ครม.เห็นชอบแผนจัดการ "ขยะพลาสติก" เพิ่มประสิทธิภาพแก้ปัญหาแบบครบวงจร

ปัญหามลภาวะสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะปัญหา 'ขยะพลาสติก' ซึ่งเป็นขยะที่จัดการได้ยาก เพราะต้องใช้เวลานานสำหรับการย่อนสลาย ส่งผลต่อกระทบต่อสิ่งแวดล้อมค่อนข้างมาก โดยเฉพาะหาก 'ขยะพลาสติก' เหล่านั้น ถูกทิ้งในท้องทะเลก็จะยิ่งส่งผลต่อสัตว์น้ำจำนวนมาก ดังนั้นทั่วโลกจึงหันมาให้ความสนใจและออกมาตรการในการลดขนยะ รวมทั้งวิธีการจัดการที่ไม่กระทบสิ่งแวดล้อม 

 

 

น.ส.ทิพานัน ศิริชนะ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยผลการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) วันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2566 ว่า ที่ประชุมครม. มีมติรับทราบและเห็นชอบ (ร่าง) แผนปฏิบัติการด้านการจัดการ 'ขยะพลาสติก' ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2566-2570) ตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสนอ และมอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องขับเคลื่อนการดำเนินการตามแผนปฏิบัติการต่อไป

สาระสำคัญของแผนการด้านการจัดการ  'ขยะพลาสติก'  สรุปได้ ดังนี้

วัตถุประสงค์หลักเพื่อเป็นทิศทางการดำเนินงานของภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในการบูรณาการและขับเคลื่อนการบริหารจัดการขยะพลาสติก  รวมทั้งการเพิ่มประสิทธิภาพในการพัฒนาการบริหารจัดการพลาสติกของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นระบบและครบวงจรตั้งแต่ขั้นตอนการผลิต การนำเข้า การจำหน่าย การบริโภค และการจัดการปลายทาง

กรอบแนวคิดการจัดลำดับความสำคัญของการจัดการขยะรูปแบบใหม่และการบริหารจัดการขยะตามวัฏจักรชีวิตผลิตภัณฑ์ แบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน คือ 

 

1.การจัดการต้นทาง ตั้งแต่การออกแบบผลิตภัณฑ์ การผลิต และการจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การกำหนดหน้าที่ของผู้เกี่ยวข้องในการร่วมรับผิดชอบผลิตภัณฑ์ของตนตลอดวัฏจักรชีวิต 

 

2.การจัดการกลางทาง ส่งเสริมการบริโภคที่ยั่งยืนและเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภค โดยการใช้สินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การใช้ซ้ำ และเรียกคืนกลับไปรีไซเคิลเพื่อให้เหลือขยะที่ต้องกำจัดให้น้อยที่สุด 

 

3.การจัดการปลายทาง โดยจัดให้มีระบบคัดแยกและนำกลับคืนวัสดุรีไซเคิล ระบบกำจัดแบบผสมผสานโดยใช้เทคโนโลยีต่าง ๆ ก่อนการฝังกลบขั้นสุดท้าย เช่น การเผาเพื่อผลิตพลังงาน และการหมักปุ๋ย เพื่อให้เหลือขยะที่ต้องฝังกลบให้น้อยที่สุด และ 4.การพัฒนาเครื่องมือบริหารจัดการขยะพลาสติก เ ช่น รูปแบบความรับผิดชอบที่เพิ่มขึ้นของผู้ผลิต มาตรฐานผลิตภัณฑ์พลาสติก (ภาคบังคับ) หลักเกณฑ์และแนวทางปฏิบัติการออกแบบผลิตภัณฑ์ และมาตรฐานและระบบการรับรองวัตถุดิบหรือผลิตภัณฑ์พลาสติกรีไซเคิล

 

 

นอกจากนี้ยังมี 3. มาตรการหลัก 4 ข้อ คือ 1.การผลิตผลิตภัณฑ์พลาสติกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการควบคุม ป้องกัน เพื่อลดการเกิดขยะพลาสติก ตั้งแต่การออกแบบการผลิตสินค้าและบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม รวมทั้งพัฒนากฎหมายส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียนเพื่อใช้บริหารจัดการผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ เช่น การยกร่างกฎหมายว่าด้วยการส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียนในการจัดการขยะบรรจุภัณฑ์ ตลอดจนร่างอนุบัญญัติที่เกี่ยวข้อง

 

 

2.การลดขยะพลาสติกในขั้นตอนการบริโภค มุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการดำเนินการต่อเนื่องและขยายผลให้ผู้ประกอบการและประชาชนสนับสนุนการลดขยะพลาสติก รวมทั้งรณรงค์สื่อสารต่อสาธารณะภายใต้แนวทาง “งดการให้-ปฏิเสธการรับ ลดการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียว” 

3.การจัดการขยะพลาสติกหลังการบริโภค มุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการคัดแยกขยะจากบ้านเรือน อาคาร สำนักงานที่สอดคล้องกับวิธีการกาจัดที่ปลายทาง สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับสัญลักษณ์ผลิตภัณฑ์พลาสติกที่ต้องนำกลับเข้าระบบรีไซเคิล และต้องทิ้งเพื่อนำไปกำจัด 

4.การจัดการขยะพลาสติกในทะเล มุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการป้องกันการเกิดขยะพลาสติกในทะเล เช่น การคัดแยกขยะก่อนนำไปกำจัดและควบคุมกรณีมีการขนส่งขยะมากำจัดบนฝั่ง วางระบบคัดแยก รวบรวม และการจัดการขยะพลาสติกและขยะประเภทอื่น

 

 

อย่างไรก็ตามเรื่องการจัดการ 'ขยะพลาสติก' เพื่อก้าวสู่การจัดการพลาสติกที่ยั่งยืนด้วยหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยในแผนปฏิบัติการฯ ระยะที่ 2 (พ.ศ.2566-2570) มีเป้าหมายให้ปริมาณขยะพลาสติกเป้าหมาย ไม่ว่าจะเป็นขวดพลาสติก ฝาขวด และถุงพลาสติกหูหิ้ว  ที่เข้าสู่ระบบฝังกลบขยะลดลง ร้อยละ 100 และผลิตภัณฑ์พลาสติกเป้าหมายเข้าสู่ระบบรีไซเคิล ร้อยละ 100 รวมถึงลดปริมาณขยะพลาสติกที่มีโอกาสหลุดรอดลงสู่ทะเล ร้อยละ 50