จาก "นิพัทธ์" ถึง "สุชาติ" มาตรฐานตั้งกรรมการองค์กรอิสระอยู่ที่ไหน?

          จากประเด็นการตีความผู้ที่เคยดำรงตำแหน่งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ หรือ สนช. ในยุค คสช.ที่เสนอตัวเข้ารับการคัดเลือกเป็นกรรมการองค์กรอิสระต่างๆ ว่าสามารถดำรงตำแหน่งกรรมการองค์กรอิสระได้หรือไม่นั้น กำลังถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในแวดวงกฎหมาย รวมถึงวุฒิสภา / เพราะคณะกรรมการสรรหากรรมการ ป.ป.ช. กับคณะกรรมการสรรหา กสม. หรือกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ตีความเรื่องนี้ไม่เหมือนกัน ทั้งๆ ทีเป็นคุณสมบัติสำคัญที่กฎหมายกำหนดเอาไว้ในการดำรงตำแหน่งกรรมการองค์กรอิสระทั้งสององค์กร

 

          เนื่องจากคณะกรรมการสรรหา กรรมการ ป.ป.ช. เห็นชอบให้ นายสุชาติ ตระกูลเกษมสุข อธิบดีผู้พิพากษาศาลแพ่งมีนบุรี ซึ่งเคยเป็น สนช. เมื่อปี 59-62 ผ่านคุณสมบัติ และไม่มีลักษณะต้องห้ามในการดำรงตำแหน่งกรรมการ ป.ป.ช. อีกทั้งวุฒิสภาก็โหวตผ่านให้แล้วด้วยคะแนนเสียงท่วมท้น

          แต่อีกด้านหนึ่ง คณะกรรมการสรรหา กสม. หรือกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ที่ประชุมนัดแรกไปเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคมที่ผ่านมา กลับมีมติเสียงข้างมากว่า พลเอก นิพัทธ์ ทองเล็ก อดีตปลัดกระทรวงกลาโหม ซึ่งเคยเป็น สนช.ระหว่างปี 57-62 มีลักษณะต้องห้ามตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติฯ ทำให้ขาดคุณสมบัติ

 

          ประเด็นสำคัญที่คณะกรรมการสรรหา กสม. ตีตกชื่อของ พลเอกนิพัทธ์ ก็คือ ตีความว่าเคยดำรงตำแหน่ง สนช. และพ้นจากตำแหน่งมายังไม่ถึง 10 ปี เนื่องจาก สนช.คือตำแหน่งเดียวกับ ส.ส. และ ส.ว.

ประเด็นที่น่าสังเกตก็คือ เนื้อความในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญทั้ง 2 ฉบับ เหมือนกันทุกประการ กล่าวคือ

กฎหมาย ป.ป.ช.มาตรา 11 กรรมการ ป.ป.ช. ต้องไม่มีลักษณะต้องห้าม "เป็นหรือเคยเป็น ส.ส. ส.ว. ข้าราชการการเมือง หรือสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นในระยะ 10 ปี ก่อนเข้ารับการสรรหา"

 

ส่วน กฎหมาย กสม. มาตรา 10 กรรมการ กสม. ต้องไม่มีลักษณะต้องห้าม "เป็นหรือเคยเป็น ส.ส. ส.ว. ข้าราชการการเมือง หรือสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นในระยะ 10 ปี ก่อนเข้ารับการสรรหา"

 

 

 

 

ปรากฏว่าคณะกรรมการสรรหา กสม. มองว่า ตำแหน่ง สนช. ก็คือ ส.ส.หรือ ส.ว.นั่นเอง จึงต้องพ้นจากตำแหน่ง 10 ปีก่อน ถึงจะรับตำแหน่งในองค์กรอิสระได้ / แต่คณะกรรมการสรรหากรรมการ ป.ป.ช. กลับมองไปอีกแบบ

คำถามคือ มาตรฐานอยู่ตรงไหน หรือเรื่องนี้น่าจะต้องไปจบที่ศาลรัฐธรรมนูญ และศาลปกครอง

ความเห็นตอนนี้แตกเป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายแรกเห็นว่า สนช.ก็คือ ส.ส. และ ส.ว.นั่นเอง จึงไม่น่าจะมีคุณสมบัติเป็นกรรมการองค์กรอิสระ หากยังพ้นตำแหน่งไม่ถึง 10 ปี

 

หัวขบวนของการตีความแบบนี้ คือ นายศรีสุวรรณ จรรยา เลขาธิการสมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย เหตุผลของนายศรีสุวรรณก็คือ

- ป.ป.ช.เคยมีความเห็นว่า สนช.ถือเป็นผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ตามมาตรา 6 แห่งรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว 2557 ที่บัญญัติให้ สนช.ทำหน้าที่สภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภา จึงมีหน้าที่ยื่นแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินพร้อมเอกสารประกอบต่อคณะกรรมการ ป.ป.ช.

- รัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 263 ได้บัญญัติว่า ในระหว่างที่ยังไม่มีสภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภาตามรัฐธรรมนูญนี้ ให้สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) ที่ตั้งขึ้นตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พ.ศ.2557 ยังคงทำหน้าที่รัฐสภา สภาผู้แทนราษฎร และวุฒิสภาต่อไป โดยให้การทำหน้าที่สิ้นสุดลงในวันก่อนวันเรียกประชุมรัฐสภาครั้งแรกภายหลังการเลือกตั้งทั่วไปที่จัดขึ้นตามรัฐธรรมนูญนี้

- แนวทางที่นายศรีสุวรรณจะเดินหน้าต่อไป คือยื่นคำร้องต่อผู้ตรวจการแผ่นดิน เพื่อขอให้ยื่นเรื่องต่อศาลรัฐธรรมนูญหรือศาลปกครองชี้ขาด

 

 

ส่วนอีกฝ่ายที่มีความเห็นตรงกันข้ามว่า สนช. ไม่ใช่ ส.ส. และ ส.ว. ก็คือ นายสมชาย แสวงการ สมาชิกวุฒิสภา ซึ่งอยู่ในฝ่ายเสียงข้างมากที่โหวตรับรองให้ นายสุชาติ เป็นกรรมการ ป.ป.ช.ไปแล้วนั่นเอง

 

เหตุผลของ ส.ว.สมชาย แสวงการ ก็คือ

- สนช. ไม่ใช่ ส.ส. หรือ ส.ว. แต่ สนช.ทำหน้าที่สมาชิกรัฐสภาระหว่างช่วงปฏิวัติ

- องค์ประกอบ สนช.ไม่เหมือน ส.ส. และ ส.ว. เพราะ สนช.อนุโลมให้ข้าราชการ ผู้บัญชาการเหล่าทัพ ผู้พิพากษามาเป็น สนช.ได้ ซึ่งถือเป็นคุณสมบัติต้องห้ามของ ส.ส. และ ส.ว. คือห้ามเป็นข้าราชการ อีกทั้ง สนช.ไม่ได้เป็นข้าราชการการเมือง แต่คือเจ้าหน้าที่รัฐที่มาทำหน้าที่แทน ส.ส. และ ส.ว. เท่านั้น

- คณะกรรมการสรรหา ป.ป.ช. มีประธานศาลฎีกา ประธานศาลปกครองสูงสุด และตัวแทนจากองค์กรอิสระ ส่วนใหญ่เป็นนักกฎหมาย จึงตีความว่า สนช. ไม่ได้เป็น ส.ส. และ ส.ว. ส่วนกรรมการสรรหา กสม. ส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นนักกฎหมาย จึงตีความผิด ขณะที่ นายชวน หลีกภัย ประธานใสภาผู้แทนราษฎร ที่เป็นกรรมการสรรหาฯ ขณะโหวตไม่ได้อยู่ในห้องประชุม ส่วนนายสมพงษ์ อมรวิวัฒน์ ผู้นำฝ่ายค้าน ก็ไม่ได้ลงคะแนน

- รัฐธรรมนูญ 2560 เขียนห้ามไม่ให้เป็น ส.ว. ตามรัฐธรรมนูญนี้มาเป็น หมายความว่าตั้งแต่นายพรเพชร และ ส.ว. จำนวน 80 ราย ที่มาจาก สนช. ก็หลุดเก้าอี้เลย หากมีการไปร้องศาลรัฐธรรมนูญ แล้วสรุปว่า สนช. เป็น ส.ส. และ ส.ว. ก็ทำให้ทุกคนขาดคุณสมบัติ เชื่อว่าไม่มีทางเป็นไปได้” นายสมชาย กล่าว