สืบ-ยึดทรัพย์ นปช. คดีเผาเมือง-รอด คดีก่อการร้าย

 

    ปิยะนุช ทำนุเกษตรไชย

    ภายหลังนายจตุพร พรหมพันธุ์ ประธานแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ หรือ นปช. ออกมาให้สัมภาษณ์ยอมรับชะตากรรม พร้อมถูกฟ้องล้มละลาย ภายหลังศาลฎีกาพิพากษาให้แกนนำ นปช. ชดใช้ค่าเสียหายจากเหตุการณ์ชุมนุมเผาเมืองในปี 2553

      โดย จตุพร อ้างว่า ไม่มีอะไรต้องกังวล เพราะไม่มีเงิน ตั้งแต่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยให้พ้นจากการเป็น ส.ส.เมื่อ 18 พ.ค. 2555 มีเงินเดือนอย่างเดียวก็คือ บำนาญ ส.ส.เดือนละ 14,000 บาท เพราะฉะนั้นอย่างไรก็ไม่มีปัญญาที่จะไปชดใช้

       “ ผมยอมรับคำตัดสิน  ว่ากันไปตามสภาพ   เท่าที่มี ” 

      โดย คดีแรก ศาลสั่งให้ จตุพร พรหมพันธุ์ -ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ- อริสมันต์ พงษ์เรืองรอง ต้องชดใช้ 19 ล้านบาทรวมดอกเบี้ย รวมเป็นเงินกว่า 30ล้านบาท กรณีม็อบเผาอาคารย่านราชปรารภ

     คดีที่สอง กรณีม็อบเผาตึกย่านอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ ศาลสั่งให้ จตุพร พรหมพันธุ์ -ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ- เหวง โตจิราการ “ ต้องชดใช้อีก 21 ล้านบาท บวกค่าเสียโอกาสบวกดอกเบี้ย ก็กว่า 30ล้านบาทเช่นเดียวกัน

     รวมสองคดี เป็นเงินกว่า 60 ล้านบาท

     เอาล่ะสิ !! เมื่อจำเลยออกมาประกาศตัวพร้อมล้มละลาย ” ไม่มี ไม่หนี ไม่จ่าย“ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะทำอย่างไร

      เหตุการณ์ล่วงเลยมานานกว่า 9 ปี วันนี้ได้คำพิพากษามาจับถือ แต่ความเสียหายยังไม่ได้รับการบรรเทาเยียวยาค่าเสียหายตามคำพิพากษา หากเทียบเคียงกับคดี “แพรวา 9 ศพ” สิ่งที่ฝ่ายเจ้าหนี้ดำเนินการได้ในทันทีหลังศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุด คือ สืบทรัพย์ รวบรวมรายการทรัพย์สินในการถือครองของจำเลย เมื่อครบกำหนด 30 วันหลังศาลมีคำพิพากษา ให้ไปยื่นขอให้ศาลออกคำบังคับและออกหมายบังคับคดี จากนั้นคำบังคับคดีจะส่งมายังกรมบังคับคดีหรือสำนักงานบังคับคดี

   …เมื่อฝ่ายโจทก์ผู้ชนะคดี สืบหาทรัพย์สินของลูกหนี้ได้เท่าไร ให้มาตั้งเรื่องโดยแถลงขอให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับกับทรัพย์สินดังกล่าว ทั้งนี้การสืบทรัพย์บังคับคดีมีระยะเวลา 10 ปีนับแต่ศาลมีคำพิพากษา ไม่ว่าจะเป็นการยึดทรัพย์สิน หรือการอายัดสิทธิเรียกร้องต่างๆ เพื่อนำเงินมาชำระหนี้ให้กับเจ้าหนี้ อันเป็นกระบวนการบังคับคดีตามกฎหมาย

      ข้อแตกต่างในคดีของแกนนำนปช. กับคดีแพรวา 9 ศพ คือ คนเหล่านี้เป็นอดีตรัฐมนตรี…อดีต ส.ส. ทำให้พวกเขามีหน้าที่ต้องยื่นแสดงบัญชีทรัพย์สินไว้กับสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ทั้งก่อนเข้ารับตำแหน่ง และหลังพ้นจากตำแหน่ง โจทก์จึงไม่ต้องเดินสายไปยังสำนักงานที่ดินหรือสถาบันการเงิน เพื่อยื่นเรื่องติดตามสืบทรัพย์

