ไส้ติ่งอักเสบรู้ให้ไวรักษาได้ทัน

          ไส้ติ่งอักเสบเป็นโรคปวดท้องเฉียบพลันที่พบบ่อยที่สุด เกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย โดยจะพบมากในช่วงอายุ 12-60 ปี แต่ในอายุที่น้อยหรือมากกว่านี้ก็พบได้เช่นกัน โดยอาการแสดงระยะแรกของโรคมีความใกล้เคียงกับอาการปวดท้องเฉียบพลันอื่นๆ ทำให้บ่อยครั้ง ผู้ป่วยมักได้รับการวินิจฉัยที่ล่าช้า มีภาวะแทรกซ้อนจนเกิดอันตรายมากขึ้นได้ การพบแพทย์เฉพาะทางตั้งแต่ระยะแรกๆ และตรวจร่างกายอย่างละเอียดเพื่อแยกโรคจากอาการปวดท้องอื่นๆ จึงมีส่วนสำคัญที่ช่วยให้วินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้องและเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที

          ๐ รู้จักกับไส้ติ่งอักเสบ
          ไส้ติ่งมีลักษณะเป็นท่อตันที่แยกมาจากบริเวณลำไส้ใหญ่ส่วนต้น โดยตำแหน่งจะอยู่บริเวณท้องน้อยด้านขวา การอักเสบของไส้ติ่งเป็นผลมาจากการอุดตันของรูท่อไส้ติ่งซึ่งอาจจะเกิดจากอาหารที่กินเข้าไปกลายเป็นอุจจาระแข็งตัว หรือภาวะต่อมน้ำเหลืองโตบริเวณดังกล่าวทำให้แรงดันในไส้ติ่งสูงขึ้น มีการสะสมของแบคทีเรียและเกิดการอักเสบในที่สุด นอกจากนี้ยังเกิดจากการอุดตันของสิ่งแปลกปลอม ก้อนเนื้องอก หนอนพยาธิได้เช่นกัน ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนความรุนแรงของโรคจะมากขึ้นเรื่อยๆ จนผนังไส้ติ่งเกิดการเน่าและแตกส่งผลให้เชื้อโรคแพร่กระจายเป็นอันตรายถึงชีวิต

          ๐ อาการต้องสังเกต
          ในระยะแรกมักมีอาการนำด้วยเรื่องคลื่นไส้ พะอืดพะอม เบื่ออาหาร ต่อมาเริ่มมีอาการปวดท้อง ซึ่งมีความคล้ายคลึงกับอาการปวดท้องอื่นๆ ทั่วไป บอกตำแหน่งได้ไม่แน่นอน ซึ่งระยะนี้อาจจะเกิดการวินิจฉัยผิดพลาดได้โดยอาจจะมีอาการปวดแน่นบริเวณลิ้นปี่ ปวดถี่คล้ายโรคกระเพาะ ปวดรอบสะดือตื้อๆ ตลอดเวลา ปวดบีบๆ คลายๆ แบบท้องเสีย เหมือนยังถ่ายไม่สุด แต่ถ่ายไม่ค่อยมีอะไรออกมา ถ้าสังเกตดีๆ อาการจะแตกต่างกับภาวะท้องเสียที่ถ่ายเป็นน้ำปริมาณครั้งละมากๆ ต่อมาจะเริ่มปวดบริเวณด้านล่างขวาขึ้นชัดเจน (แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจจะปวดบริเวณนี้เลยตั้งแต่แรก) การรับประทานยารักษาตามอาการไม่สามารถทำให้หายได้ ต่อมาเมื่อมีการอักเสบมากขึ้นจะเริ่มเจ็บมากขึ้นเมื่อมีการขยับตัว เดิน ไอ จาม โดยผู้ป่วยจะมีลักษณะเดินตัวงอเพื่อหลีกเลี่ยงไส้ติ่งสัมผัสกับหน้าท้อง

          ๐ การตรวจวินิจฉัย
          เมื่อผู้ป่วยมีอาการปวดท้องดังกล่าวนานเกิน 6 ชั่วโมง ควรรีบมาพบแพทย์เฉพาะทางที่โรงพยาบาลเพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างเร่งด่วน ซึ่งแพทย์จะทำการวินิจฉัยโดยซักประวัติผู้ป่วย ตรวจร่างกาย ตรวจสัญญาณชีพ และตรวจเม็ดเลือด โดยส่วนใหญ่จะพบว่ามีปริมาณเม็ดเลือดขาวสูงกว่าปกติ ซึ่งบ่งบอกถึงอาการติดเชื้ออักเสบ ตรวจปัสสาวะหาเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวเพื่อแยกโรคอื่นๆ รวมทั้งดูภาวะขาดสมดุลน้ำในร่างกาย ตรวจเอกซเรย์ ซึ่งอาจจะได้แก่ตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ CT-Scan ตรวจอัลตราซาวนด์ช่องท้องด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Ultrasound Upper Abdomen) ตรวจวินิจฉัยด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) เพื่อแยกโรคอื่นๆ หรือประกอบการวินิจฉัยและดูภาวะแทรกซ้อนต่างๆ

