เผายา ตอกเส้น สูตรหมอเมือง แม่ครูจรรยา

 

 

          วันนี้คอลัมน์หมอยาทางเลือก มีเรื่องราวของการ “ตอกเส้น-เผายา” มานำเสนออีกครั้ง หากคราวนี้เป็นแพ็กคู่ โดยฝีมือของ “แม่ครูจรรยา วงค์ชัย” ผู้มีชื่อเสียงในฐานะหมอพื้นบ้าน หรือหมอเมือง ที่คนในพื้นที่ยอมรับในฝีไม้ลายมือและเทคนิคการรักษา

 

 

++

          ประวัติแม่ครู
          กล่าวสำหรับหมอจรรยา วงค์ชัย นั้นเป็นชาวเชียงใหม่ ได้รับการถ่ายทอดวิชา “การนวดตอกเส้น” จากอาจารย์ (พ่อหมอ) “อินทร หอยแก้ว” หรือหมอพื้นบ้าน “หริภุญชัย” แต่อีกอย่างที่แม่ครูได้รับถ่ายทอดมาคือเรื่องของการ “การเผายา” ว่าสามารถรักษาอาการปวดเรื้อรังได้

          ทั้งนี้เดิมทีพ่อแม่และญาติของแม่ครูจรรยาก็เป็นหมอพื้นบ้านมาก่อนด้วย โดยบิดานั้นคือหมอจอบไข่, เช็ด, แหก, เป่า, น้ำมนต์, ยาฝน และยาต้ม ส่วนมารดาเป็นหมอยาฝน และยาต้มเกี่ยวกับสตรีหลังคลอดบุตร หรือแม่และเด็ก ในขณะที่พี่สาวของแม่ครูยังเป็นหมอตำแยอีกด้วย

          ดังนั้นจึงไม่น่าแปลกใจที่แม่ครูจรรยาจักได้ซึมซับเอาวิชาความรู้ภูมิปัญญาการแพทย์พื้นบ้านมาทั้งโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ อย่างกรณีการเผายานี้ก็เคยได้สัมผัสจากพ่อที่เวลาปวดต่างๆ ท่านก็จะใช้ยาจู้หรือใบพลับพลึงย่างไฟประคบ หรือตัดใบพลับพลึงเป็นท่อนๆ แล้วเผาดินกี่ (อิฐมอญ) มาวางทับบนใบพลับพลึง เมื่อโดนความร้อนตัวยาจากใบพลับพลึงก็จะซึมลงตรงบริเวณที่ปวดโดยตรงจึงทำให้อาการปวดที่อักเสบเรื้อรังหายไว

          จนเมื่อแม่ครูมาร่ำเรียนจาก อ.อินทร หอยแก้ว จึงทำให้ได้รับวิชาความรู้ด้านการเผายาที่อัดแน่นมากขึ้น สามารถนำเอาประสบการณ์ทั้งหลายทั้งปวงมาประมวลและบูรณาการเข้าด้วยกันจนออกมาเป็น “การตอกเส้นและการเผายา” ที่ทำร่วมกันเพื่อบำบัดและรักษาอาการกระดูกทับเส้นและปวดเรื้อรังและยังสามารถรักษาอาการอื่นๆที่ไม่ใช่การอักเสบ ติดเชื้อ หรือเนื้อร้ายได้อีกด้วย

 

 

 

 

++

          เทคนิคหมอเมือง
          สำหรับการตอกเส้นเผายาของแม่ครูจรรยา มีสูตรไม่เป็นความลับเลย โดยการตอกเส้นมีสมุนไพรที่ใช้คือ น้ำมันเมล็ดทานตะวัน รำข้าว น้ำมันงา และสมุนไพรที่ใช้ทำลูกประคบ+น้ำมันนวด คือ ไพล แก้เคล็ดขัดยอก ช้ำบวม แก้อักเสบ, ขมิ้น แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน, ข่า สรรพคุณ แก้กลากเกลื้อน แก้เหน็บชา ผื่นคัน, พลับพลึง แก้อักเสบ แก้ปวด แก้เส้นพิการ, ขิง แก้ปวด ช่วยขยายรูขุมขน, กระชาย บำรุงเส้น และกล้ามเนื้อ, ใบขี้เหล็ก แก้ปวด ถ่ายเส้น

