อว.นำประเทศก้าวพ้นกับดักที่ สุวิทย์ เมษินทรีย์ เดิมพัน

 

 

          กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่ 19) พ.ศ. 2562 และกฎหมายที่เกี่ยวข้องอีก 8 ฉบับ ประกาศในราชกิจจานุเบกษาวันที่ 1 พฤษภาคม 2562 หลอมรวมกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ที่เป็นส่วนราชการไม่สังกัดกระทรวง และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) เพื่อตอบโจทย์ประเทศ 2 ประการ คือ 1.ปรับเปลี่ยนโครงสร้างประเทศไปสู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม และ 2.เตรียมคนไทยสู่ศตวรรษที่ 21 โดยมุ่งเน้นการ “ปฏิรูปเชิงระบบ” ทั้งด้านการบริหาร กฎหมาย และงบประมาณ

 

 

          ปัจจุบัน อยู่ภายใต้การดูแลของ “สุวิทย์ เมษินทรีย์ รมว.อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.)” ซึ่งทำงานวันแรกวันที่ 19 มิถุายน 2562 พร้อมประกาศเดินหน้าผลักดันให้ อว.เป็นหัวรถจักรที่ขับเคลื่อนประเทศไทยไปสู่อนาคต ผลักดันให้ประเทศก้าวพ้นกับดักประเทศ 4 ด้านคือ กับดักรายได้ปานกลาง ความเหลื่อมล้ำ คุณภาพการศึกษา และความขัดแย้ง

          สุวิทย์ ประกาศว่า อว.จะเป็นผู้เอื้ออำนวยการสนับสนุนช่วยปลดล็อกศักยภาพของทุนทางปัญญาในมหาวิทยาลัยอย่างเต็มที่ อุดมศึกษาต้องตอบโจทย์สังคมในแง่ของการ upskill (เพิ่มทักษะ) และ reskill (สร้างทักษะใหม่) สร้าง smart citizen ให้แรงงานที่มีความจำเป็นต้องปรับตัว รวมถึงเปิดพื้นที่การศึกษาให้ผู้สูงวัย และผู้เรียนที่ไม่จำเป็นต้องอยู่ในระบบการศึกษาดั้งเดิม ยิ่งไปกว่านั้น การสร้างระบบนิเวศยังเอื้อต่อการรังสรรค์นวัตกรรมในมหาวิทยาลัย

 

 

 

          การพัฒนาวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมของประเทศนั้น การจัดสรรงบวิจัยต้องดำเนินการอย่างโปร่งใส ตอบโจทย์ เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมีสัญญาประชาคม 7 ประการ ในการขับเคลื่อนกระทรวง คือ 1.เน้น “การส่งเสริม สนับสนุน” และ “การกำกับดูแล” 2.ลดทอนบทบาท “การบังคับและสั่งการ” 3.ยกเลิก แก้ไข กฎระเบียบที่ล้าสมัยไม่ตอบโจทย์หรือเป็นอุปสรรคในการขับเคลื่อนภารกิจของสถาบันอุดมศึกษา 4.เน้นการทำงานเชิงภารกิจ เน้นการทำงานเชิงผลสัมฤทธิ์ที่จับต้องได้ 5.เน้นการทำงานเชิงระบบและบูรณาการ 6.เน้นการทำงานที่คล่องตัว กะทัดรัด แต่มีสมรรถนะ และ 7.ทำงานแข่งกับเวลา

          การทำงาน มุ่งเน้น 4 ประเด็นสำคัญ ได้แก่ 1.ปฏิรูปการอุดมศึกษาทั้งระบบ สร้างหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นการพัฒนาสมรรถนะและประสบการณ์ ยกระดับคุณภาพการเรียนการสอนให้ได้มาตรฐานสากลและตรงกับความต้องการของตลาด ปรับเปลี่ยนมหาวิทยาลัยเป็น มหาวิทยาลัยผู้ประกอบการ “Entrepreneurial University” เน้นการส่งเสริมสนับสนุนและการกำกับดูแล ลดการบังคับ สั่งการยกเลิก แก้ไขกฎระเบียบที่ล้าสมัย ทบทวนกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ ปรับปรุงวิธีการขอตำแหน่งทางวิชาการ      