     วิธีการจะง่ายกว่า โดยเริ่มต้นด้วยการสืบค้นจากรายการทรัพย์สินที่ยื่นแสดงโดยเปิดเผยไว้กับ ป.ป.ช. พบรายการทรัพย์สินครบวงเงินตามความเสียหายในคำพิพากษาก็นำมายื่นขอบังคับคดี

      และถ้าเข้าไปอ่านเนื้อหาในคำพิพากษา คดีละเมิด ทำให้เสียทรัพย์จากการปลุกม็อบเผาเมืองนี้ ศาลสั่งให้จำเลยที่ 8-10 นั่นก็คือ จตุพร ณัฐวุฒิ และ นพ.เหวง ร่วมกันชำระค่าเสียหาย คำว่าร่วมกันไม่ใช่เอาวงเงินมาหาร 3 แล้วเฉลี่ยกันจ่าย แต่หมายถึงสืบทรัพย์ เจอทรัพย์ของจำเลยคนหนึ่งคนใดครบตามมูลค่าความเสียหายในคำพิพากษา ก็ให้บังคับคดีเอากับทรัพย์นั้น แล้วให้จำเลยทั้ง 3 ไปไล่เบี้ย เคลียร์กันเอง ซึ่งต่างจากคดี “แพรวา 9 ศพ” ซึ่งศาลกำหนดให้จำเลยแต่ละราย ชดใช้ความเสียหายเป็นรายบุคคล คนละกี่ล้านบาทก็ว่ากันไป

      และเมื่อสืบค้นข้อมูลการยื่นแสดงบัญชีทรัพย์สินต่อสำนักงานป.ป.ช. หลังพ้นจากตำแหน่งส.ส.และรัฐมนตรี ครบ 1 ปี จะพบว่า ฝ่ายเจ้าหนี้ยังพอมีความหวัง ได้รับการชำระคืนความเสียหาย

       โดย “ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ ”หลังพ้นตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ ครบ 1 ปี เมื่อวันที่ 21 พ.ค. 2558 แจ้งว่า มีทรัพย์สิน 13,466,953 บาท ได้แก่ เงินฝาก 5 บัญชี (บัญชีร่วม 2 บัญชี) จำนวน 237,162 บาท ที่ดิน 6 แปลงจำนวน 8,526,800 บาท บ้าน 1 หลัง จำนวน 1.5 ล้านบาท รถยนต์ 2 คันจำนวน 5,992,990 บาท ทรัพย์สินอื่นฯ จำนวน 2.1 แสนบาท มีหนี้สิน จำนวน9,443,327 บาท

      ส่วนนางสิริสกุล ใสยเกื้อ คู่สมรส มีทรัพย์สิน 18,309,493 บาท ได้แก่ เงินฝาก 2 บัญชี 184,493 บาท เงินลงทุน 4 แห่ง 3,013,000 บาท ที่ดิน 3 แปลง 14,174,000 บาท รถยนต์ 1 คัน จำนวน  938,000 บาท มีหนี้สิน 5,528,805 บาท ส่วนบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ มีทรัพย์สินจำนวน 223,622 บาท เป็นเงินฝาก 2 บัญชี รวมทรัพย์สินจำนวน 32,000,015 บาท หนี้สินจำนวน 14,972,133 บาท

    นพ.เหวง โตจิราการ แจ้งบัญชีทรัพย์สิน หลังพ้นตำแหน่ง ส.ส. ครบ 1 ปี เมื่อวันที่ 8 ธ.ค. 2557 แจ้งว่า มีทรัพย์สิน 12,782,732 บาท ได้แก่ เงินฝาก 3 บัญชี จำนวน 12,042 บาท เงินลงทุนจำนวน 87,410 บาท ที่ดิน 9 แปลงจำนวน 12,276,250 บาท บ้าน 2 หลัง จำนวน 407,030 บาท มีหนี้สิน จำนวน 117,980 บาท

