เที่ยวโรงงานหลวง-ลุยแปลงสตรอเบอร์รี่พรีเมียม

          ในช่วงที่ไวรัสโควิด-19 กำลังแพร่ระบาด และฝุ่นพิษ พีเอ็ม 2.5 ก็ยังอบอวลทั่วเมืองหลวง เห็นทีต้องหนีไปสูดอากาศบริสุทธิ์ในที่ห่างไกลมลพิษกันเสียหน่อย และครั้งนี้เราเลือกที่จะมุ่งหน้าขึ้นเหนือไปเรียนรู้เส้นทางการกำเนิด “ดอยคำ” ที่ อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ พร้อมเยี่ยมชมกระบวนการผลิต โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านยาง ตำบลแม่งอน ซึ่งหลอมรวมไปด้วยชาติพันธุ์ วัฒนธรรม และศาสนา ทั้งไทยพุทธ จีน มุสลิม มีเอกลักษณ์และอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขท่ามกลางขุนเขา ดังคำกล่าวที่ว่า “ชุมชนแห่งความสุขที่พ่อสร้าง”

ภายในพิพิธภัณฑ์โรงงานหลวงที่ 1 (ฝาง)

          โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) เป็นโรงงานหลวงแห่งแรกที่ก่อตั้งขึ้นตามแนวพระราชดำริในการพัฒนาที่ยั่งยืนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนและทุกข์ยากของราษฎร ปัจจุบันเป็นโรงงานหลักที่เป็นกำลังสำคัญในการผลิตผลิตภัณฑ์ภายใต้ตราสินค้า “ดอยคำ” และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงการศึกษา โดยด้านหน้าของโรงงานเป็น พิพิธภัณฑ์โรงงานหลวงที่ 1 (ฝาง) เป็นสถานที่รวบรวมและจัดแสดงแนวพระราชดําริในการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ตัวอาคารเป็นสถาปัตยกรรมแบบจีนยูนนานเพื่อให้คนจีนในพื้นที่รู้สึกเป็นเจ้าของและไม่เกิดความแตกแยก จัดแสดงในรูปแบบพิพิธภัณฑ์มีชีวิตโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้และพัฒนาอย่างยั่งยืนด้านอุตสาหกรรมการเกษตรแปรรูป เพื่อเกื้อหนุนและส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาชุมชนโดยรอบ เพื่อเป็นสถานที่รวบรวมและจัดแสดงแนวพระราชดำริในการพัฒนาและเพื่อความคงอยู่อย่างยั่งยืนของโรงงานหลวง 

โรงไฟฟ้าบ้านยาง

ศาลเจ้าแม่กวนอิมพระราชทาน

          เดินเข้าไปด้านในอีกนิดจะเห็น โรงไฟฟ้าบ้านยาง ซึ่งเป็นโครงการพระราชดำริโรงไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กแห่งแรกของประเทศ ปัจจุบันยังคงดำเนินกิจการอยู่ ไม่ไกลกันนักเป็นที่ตั้งของสถานีอนามัยเก่าที่ในหลวง รัชกาลที่ 9 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระราชทานแก่ชาวชุมชนบ้านยาง หากยังมีแรงแนะนำให้เดินขึ้นเขาไปอีกนิดพอได้เหงื่อ บนเนินเขาเป็นที่ตั้งของ ศาลเจ้าแม่กวนอิมพระราชทาน สถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวบ้านยางที่นับถือพระพุทธศาสนา

