 สถาบันทั่วประเทศอีกด้วย
จากความสำเร็จดังกล่าวทำให้เขาได้รับรางวัลเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติสาขาทำสวนในปี 2549 พ่วงด้วยปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึงปี 2550 และล่าสุดปี 2555 ได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่นเกษตรศาสตร์ปราดเปรื่อง จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์แล้วยังได้รับความไว้วางใจสมาชิกสมาคมไม้ประดับแห่งประเทศไทยให้รั้งตำแหน่งนายกสมาคมถึง 2 สมัยซ้อน นับเป็นเกษตรกรคนเก่งในแบบฉบับของคนรุ่นใหม่สไตล์ "สมาร์ทฟาร์มเมอร์" อย่างแท้จริง
--------------------------
หลักการสู่ "สมาร์ทฟาร์มเมอร์"
ปรับแนวคิด - สมาร์ทฟาร์มเมอร์ - วางแผนการตลาดโดยใช้ตลาดนำ
- มีความรู้ในอาชีพ
- มีข้อมูลในการตัดสินใจ
- คุณภาพสินค้า
- ความปลอดภัยของผู้บริโภค
- เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ภูมิใจในการเป็นเกษตรกร
--------------------------
(ท่องโลกเกษตร : แวะสัมผัสไม้ตัดใบของเกษตรกรคนเก่ง ใช้หลักตลาดนำผลิตที่ 'สวนอุดมการ์เด้น' : โดย...สุรัตน์ อัตตะ)
ข่าวที่เกี่ยวข้อง