โจทย์ท้าทายไทยแลนด์4.0

          ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยได้วิเคราะห์ถึงการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างที่จะเกิดขึ้นกับระบบเศรษฐกิจโลก และมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยเอาไว้ 3 เรื่องหลักคือ การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุที่มักถูกมองว่าเป็นข่าวร้าย เพราะมีประเด็นท้าทายในเรื่องการออมและระบบการดูแลผู้สูงวัย เรื่องที่ 2 คือ การเปลี่ยนแปลงของสภาวะภูมิอากาศ สภาวะโลกร้อนและปัญหาอื่นๆ ที่ต้องคำนึงถึงความยั่งยืนมากขึ้น และสุดท้ายก็คือการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ซึ่งจะเข้ามากระทบต่อทุกอุตสาหกรรม อย่างภาคการเงิน และสื่อได้รับผลกระทบมากที่สุด ทั้ง 3 เรื่องตามวิเคราะห์ของผู้ว่าการแบงก์ชาตินี้ ถือว่าเป็นเรื่องใหญ่มาก และน่าสนใจว่าถูกกำหนดในยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีเอาไว้อย่างไร

          กล่าวเฉพาะประเด็นปัญหาเรื่องการออมกับสังคมผู้สูงอายุ เช่นที่แบงก์ชาติเองก็เคยระบุเอาไว้ว่า สังคมไทยกำลังจะมากไปด้วยคนแก่ก่อนรวย อันหมายถึงว่า ไม่มีเงินออมสำหรับยังชีพไปได้จนถึงวันสุดท้ายของอายุขัย หรือเก็บออมมายังไม่เพียงพอกับช่วงอายุหลังเกษียณหรือสิ้นสุดวัยทำงาน ขณะนี้รัฐบาลได้ออกพันธบัตรออมทรัพย์รุ่นพิเศษ วงเงิน 5,000 ล้านบาท เพื่อเป็นของขวัญปีใหม่ให้แก่ผู้สูงอายุ แต่ก็ยังถือว่าเป็นส่วนเล็กน้อยเมือเทียบกับจำนวนประชากรอาวุโสที่จะเพิ่มสัดส่วนขึ้นเรื่อยๆ ขณะที่การออมในด้านอื่นก็ดูเหมือนจะให้ผลตอบแทนไม่ทันการณ์กับช่วงชีวิตของคนกลุ่มนี้ เช่น การฝากเงินกับธนาคารเพื่อรับดอกเบี้ยในอัตราต่ำกำลังจะเป็นเรื่องพ้นยุคไปแล้ว ขณะที่การลงทุนในด้านอื่นๆ เช่น กองทุนต่างๆ นั้น ก็จำเป็นต้องศึกษาให้ดี

          ประเด็นต่อมา เรื่องการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ในที่นี้จะกล่าวถึงภาคเกษตรกรรมที่กำลังประสบปัญหาอย่างหนัก ไม่ว่าจะเป็น กสิกรรม ปศุสัตว์ ประมง เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิโลก ส่งผลต่อผลิตภาพในภาคส่วนของการเกษตร ปริมาณน้ำในเขื่อนขนาดใหญ่ลดน้อยลงติดต่อกันมาหลายปี ทั้งยังวิเคราะห์คาดการณ์แนวโน้มได้ยากว่า ณ จุดใด โลก หรือประเทศไทยจะพ้นจากวิกฤติอันรุนแรงนี้ ซึ่งในระยะยาว การวางแผนการผลิตใหม่ รวมทั้งนำเทคโนโลยีเข้ามาเป็นเครื่องมือสำคัญก็ถือเป็นความจำเป็นเร่งด่วนที่สุด โดยเฉพาะสำหรับการทำนาข้าวที่ยังถือว่า ล้าหลังกว่าเกษตรกรรมอื่นๆอยู่มากและกำลังสูญเสียตลาดให้แก่ประเทศไทยที่ก้าวไปไกลกว่า

          ขณะเดียวกัน ก็มีคำแนะนำจากผู้ว่าการแบงก์ชาติเอาไว้ว่า การเปลี่ยนแปลงของสภาวะภูมิอากาศกำลังจะสร้างความเสี่ยงใหม่ๆ ให้แก่วิถีชีวิตของเราทุกคน แต่ประเทศไทยอยู่ในภูมิศาสตร์ที่ดี และเป็นแหล่งสินค้าเกษตรที่สำคัญ ดังนั้น การยกระดับสินค้าเกษตรอันมาพร้อมพันธุ์พืชใหม่ ระบบชลประทานที่ดี การเกษตรระบบใหม่ให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลง จึงสำคัญมาก โจทย์ 2 จาก 3 ข้อที่ถูกนำเสนอมานี้ นับเป็นเรื่องที่ทุกหน่วยงานภาครัฐต้องอ่านให้ออก ขบให้แตก และกำหนดเป็นยุทธศาสตร์ แนวนโยบาย และแผนงานทั้งในระยะสั้น และระยาว เร่งด่วนที่สุดก็คือ แผนการออมของผู้สูงวัย กับการปฏิรูปภาคเกษตรกรรมเพื่อรองรับกับการเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรง