Lifestyle

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

เกาะติดข่าวสาร >> คมชัดลึก ออนไลน์
logoline

เรื่อง-ภาพ:ประเสริฐ เทพศรี

          ใกล้วันออกพรรษาหลายท้องถิ่นจะมีงานประเพณีที่แตกต่างกันออกไป เช่น งานแห่ปราสาทผึ้งของ จ.สกลนคร รับบัวหรือการโยนดอกบัวของ จ.สมุทรปรากร งานไหลเรือไฟของ จ.นครพนม การลากพระหรือชักพระ ทางภาคใต้ ภาคกลางก็จะมีการตักบาตรเทโว วันนี้ผมมีงานบุญทางภาคเหนืออีกงานหนึ่งที่น่าจะไปลองสัมผัสในช่วงวันออกพรรษานี้ “งานประเพณีออกหว่า” ของชาว อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การฟ้อนหน้ากาก จะมีการฟ้อนในขบวน

          “ออกหว่า” หมายถึงการออกจากฤดูฝน เป็นงานประเพณีออกพรรษาตามความเชื่อของชาว อ.แม่สะเรียง โดยงานประเพณีออกหว่า ชาว อ.แม่สะเรียง ที่อยู่ต่างถิ่นจะเดินทางกลับภูมิลำเนาเพื่อร่วมทำบุญและร่วมงานประเพณีออกหว่ากับครอบครัว

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การตกแต่งโคมไฟและราชวัติ

          กิจกรรมของงานประเพณีออกหว่า จะมีการจัดทำซุ้มราชวัติ (ปราสาทรับเสด็จพระพุทธจ้า) ชาวไตมักเรียกว่า “กยองเข่งปุด” เพื่อรับเสด็จพระพุทธเจ้า ชาว อ.แม่สะเรียง เชื่อว่าในวันออกพรรษา สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ในวันนี้เองที่พุทธศาสนิกชนจะตกแต่งหน้าบ้านของตนเองเป็นซุ้มราชวัติประดับประดาด้วยโคมไฟ “โคมหูกระต่าย” ตกแต่งด้วยดอกไม้ ต้นกล้วย ต้นอ้อย ช่อตุง ประทีบโคมไฟ ซุ้มประตูบ้านเป็นรูปปราสาทอย่างสวยงาม เปรียบเหมือนการต้อนรับพระพุทธเจ้าที่พระองค์เสด็จจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ลงมา ประชาชนจะจัดทำซุ้มราชวัติก่อนงานออกหว่าอย่างน้อย 3-5 วัน โดยในแต่ละบ้านจะทำซุ้มราชวัติเล็กๆ บริเวณหน้าบ้านของตนตามแต่ฐานะ แต่ในหนึ่งหมู่บ้าน หรือชุมชน จะมีศูนย์กลางซุ้มราชวัติที่ชุมชนร่วมกันจัดขึ้น การจัดทำราชวัติจะจัดกันล่วงหน้าอย่างน้อยสองวัน คือก่อนวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

อาหารพื้นเมืองชาวไทยใหญ่

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การฟ้อนรำของชาวไทยใหญ่

          การทำบุญตักบาตรเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของชาว อ.แม่สะเรียง ซึ่งเป็นการตักบาตรที่เช้าที่สุดในประเทศไทยโดยจะมีการตักบาตรพระสงฆ์ที่หน้าบ้านในตอนเช้าตรู่ตลอดทั้ง 3 วัน การตักบาตรอาหารสดในวันแรก เนื่องจากชาว อ.แม่สะเรียง เชื่อว่าการตักบาตรที่หน้าบ้านจะเป็นสิริมงคลต่อบ้านและคนในครอบครัว ซึ่งจะแตกต่างจากงานประเพณีออกพรรษาในท้องถิ่นอื่น การตักบาตรทั้ง 3 วัน มีพระสงฆ์ออกบิณฑบาตจากวัดต่างๆ ไปตามเส้นทางปกติที่ทำเป็นกิจวัตร มิได้เป็นลักษณะของการเกณฑ์พระสงฆ์มาบิณฑบาต แต่จะเป็นลักษณะวิถีชีวิตและพุทธศาสนิกชนในอำเภอแม่สะเรียงจะตักบาตรบริเวณหน้าบ้าน สอดรับกับซุ้มราชวัติที่ได้จัดทำไว้ ก่อนและหลังจากเสร็จกิจกรรมตักบาตรแล้ว บรรดาหนุ่มสาวจะเดินเที่ยวชมราชวัติที่ประดับประดาไว้เป็นโอกาสที่จะได้พบปะและทำความรู้จักกันอีกด้วย