สตรอเบอร์รี่สดเกรดพรีเมียม

นารอ กรองแก้ว

          ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์และมีนาคมเป็นฤดูกาลของสตรอเบอร์รี่ ซึ่งช่วงนี้ดอยคำได้คัดสรร “สตรอเบอร์รี่สดระดับพรีเมียม” สายพันธุ์พระราชทาน 80 จากการส่งเสริมเกษตร “โครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำแม่งอน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ” มาจำหน่ายที่ร้านดอยคำ 7 สาขาในกรุงเทพฯ และเมื่อมาถึงถิ่นสตรอเบอร์รี่ระดับพรีเมียมทั้งที เราจึงไม่พลาดที่จะเยี่ยมชมไร่สตรอเบอร์รี่ของเกษตรกรที่ปลูกส่งให้กับดอยคำ ที่บ้านหนองเต่า ต.ม่อนปิ่น อ.ฝาง ซึ่ง นารอ กรองแก้ว เกษตรกรวัย 27 ปี เล่าให้ฟังว่า เริ่มต้นปลูกสตรอเบอร์รี่มาตั้งแต่ปี 2561 ก่อนหน้านี้ปลูกลิ้นจี่ซึ่งให้ผลผลิตน้อยและราคาไม่ดีเท่าที่ควร เจ้าหน้าที่จากดอยคำจึงเข้ามาสนับสนุนให้ปลูกสตรอเบอร์รี่ สายพันธุ์พระราชทาน 80 ตอนที่เริ่มปลูกไม่มีความรู้เลย ก็ได้เจ้าหน้าที่ดอยคำเข้ามาให้คำแนะนำทุกอย่างตั้งแต่เริ่มปลูกจนกระทั่งเก็บเกี่ยวผลผลิตไม่ให้ผลมีรอยช้ำ และคัดส่งดอยคำตามมาตรฐานที่กำหนด 

สตรอเบอร์รี่สดๆ จากไร่

          “ปีแรกที่เริ่มปลูกยังไม่มีประสบการณ์ผลผลิตก็ยังไม่ดีมาก ก็ค่อยๆ เรียนรู้ไป พอปีที่แล้วเพิ่มพื้นที่ปลูกรายได้ก็เพิ่มขึ้น ยิ่งปีนี้อากาศดี ฝนไม่ตกนอกฤดู สตรอเบอร์รี่จึงออกผลเยอะและลูกใหญ่กว่าปีก่อน สลับเก็บวันเว้นวันได้ประมาณวันละ 50 กิโลกรัม คัดแยกเป็นเกรดส่งไปบรรจุกล่องขายเป็นผลสดแบบพรีเมียมได้ราคาดีมาก แต่ก็มีเฉพาะบางช่วงเท่านั้น หลังจากกลางเดือนเมษายนไปก็ไม่สามารถเก็บเกี่ยวได้แล้ว” หนึ่งในเกษตรกรที่ปลูกสตรอเบอร์รี่ส่งให้ดอยคำเล่าถึงที่มาก่อนจะบรรจุกล่องเป็นสตรอเบอร์รี่สดเกรดพรีเมียม

ธนกฤต จันทรสมบัติ

          ด้าน ธนกฤต จันทรสมบัติ เจ้าหน้าที่ส่งเสริมและพัฒนาเกษตร โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) วัย 27 ปี เล่าว่า หน้าที่หลักของตัวเองคือการนำเอาองค์ความรู้ทางวิชาการเกษตรที่ผ่านการวิจัยจากโรงปฏิบัติการวิจัยทางพืชมาถ่ายทอดให้พี่น้องเกษตรกรบนพื้นที่สูง โดยเฉพาะเกษตรกรที่ปลูกสตรอเบอร์รี่ และมัลเบอร์รี่ ซึ่งดูแลพื้นที่ครอบคลุมพื้นที่ 3 อำเภอ ใน จ.เชียงใหม่ ประกอบไปด้วย อ.ฝาง อ.ไชยปราการ อ.แม่อาย โดยในพื้นที่ทั้ง 3 อำเภอมีเกษตรกรปลูกสตรอเบอร์รี่รวมทั้งสิ้น 50 ไร่ 85 ครัวเรือน 

