Lifestyle

พระเจ้าไม้ (พระไม้) เชียงใหม่ ศิลปะล้านนา

เกาะติดข่าวสาร >> คมชัดลึก ออนไลน์
logoline

พระเจ้าไม้ (พระไม้) เชียงใหม่ ศิลปะล้านนา หน้าตัก ๓ นิ้ว สูง ๕ นิ้ว

 

 


          พระเจ้าไม้ หรือ พระไม้ ในดินแดนแห่งล้านนา หมายถึง รูปองค์พระปฏิมากรที่แกะสลักเสลาจากไม้จนเป็นพระพุทธรูปซึ่งมีหลากหลายพุทธลักษณะและขนาดที่แตกต่างกันไป มีตั้งแต่ขนาดเล็กประมาณ ๑ นิ้ว จนถึงขนาดใหญ่หลายศอกก็มี

 


          แต่ส่วนมากมีขนาดหน้าตักกว้างประมาณ ๒-๕ นิ้ว แกะสลักจากไม้ท่อนเดียว บางองค์ประกอบขึ้นด้วยไม้หลายชิ้น นิยมสร้างให้มีฐานสูงเพื่อให้มีเนื้อที่จารึกข้อความได้บางองค์ฐานกับองค์พระเป็นคนละชิ้นกัน และบางองค์เจาะรูที่ฐาน นอกจากนี้ยังพบว่าบางองค์มีการปิดทองร่องชาดด้วย 


          พระเจ้าไม้ ไม่ว่าขนาดใดก็ตาม เท่าที่พบนิยมสร้างจากไม้สักเป็นจำนวนมาก ทั้งนี้นอกจากชื่อไม้สักจะเป็นไม้มงคลแล้วยังเป็นไม้ที่แกะง่าย ทนมอด ทนปลวก
  

          พระเจ้าไม้ องค์ขนาดใหญ่ เช่น พระพุทธนเรศร์สักชัยไพรีพินาศ ที่วัดบูรพาราม อ.เมือง จ.เชียงใหม่, พระประธานในพระวิหารวัดสุวรรณประดิษฐ์ (ช่างคำน้อย) และวัดท้าวคำวังที่อ.หางดง จ.เชียงใหม่ พระเจ้าพร้าโต้ทั้ง ๓ องค์ ที่วัดศรีดอนคำ อ.ลอง จ.แพร่ ที่พิพิธภัณฑ์ไร่แม่ฟ้าหลวง เมืองแพร่


          ไม้ที่นำมาแกะสลักพระไม้มีไม้สรี (อ่านว่า “สะหลี”) หรือ ไม้ศรี หรือไม้โพ คือต้นโพธิ์ ถือว่าเป็นไม้โพธิ์พฤกษ์ของพระพุทธเจ้า จึงนิยมนำมาแกะเป็นพระพุทธรูป ไม้สะเหลียม หรือไม้สะเดา เพราะเชื่อว่าเป็นไม้โพธิ์ของพระพุทธเจ้าองค์ก่อน และเป็นไม้ที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าโคตมะได้เคยมาจำพรรษาในพรรษาที่ ๑๒


          ไม้แก่นจันทน์ หรือไม้จันทน์หอม พระเจ้าไม้แก่นจันทน์หรือไม้จันทน์หอมพบน้อยมาก ถ้าใครมีหรือวัดใดมีจะถือเป็นของสุดรักสุดหวง
 

 

พระเจ้าไม้ (พระไม้) เชียงใหม่ ศิลปะล้านนา
 ขอขอบพระคุณ/พระไม้ พิพิธภัณฑ์วัดพระธาตุลำปางหลวง จ.ลำปาง
                    ขอขอบพระคุณ ข้อมูลจาก วิลักษณ์ ศรีป่าซาง,
           “พระเจ้าไม้,” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม ๘ 
      และ ศราพงค์ วงค์น้ำ (ไก่ สวนดอก เชียงใหม่) ผู้เอื้อเฟื้อภาพประกอบ

 

          ไม้ไผ่หมายถึงพระพุทธรูปที่สร้างจากไม้ไผ่ การสร้างพระเจ้าจากไม้ไผ่มีวิธีทำเช่นเดียวกับการทำเครื่องเขิน ไม้แก้ว (พิกุล) ไม้จำปา ไม้จำปี ไม้เดื่อปล่อง ไม้เดื่อเกลี้ยง ไม้ประดู่ ไม้แดง ไม้ซ้อ เป็นต้น


          ไม้ที่นำมาสร้างพระเจ้าคงไม่มีกฎเกณฑ์ตายตัว ด้วยว่ามีไม้อยู่หลากหลายชนิด และไม้เหล่านั้นเป็นไม้มงคลทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นนามมงคล หรือมงคลตรงที่สามารถนำมาใช้งานได้อย่างเหมาะสม


          คนเฒ่าคนแก่ หลายท่านได้กล่าวว่า จะใช้ไม้อะไรก็ได้เหมือนกัน ขอให้แกะง่ายเท่านั้น พระเจ้าไม้บางองค์ไม่สามารถบอกได้ว่าสร้างจากไม้อะไร
  

          ส่วนอานิสงส์การสร้างพระเจ้าไม้ ที่ปรากฏในเอกสารคัมภีร์ใบลานได้กล่าวถึงไม้ที่สร้างไว้อย่างกว้างๆ ว่าเป็นลำไม้และที่เจาะจงชื่อก็มีอยู่เพียงไม่กี่ชนิด จึงอาจกล่าวได้ว่าไม้ที่ใช้สร้างพระเจ้าไม้นั้น เป็นไม้อะไรก็ได้ ขอให้เป็นไม้มงคลและสามารถสลักเป็นรูปพระเจ้าได้ง่ายก็พอ เพราะถ้าจุดประสงค์การสร้างดี ทุกอย่างก็เป็นมงคลทั้งสิ้น
  

         

 

 

logoline

ข่าวที่น่าสนใจ