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การฟ้อนนกกิงกะหล่า 

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การฟ้อนโต

          ยังมีกิจกรรมแห่เทียนเหง ในวันแรม 1-14 ค่ำเดือน 11 โดยประเพณีการแห่เทียนเหงที่จัดขึ้นเพื่อเป็นการถวายเป็นพุทธบูชาซึ่งเป็นประเพณีหนึ่งที่สืบทอดมาจากไทยใหญ่ เทียนเหงเป็นภาษาไทยใหญ่ แปลว่าเทียนพันเล่ม ไทยใหญ่เรียกว่า “หลู่เตนเหง” คำว่าหลู่ แปลว่า ถวายหรือทาน คำว่า เตน แปลว่า เทียน และคำว่า เหง แปลว่า หนึ่งพัน ชาวพื้นเมืองพูดกันว่า “ตานเตนเหง” หรือแห่เทียนเหง ซึ่งเป็นเทศกาลที่มีแห่งเดียวในประเทศไทยที่ยังแสดงออกให้เห็นถึงการอนุรักษ์สืบสานประเพณี ศิลปะ และวัฒนธรรมของพื้นบ้าน ภายในขบวนก็จะจัดสิ่งของเครื่องไทยธรรม มีเทียนจำนวน 1 พันเล่ม โคมหูกระต่าย โคมกระบอก ตุงและตุงจ่องกรวยดอกไม้อย่างละ 1 พัน ในวันคืนแห่เทียนเหงจะมีขบวนสตรีที่แต่งกายแบบหญิงไทยใหญ่ นำเครื่องไทยธรรมดังกล่าวร่วมขบวนและในวันนี้สิ่งที่จะขาดไม่ได้คือต้นโคมหูกระต่ายที่ทำเป็นชั้นๆ เหมือนฉัตร หรือรูปพีระมิด จำนวน 1 ต้น และต้นเกี๊ยะที่นำเอาไม้สนสามใบมาจักเป็นชิ้นเล็กๆ ยาวประมาณ 2.5 เมตร แล้วนำมามัดรวมกันเป็นต้นเกี๊ยะเพื่อจุดบูชาพระพุทธเจ้า หลังจากเสร็จพิธีกรรมทางศาสนาแล้วในขบวนก็จะมีการละเล่นที่แสดงถึงวิถีชีวิตของชุมชน มีการแต่งตัวเป็นเทพบุตร เทพธิดา และสัตว์ป่าหิมพานต์นานาชนิด เช่น การฟ้อนโต การฟ้อนกิ่งกะหล่า การฟ้อนก๋ำเบ้อคง การฟ้อนเขียดแลว การฟ้อนผีโขน เป็นต้น

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

ขบวนแห่เทียนเหง

"ออกหว่า" วัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลก

การละเล่นในขบวนแห่​​​​​​​

    ประเพณีออกหว่าจัดขึ้นเพื่อร่วมเฉลิมฉลองการกลับจากสวรรค์ขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งงานประเพณีออกหว่าของอำเภอแม่สะเรียง เป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่มีแห่งเดียวในโลก สำหรับปีนี้มีกำหนดการดังนี้ วันที่ 23 ตุลาคม ร่วมพิธีเปิดลานวัฒนธรรม ที่วัดอุทยารมณ์ หรือวัดจองสูง วันที่ 24 ตุลาคม ชมพิธีเปิดสุดยิ่งใหญ่ และวันที่ 25 ตุลาคม ร่วมชมขบวนแห่เทียนเหง ชมการประกวดธิดาออกหว่า

 

logoline

ข่าวที่น่าสนใจ