          ๐ รักษาไส้ติ่งอักเสบ
          การรักษาไส้ติ่งอักเสบจำเป็นต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อให้หายขาดจากโรค ซึ่งมีทั้งการผ่าตัดเปิดหน้าท้องและการผ่าตัดเพื่อเอาไส้ติ่งออกผ่านทางกล้อง ซึ่งปัจจุบันการผ่าตัดผ่านกล้องค่อนข้างได้รับความนิยมมากขึ้น และเป็นวิธีการมาตรฐานในการรักษาเนื่องจากมีข้อดีกว่าการผ่าตัดแบบเปิดแผลใหญ่ เช่น เห็นไส้ติ่งได้ชัดเจน ผู้ป่วยเจ็บแผลน้อยกว่า การฟื้นตัวได้เร็วมากขึ้น และลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัด โดยการผ่าตัดวิธีนี้ต้องมีทีมศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านการผ่าตัดผ่านกล้องที่มีความพร้อมในการผ่าตัดประกอบกับเทคโนโลยีการผ่าตัดที่ทันสมัย โดยปัจจุบันได้มีการนำเทคโนโลยี 3D มาใช้ โดยผ่าตัดผ่านทางกล้องแผลเล็ก 3 มิติ (Advanced 3D Laparoscopic Surgery) ที่ปลายกล้องผ่าตัดมี 2 เลนส์ ทำให้เห็นระยะความลึกของอวัยวะที่กำลังจะผ่าตัดแบบ 3 มิติ (3D) โดยศัลยแพทย์จะใส่แว่น 3 มิติขณะทำการผ่าตัด ซึ่งให้ความคมชัดของภาพระดับ Full HD หรือจะเป็นเทคโนโลยี 4K Ultra High Definition ที่แสดงผลบนจอภาพขนาด 55 นิ้วด้วยความคมชัดสูงเหนือ Full HD ช่วยให้ศัลยแพทย์เห็นอวัยวะภายในชัดเจนขณะผ่าตัด ลดผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้น และช่วยให้ผลการผ่าตัดเป็นที่น่าพึงพอใจ

          ทั้งนี้หากเป็นไส้ติ่งอักเสบในระยะที่มีความรุนแรงคือมีอาการอักเสบจนบวม เน่า และแตกกระจายทั่วท้อง การผ่าตัดด้วยการส่องกล้องจะทำให้ผู้ป่วยได้รับประโยชน์มากขึ้น หลีกเลี่ยงการเปิดแผลใหญ่ หลีกเลี่ยงการปวดแผลและติดเชื้อหลังผ่าตัดได้ ในกรณีที่ไส้ติ่งเกิดภาวะแทรกซ้อนเป็นฝีหนอง แพทย์เฉพาะทางจะทำการวินิจฉัยด้วยการเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ CT-Scan ก่อนจะทำความสะอาดภายในช่องท้องและระบายหนองจากฝีโดยใส่สายระบายเข้าไปเพื่อรักษาอาการติดเชื้อและลดความรุนแรง แล้วจึงทำการผ่าตัดผ่านกล้อง ช่วยไม่ให้ผู้ป่วยจำเป็นต้องตัดลำไส้ทิ้งไป ซึ่งความยากของการรักษาไส้ติ่งอักเสบขึ้นอยู่กับตำแหน่งและความซับซ้อนของโรคเป็นสำคัญ

          เพราะไส้ติ่งอักเสบเป็นโรคที่เกิดขึ้นโดยเฉียบพลันและไม่มีทางป้องกัน การรู้เท่าทัน หมั่นสังเกตความผิดปกติ และรีบพบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการ จะช่วยให้ทำการรักษาได้อย่างถูกต้องและหายได้ สิ่งสำคัญที่ควรพึงระลึกอยู่เสมอคือไม่ควรซื้อยามารับประทานเองโดยเด็ดขาด เพราะแม้อาการจะดีขึ้นชั่วคราว แต่อาจรุนแรงยิ่งกว่าเดิมจนยากที่จะรักษา

นพ.คมเดช ธนวชิระสิน
ศัลยแพทย์ด้านการผ่าตัด
ผ่านกล้องและส่องกล้อง
โรงพยาบาลกรุงเทพ