    ส่วนนางธิดา ถาวรเศรษฐ์ คู่สมรส มีทรัพย์สินจำนวน 14,177,340 บาท ได้แก่ เงินฝาก 5 บัญชี จำนวน  7,607,760 บาท เงินลงทุนจำนวน 289,560 บาท ที่ดิน 5 แปลง จำนวน 5,612,250 บาท บ้าน 2 หลัง ราคา 667,770 บาท ไม่มีหนี้สิน รวมทรัพย์สินเบ็ดเสร็จ 26,960,072 บาท มีหนี้สินทั้งสิ้น 117,980 บาท

     ส่วน  นายจตุพร พรหมพันธุ์ แจ้งบัญชีทรัพย์สินและหนี้สิน ช่วง พ้นตำแหน่ง ส.ส. เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2555 ว่าทรัพย์สินจำนวน 8,224,825.64 บาท ไม่มีหนี้สิน และไม่ได้แจ้งบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินของคู่สมรส เนื่องจากไม่ได้จดทะเบียนสมรส

       แต่ในส่วนคดีอาญา ข้อหา“ก่อการร้าย ”   จตุพร พรหมพันธุ์ -ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ”  -อริสมันต์ พงษ์เรืองรอง- นพ.เหวง  โตจิราการ   4 แกนนำ นปช. และแกนนำ นปช.คนอื่นๆ ศาลอาญา ได้ยกฟ้องพ้นข้อกล่าวหาคดีอาญาร่วมกันก่อการร้าย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 135/1 , 135/2 เมื่อวันที่ 14 ส.ค.62

   ซึ่งน่าสนใจ เหตุที่ยกฟ้องเพราะความผิด “ก่อการร้าย” จะต้องมีการกระทำที่เข้าองค์ประกอบความผิดที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 135/1 (1)(2)(3) คือ 1.ต้องมีลักษณะ ใช้กำลังประทุษร้าย หรือกระทำการใดก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวิต หรืออันตรายอย่างร้ายแรงต่อร่างกาย หรือเสรีภาพของบุคคลใดๆ 2.กระทำการใดๆ ก่อให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรง แก่ระบบการขนส่งสาธารณะ ระบบโทรคมนาคม หรือโครงสร้างพื้นฐานเป็นประโยชน์สาธารณะ 3.กระทำการใดก่อให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของรัฐหนึ่งรัฐใด หรือบุคคลใด หรือต่อสิ่งแวดล้อม อันก่อให้เกิดหรือน่าจะเกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจอย่างสำคัญ โดยศาลวินิจฉัยว่า ในการกระทำดังกล่าวทั้ง 3 ข้อนั้น ‘ผู้กระทำ’ ต้องมีเจตนาพิเศษด้วยที่มีความมุ่งหมายเพื่อขู่เข็ญ หรือบังคับรัฐบาลไทย รัฐบาลต่างประเทศ หรือองค์การระหว่างประเทศ ให้กระทำหรือไม่กระทำการใดที่จะก่อให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรง หรือเพื่อสร้างความปั่นป่วนให้เกิดความหวาดกลัวในหมู่ประชาชน

     โดย “ศาล” เห็นว่า แม้พยานโจทก์เบิกความระหว่างการชุมนุมของกลุ่ม นปช. มีเหตุการณ์ร้ายแรงเกิดขึ้นมากมายหลายแห่ง แต่ก็ไม่ได้ยืนยันว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นดังกล่าวเป็นการกระทำของบุคคลใดหรือฝ่ายใด ไม่มีการตรวจสอบความถูกต้องของแหล่งข่าวว่าเป็นจริงหรือไม่ กับที่ประชาชนเรียกร้องการต่อต้านทำรัฐประหารนั้นไม่ถือเป็นความผิดต่อกฎหมาย 

    ส่วนที่ให้อดีตนายกฯอภิสิทธิ์ ขณะนั้น ประกาศยุบสภา-จัดเลือกตั้งใหม่ก็เป็นการใช้สิทธิอันชอบธรรมต่อการเรียกร้องทางการเมืองที่ทำได้ การเดินขบวน , ชุมนุม , ประท้วง , โต้แย้ง หรือเคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องให้รัฐช่วยเหลือ หรือให้ได้รับความเป็นธรรมเป็นการใช้สิทธิเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ การกระทำนั้นไม่เป็นความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้าย ส่วนที่แกนนำ นปช. ปราศรัยบนเวที ว่าหากทหารออกมาสลายการชุมนุมหรือทำรัฐประหาร ให้ประชาชนนำน้ำมันมาและให้มีการเผานั้น ศาลเห็นว่าเป็นการกล่าวปราศรัยบนเวทีก่อนวันที่จะมีการชุมนุมใหญ่หลายวัน

   จากคำพิพากษาที่แม้ “ 4 แกนนำ นปช.” เป็นตัวละครเดียวกันซึ่งตกเป็นจำเลย แต่ถ้าเปรียบเทียบลักษณะความผิดที่ฟ้อง , พฤติการณ์ในคดี , คำพิพากษาในคดีอาญาคดีก่อการร้าย กับคดีแพ่งฟ้องละเมิดเรียกค่าเสียหายแล้ว มีข้อแตกต่างในการพิจารณาอย่างสิ้นเชิง โดยคดีอาญามุ่งเน้นเจตนาพิเศษ กับพฤติการณ์ที่จะเป็นองค์ประกอบความผิดใน 3 ข้อข้างต้น ส่วนคดีแพ่งลักษณะการละเมิดดูจากการมีส่วนร่วม ที่จะก่อให้เกิดการกระทำต่อผู้เสียหาย แม้จะไม่ใช่ทำโดยตรงแต่ถ้าฟังได้ว่า ยุยงหรือช่วยเหลือทำให้เกิดการละเมิด ตาม ป วิ.แพ่งฯ มาตรา 432 ก็ต้องร่วมรับผิดแล้ว  

         ดังนั้นแม้ไม่ชัดแจ้งในขณะนี้ว่าแกนนำ นปช. มีพฤติการณ์เข้าข่ายก่อการร้าย สะสมกำลัง อาวุธ ใช้กำลังประทุษร้าย แต่ที่แน่ๆ ในการนำสืบคดีแพ่งปรากฏข้อเท็จจริงให้ศาลฎีการับฟังเรื่องการใช้ถ้อยคำปราศรัยของแกนนำหลักที่ผู้ชุมนุมให้ความเชื่อมั่น แฝงนัยส่งผลให้ผู้ชุมนุมคล้อยทำตามได้ แม้จะไม่เป็นคำสั่งการโดยตรงแต่เป็นเสมือนแนวทางสร้างเงื่อนไขให้คิดตาม

     ดังนั้นแม้ “ตู่-เต้น-กี้ร์-เหวง”  4 แกนนำ นปช. จะพ้นข้อกล่าวหาคดีอาญาก่อการร้ายในชั้นต้น ก็ไม่อาจปัดความรับผิดชอบทางแพ่งที่เกิดจากการปราศรัยซึ่งถ้อยคำนั้นทำให้เกิดการกระทบกระทั่งจนละเมิดสิทธิผู้อื่น 

       โดยตัวอย่างลักษณะคดีการชุมนุมทางการเมือง นอกจากกลุ่ม นปช.ถูกฟ้องคดีแพ่งชดใช้ค่าเสียหายจากการกระทำที่ละเมิดสิทธิผู้อื่นนั้น ก็มีกรณีของแกนนำกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย (พธม.) ที่มีคำพิพากษาถึงที่สุดในชั้นศาลอุทธรณ์ (พิพากษาเดือน มิ.ย.58) ให้ “13 แกนนำ พธม.” ชดใช้ร่วมกันชำระหนี้ จำนวน 522,160,947.31 บาท (คนละประมาณ 40,166,226 บาทเศษ) พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 7.5 ต่อปีนับแต่วันที่ 3 ธ.ค.51 ให้กับ “ทอท.” โจทก์ ที่ยื่นฟ้องเรียกค่าเสียหายจากการชุมนุมปิดสนามบินปี 2551 ซึ่งคดีดังกล่าวถึงที่สุดแล้วด้วย