สตรอเบอร์รี่สดๆ จากไร่

          “สตรอเบอร์รี่จะเริ่มปลูกตั้งแต่เดือนตุลาคมเก็บผลผลิตได้ 5 เดือน เริ่มตั้งแต่กลางเดือนธันวาคมจนถึงสิ้นเดือนเมษายน ซึ่งเกษตรกรแต่ละรายจะมีรายได้ต่อครัวเรือนเฉลี่ยอยู่ที่ 7-8 หมื่นบาท แต่ถ้าเกษตรกรมีความตั้งใจขยันเอาใจใส่และดูแลสตรอเบอร์รี่อย่างดี ก็สามารถทำรายได้มากถึง 1-2 แสนบาทต่อครัวเรือน อย่างที่ผ่านมามีเกษตรกรที่ขายสตรอเบอร์รี่ได้ 1 แสนบาท ทั้งสิ้น 10 ราย และ 2 แสนบาทอีก 5 ราย” เจ้าหน้าที่ส่งเสริมและพัฒนาเกษตรให้ข้อมูล

สตรอเบอร์รี่สดเกรดพรีเมียม

          หลังจากชมไร่สตรอเบอร์รี่ และเด็ดชิมกันแบบสดๆ แล้ว เราตามเส้นทางสตรอเบอร์รี่ต่อไปยังโรงคัดแยกเกรด แบ่งเป็นขนาดใหญ่สุด เกรด AA คัดพิเศษ 16 ผล น้ำหนัก 480 กรัมต่อกล่อง เกรด A คัดพิเศษ ขนาด 20 ผล น้ำหนัก 450 กรัมต่อกล่อง และขนาด B คัดพิเศษขนาด 24 ผล น้ำหนัก 380 กรัมต่อกล่อง จากนั้นขนส่งโดยรถห้องเย็นส่งถึงผู้บริโภคใน กทม.เช้าตรู่วันถัดไป 

ศิรินภา ไชยพล 

โรงเรือนสตรอเบอร์รี่

          ทริปนี้เรายังมีโอกาสได้ชมเทคโนโลยีการวิจัยเนื้อเยื่อสตรอเบอร์รี่ภายในโรงเก็บผลิตภัณฑ์เกษตรและโรงปฏิบัติการวิจัยทางพืช รวมถึงโรงเรือนสตรอเบอร์รี่ ซึ่งเราได้ ศิรินภา ไชยพล ผู้จัดการแผนกนวัตกรรมเกษตร (Lab) โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) พาชมโรงเรือนแห่งใหม่นี้พร้อมอธิบายให้ฟังว่าโรงเรือนทั้งหมดใช้ระบบน้ำทำความเย็นและออกแบบป้องกันแมลงศัตรูพืช มีระบบการให้ปุ๋ยอัตโนมัติ ควบคุมความเข้มข้นของปุ๋ย วัดปุ๋ยในดินเพื่อดูการตอบสนองของพืช ปัจจุบันมีเกษตรกรจำนวน 6 รายร่วมปลูกสตรอเบอร์รี่ในโครงการ จำนวน 6 โรง อีก 3 โรงปลูกโดยดอยคำ โดยเริ่มปลูกชุดแรกเมื่อวันที่ 15 ตุลาคมปีที่แล้ว ขณะนี้ผลผลิตชุดแรกออกแล้ว รสชาติและขนาดเป็นที่พอใจ แต่ยังต้องพัฒนาต่อไป ซึ่งการปลูกในโรงเรือนจะสามารถปรับสภาวะแวดล้อม ลดต้นทุนการผลิต ลดการใช้สารเคมี ไม่ต้องกำจัดวัชพืช ไม่เสี่ยงต่อสภาพอากาศที่แปรปรวน และตอบสนองความต้องการผู้บริโภคสตรอเบอร์รี่นอกฤดูกาล

สตรอเบอร์รี่ที่ปลูกในโรงเรือน

          อดใจรออีกนิด...สตรอเบอร์รี่สดเกรดพรีเมียมจากดอยคำ อาจมีให้อร่อยกันได้ทั้งปีเร็วๆ นี้คร้า...