"ผ้าทออีสาน" สืบสานงานแม่ของแผ่นดิน

พระมารดาผ้าไหมไทย

      สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไม่เพียงแต่ทรงได้รับการยกย่องให้เป็น “แม่ของแผ่นดิน” แต่ยังทรงเป็น “พระมารดาแห่งผ้าไหมไทย” งานหัตถศิลป์ที่เกือบจะสูญหาย เนื่องจากความนิยมในการสวมผ้าไทยลดลง คนรุ่นใหม่ไม่สืบทอด จึงมีพระราชดำริในการส่งเสริมรักษาผ้าทอไทย โดยทรงเริ่มจากพระองค์เองด้วยการนำผ้าไทยมาตัดเย็บฉลองพระองค์ นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ เพราะด้วยพระอัจฉริยภาพและสายพระเนตรอันยาวไกล จึงทำให้ผ้าไหมไทยกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง

      

รศ.สุภัทรา โกไศยกานนท์

       มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร (มทร.พระนคร) โดย รศ.สุภัทรา โกไศยกานนท์ อธิการบดี จึงได้สืบสานพระราชดำริในการอนุรักษ์สืบสานและส่งเสริมให้คนไทยสวมใส่ผ้าไทย ด้วยการทำ “โครงการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ผ้าทออีสาน” นำองค์ความรู้แบบบูรณาการลงพื้นที่ช่วยแก้ปัญหาให้แก่ชุมชนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ผ้าไหมแพรวา จ.กาฬสินธุ์, ผ้าซิ่นตีนแดง จ.บุรีรัมย์ และผ้าขาวม้าย้อมสีธรรมชาติ จ.อุบลราชธานี และเพื่อเพิ่มยอดขายและช่องทางการจำหน่ายให้แก่กลุ่มผู้ทอผ้า 3 จังหวัด

ผ้าไหมแพรวา

       ดร.จรัสพิมพ์ วังเย็น คณะอุตสาหกรรมสิ่งทอและออกแบบแฟชั่น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร หนึ่งในคณะนักวิจัยโครงการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ผ้าทออีสาน กล่าวว่า จากความวิจิตรบรรจงของลายผ้าไหมแพรวาที่ต้องอาศัยทักษะความชำนาญของช่างทอ และเมื่อทอเป็นผืนใหญ่ทำให้ผ้าผืนมีราคาสูงอยู่แล้ว ดังนั้นเมื่อนำไปตัดชุดสำเร็จจึงส่งผลให้ต้นทุนในการตัดเย็บเสื้อผ้าสูงตามไปด้วย หน้าที่ของเราคือจะทำอย่างไรให้เสื้อผ้าที่ตัดเย็บด้วยผ้าไหมแพรวามีราคาย่อมเยา ตรงความต้องการของผู้บริโภค แต่ยังคงไว้ซึ่งความสวยงามและเอกลักษณ์ของลวดลายที่สำคัญของผ้าไหมแพรวา ซึ่งกลุ่มเป้าหมายคือคนทำงานรุ่นใหม่

ผ้าซิ่นตีนแดง บุรีรัมย์

ผ้าทออุบล

       "การสวมใส่ชุดที่ตัดเย็บด้วยผ้าไหมแพรวาทั้งผืน หลายคนอาจนึกถึงภาพของสตรีที่มากด้วยวัยวุฒิและคุณวุฒิ และจำกัดอยู่ในกลุ่มคนเล็กๆ แต่คงไม่ใช่สำหรับคนรุ่นใหม่ที่ความเป็นแฟชั่นนิสต้า สิ่งที่เราทำคือการออกแบบ นำผ้าไหมแพรวามาเป็นส่วนหนึ่งของดีไซน์ ที่ไม่ใช่การนำมาตัดเย็บทั้งผืน แต่เป็นการมิกซ์แอนด์แมทช์ผ้าไหมแพรวากับผ้าทอสีพื้นชนิดอื่นๆ โดยเลือกใช้ผ้าลินินก่อน เช่น ใช้แพรวาตรงส่วนปกเสื้อ กระเป๋าเสื้อ หรือส่วนชายกางเกง ส่วนชุดเดรสออกแบบเป็นเสื้อท่อนบนแขนกุด กลัดกระดุมหน้าที่ข้างหนึ่งในส่วนที่เป็นผ้าแพรวา ส่วนอีกข้างหนึ่งใช้เป็นผ้าพื้นลินิน หรือนำมาทำเป็นเสื้อคลุมแขนกุดให้ยาวคลุมสะโพก มามิกซ์แอนด์แมทช์กับกางเกงทรงขาเดฟ ให้ผู้สวมใส่ดูโฉบเฉี่ยวและทันสมัยขึ้น เป็นสาวมาดมั่นได้ในทันทีแต่งดงามอ่อนหวานเหลือเกินกับผ้าไหมที่ทอขิด จกไหมในแบบของแพรวา

    หรือจะเป็นแบบกระโปรงป้ายข้างสั้นเหนือเข่า โดยดีไซน์ออกมาให้มีความเรียบโก้ ทะมัดทะแมง ส่งเสริมภาพลักษณ์ให้เป็นเวิร์กกิ้งวูแมน แต่ก็ไม่ทิ้งความเป็นแฟชั่นนิสต้า สีของลายผ้าไหมแพรวาที่เลือกมาใช้ก็สำคัญ เลือกใช้สีสันสดใส พาสเทล หรือถ้าเป็นสีจัดจ้านของลายแพรวาก็ตัดได้ด้วยความอ่อนหวานของผ้าลินินสีพื้น รวมไปถึงความเหลื่อมของสีเดียวกันแต่หลายเฉดก็ทำให้เกิดลูกเล่นที่น่าสนใจ” ดร.จรัสพิมพ์ กล่าว

       โครงการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ผ้าทออีสาน ไม่ได้มีเพียงการพัฒนาผ้าไหมแพรวาเพียงอย่างเดียว ยังมีผ้าซิ่นตีนแดงจากจังหวัดบุรีรัมย์ และผ้าขาวม้าย้อมสีธรรมชาติจากจังหวัดอุบลราชธานี อีกด้วย ซึ่งนำมาประยุกต์ให้เป็นผ้าที่มีรูปแบบการนำเสนอที่เข้ายุคเข้าสมัยด้วยเช่นกัน ทั้งหมดนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของผลงานการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ ในโครงการ “การเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ผ้าทออีสานด้วยนวัตกรรม” ที่จะนำไปจัดแสดงในงาน “มหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2561” ภายใต้แนวคิด “วิจัยเพื่อพัฒนาประเทศสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน” ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ และบางกอกคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์ เซ็นทรัลเวิลด์ ระหว่างวันที่ 9-13 สิงหาคมนี้ ตั้งแต่เวลา 09.00-18.00 น.