"กระสือ" คือของใคร? (ตอนแรก)

          ในเวลาใกล้กันนี้ จะมีภาพยนตร์ไทยเกี่ยวกับ “กระสือ” เข้าฉายถึง 2 เรื่อง คือ “แสงกระสือ” ผลงานการกำกับของ “โดม สิทธิศิริ” และ “กระสือสยาม” ของผู้กำกับแถวหน้า “ปรัชญา ปิ่นแก้ว” ดังนั้น อย่าแปลกใจ ที่กระแส “กระสือ” จะถูกปลุกปั่นมากเป็นพิเศษในช่วงนี้

          อันที่จริง เรื่องราวเกี่ยวกับ “กระสือ” ไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์ก็ดี ละครโทรทัศน์ก็ดี ได้รับการสร้างมาแล้วเป็นจำนวนมากและเป็นระยะเวลาที่ต่อเนื่องยาวนาน เพราะ “กระสือ” คือคาแรกเตอร์หนึ่งของผีไทย ที่มีความคลาสสิกไม่แพ้ “แม่นาคพระโขนง”

          กระแสของหนัง “กระสือ” ในช่วงนี้ ก่อแรงกระเพื่อมให้เกิดข้อถกเถียงถึงที่มาของคาแรกเตอร์ “กระสือ” ว่าที่แท้แล้ว ต้นทางรูปลักษณ์ “กระสือ” นั้น มาจากไหน?

          “วจนา วรรลยางกูร” เขียนถึง “กระสือ” ที่ www.the101.world ชื่อตอน “ปลุกกระสือในโลกการ์ตูนผีของ ทวี วิษณุกร”

          “หลักฐานที่มีการพูดถึงกระสืออย่างเป็นลายลักษณ์อักษร ปรากฏในกฎหมายตราสามดวง ส่วนพระอัยการเบ็ดเสร็จ ซึ่งระบุความผิดเกี่ยวกับ ฉมบ, จะกละ, กระสือ, กระหัง แม้จะไม่ได้อธิบายลักษณะกระสือไว้ แต่สะท้อนให้เห็นความเชื่อเรื่องผีของคนสมัยอยุธยา"

          ถัดมาเมื่อ 67 ปีที่แล้ว ภาพของกระสือถูกอธิบายไว้อย่างชัดเจนในงานเขียนของ พระยาอนุมานราชธน (เสฐียรโกเศศ) เขียนไว้เมื่อปี 2495 ในหนังสือเรื่องผีสางเทวดา ว่า ผีกระสือนั้นทราบแต่ว่าเป็นผีผู้หญิง โดยมากมักเป็นยายแก่ มันชอบกินของสดคาวและชอบออกหากินในเวลากลางคืนดึกๆ มันไปแต่หัวและตับไตไส้พุงเท่านั้น ส่วนร่างกายไม่ไปด้วยคงทิ้งไว้ที่บ้าน อย่าถามเลยว่าไปได้อย่างไร เพราะขึ้นชื่อว่าผี เรื่องเหตุผลหรือเรื่องเป็นไปไม่ได้ย่อมไม่มี เมื่อไปจะเห็นเป็นดวงไฟเป็นแสงเรืองวาบๆ สีเขียวเป็นดวงโต

          “แต่ภาพจำของกระสือที่อยู่ในความทรงจำของคนไทยส่วนใหญ่นั้นมาจากนิยายภาพเรื่อง “กระสือสาว” ของ “ทวี วิษณุกร” ที่เขียนเป็นตอนลงหนังสือการ์ตูน ‘หนูจ๋า’ ของสำนักพิมพ์บรรลือสาส์น ในช่วงปี พ.ศ.2511 ถึง 2516”

          เกิดเป็นข้อถกเถียงเกี่ยวกับคาแรกเตอร์ “กระสือ” ขึ้นมาอีกครั้งในช่วงเวลานี้ที่จะมีหนังเกี่ยวกับ “กระสือ” เข้าฉายถึง 2 เรื่องดังได้กล่าวไป

          อันที่จริง หากย้อนกลับไปดูภาพยนตร์และละครโทรทัศน์เกี่ยวกับ “กระสือ” เราจะพบว่าคาแรกเตอร์ “กระสือ” ที่ปรากฏเป็นดีไซน์ของ “ทวี วิษณุกร” จากการ์ตูนชุด “กระสือสาว” ของเขา เพราะดังที่ “วจนา วรรลยางกูร” ได้วิเคราะห์ไว้ ว่า “กระสือเป็นความเชื่อร่วมกันของดินแดนอุษาคเนย์ที่มีเรื่องเล่าถึงผีที่มีลักษณะคล้ายกระสือของไทย คือเป็นหัวผู้หญิงที่ถอดออกจากร่างพร้อมอวัยวะภายใน ล่องลอยพร้อมแสงเรืองวาบยามค่ำคืน”

          จึงกล่าวได้ว่า คาแรกเตอร์ “กระสือ” ในความรับรู้ปัจจุบัน เกิดจากดีไซน์ของ “ทวี วิษณุกร” จากการ์ตูนชุด “กระสือสาว”