          ทั้งหมดนี้นึ่งให้ร้อนไว้ตลอดเวลาเพื่อใช้นวดหรือประคบ โดยตัวยาสมุนไพรที่ใช้ทำลูกประคบนวด ตอกเส้น คือ เปราะหอม แก้ลม, ลูกกรวยฟ้า แก้โรคกระเพาะ, พริกไทยอ่อน แก้พิษ, กระดูกงูเหลื่อม แก้พิษ, เจตมูลเพลิง แก้ลม, ลูกจัน แก้ลม, เทียนทั้ง 5 แก้ลม แก้พิษ, ลูกกระวาน แก้ลม, พิมเสน แก้เคล็ดขัดยอก, การบูร แก้ลม

          สำหรับการเผายา มีตัวยาสมุนไพรคือ ไพล (500 กรัม) แก้ปวดเมื่อยลดอักเสบ, ขมิ้น (100 กรัม) แก้โรคผิวหนัง ลดการอักเสบ, ผิว/ใบมะกรูด (100 กรัม) มีน้ำมันหอมระเหยแก้ลมวิงเวียน, ตะไคร้บ้าน (200 กรัม) แต่งกลิ่น, ใบมะขาม (100 กรัม) ช่วยทำความสะอาดผิวหนัง แก้ฟกบวม, ใบส้มป่อย (50 กรัม) แก้โรคผิวหนัง บำรุงผิว, เกลือ (60 กรัม) ลดความร้อน พาตัวยาซึมผ่านผิวหนัง, การบูร (30 กรัม) แต่งกลิ่น แก้หวัด บำรุงหัวใจ, พิมเสน (30 กรัม) แต่งกลิ่น แก้พุพอง ผดผื่น

          ตัวอย่างขั้นตอนการเผายาในการรักษาอาการกระดูกทับเส้นและปวดเรื้อรัง หมอจะชโลมน้ำมันสมุนไพรให้ทั่วตัวและประคบด้วยลูกประคบสมุนไพรสดตามอาการ จากนั้นชโลมด้วยน้ำมันงาเฉพาะในที่ๆ จะเผายารองด้วยผ้าขาวดิบชุบน้ำบิดให้หมาดๆ นำสมุนไพรวางลงบนผ้า เกลี่ยให้เสมอกัน (หนาประมาณครึ่งข้อนิ้วมือ) และวางผ้าขาวดิบลงบนสมุนไพร แล้วโรยด้วยการบูร

          จากนั้นจุดไฟเผาลงบนการบูร รอจนกว่าไฟใกล้จะดับ นำเอาผ้าดิบชุบน้ำบิดหมาดๆ วางทับลงบนการบูร ใช้มือกดนวด คลึงไปมาเพื่อให้ตัวยาซึมเข้าไปตรงบริเวณที่มีอาการปวดหรืออักเสบ โดยเผายาตรงบริเวนที่มีอาการปวดหรืออักเสบประมาณ 3 ครั้ง

          ใครสนใจอยากได้รายละเอียกเพิ่มเติม หรือให้แม่ครูจรรยาบำบัดรักษา ติดต่อไปได้ที่ 08-6117-9124 แม่ครูจรรยา วงค์ชัย แพทย์แผนไทยและหมอพื้นบ้านจากชมรมการแพทย์ไทยและการแพทย์พื้นบ้าน จ.เชียงใหม่ การันตีเจ้าของรางวัลเพชรราชภัฏ–เพชรล้านนา 2555 

ภาพ :  เฟซบุ๊ก จรรยา วงค์ชัย