          2.สร้างและพัฒนาคน เตรียมพร้อมคนไทยสู่ศตวรรษที่ 21 สร้างโอกาสที่เท่าเทียมในการเรียนรู้ตลอดชีวิตเพื่อขจัดความเหลื่อมล้ำ พัฒนาบัณฑิตที่จบออกมามีงานทำในสาขาอาชีพใหม่ๆ เป็นผู้ประกอบการรุ่นใหม่ สามารถทำงานในตลาดโลก ปรับเปลี่ยนเติมทักษะ เสริมอาชีพให้แก่คนทำงานและประชาชนทั่วไปเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง รวมถึง “การศึกษาสำหรับคนสูงวัย”

 

 

 

 

          3.สร้างและพัฒนาองค์ความรู้ : ปรับทิศทางการวิจัยเน้นงานวิจัยที่มีผลกระทบสูง โดยจะมีการยกเครื่องระบบนิเวศของงานวิจัย สร้างคลังปัญญาและเครือข่ายการวิจัยระหว่างประเทศ บูรณาการงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ และมนุษยศาสตร์ เน้นการแปลงงานวิจัยให้ออกมาเป็นขีดความสามารถของนวัตกรรมในเชิงธุรกิจ นวัตกรรมสังคม และนวัตกรรมชุมชน และ 4.สร้างและพัฒนานวัตกรรม พัฒนาระบบนิเวศที่เอื้อต่อการรังสรรค์นวัตกรรมใหม่ๆ อาทิ การจัดตั้งกองทุนยุวสตาร์ทอัพ ในสถาบันอุดมศึกษา การพัฒนาตลาดนวัตกรรมในภาครัฐ การบ่มเพาะผู้ประกอบการนวัตกรรม เป็นต้น

          “ภารกิจต้องนำพาประเทศ ให้ไปสู่ศตวรรษที่ 21 ถอดรหัสจากนโยบายของรัฐบาล เพื่อตอบโจทย์ของประเทศ 4 ด้าน คือ ความอยู่ดีกินดี การมีคุณภาพชีวิตที่ดี การมีสิ่งแวดล้อมที่น่าอยู่ และการปลดปล่อยศักยภาพคนอย่างเต็มที่ สร้างและพัฒนาคน การสร้างองค์ความรู้ผ่านการวิจัยและพัฒนา และการสร้างนวัตกรรม ซึ่งจะเน้นการสร้างโอกาสทางการศึกษา ลดความเหลื่อมล้ำในสังคม โดยจะผลักดันให้การลดความเหลื่อมล้ำเป็นวาระแห่งชาติ และจะน้อมนำพระบรมราโชบายด้านการศึกษาของในหลวงรัชกาลที่ 10 คือ สร้างคนไทยให้มีทัศนคติที่ดีและถูกต้อง มีพื้นฐานชีวิตที่มั่นคงมีคุณธรรม มีอาชีพ และเป็นพลเมืองดี” สุวิทย์ กล่าว

 

 

 

 

          อว.เป็นทั้งกระทรวงด้านเศรษฐกิจและด้านสังคม มีขอบเขตงานที่กว้างขวางทั้งเกี่ยวข้องหลายกระทรวง เช่น กระทรวงศึกษาธิการ(ศธ.) ต้องเชื่อมกับการศึกษาขั้นพื้นฐานและอาชีวศึกษา, กระทรวงแรงงาน เชื่อมโยงเรื่องการพัฒนาทักษะต่างๆ สำหรับกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) จะประสานกันด้านผู้สูงอายุ และชุมชนต่างๆ ซึ่งจะได้หารือกับ ศธ.และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการทำงานร่วมกันต่อไป

          ขณะนี้ สุวิทย์เดินสายรับฟังความคิดเห็น ข้อเสนอ และหารือร่วมกับ มหาวิทยาลัยของทั้งรัฐและเอกชน หรือกลุ่มนักวิจัย พร้อมตั้งคณะทำงานขึ้นมา 1 ชุด เพื่อจะมาดูเรื่องโครงสร้าง อว.ทั้งหมด หารือกับสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.) และสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ทลายกรอบของหน่วยงานต่างๆ ให้สามารถเลื่อนไหลได้ จากอาจารย์เป็นนักวิจัย จากนักวิจัยไปเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย รวมทั้งข้าราชการของกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) เดิม หรือสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) เดิม ก็สามารถเลื่อนไหลโอนย้ายไปมหาวิทยาลัยได้ เพื่อให้เป็นกระทรวงที่เล็กกะทัดรัด มีความคล่องตัวในการทำงานให้มากที่สุด 

          4 ภารกิจก้าวพ้นกับดัก
          มิติที่ 1: สร้างและพัฒนาคนไทยสู่ศตวรรษที่ 21
          - ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Life Long Learning) ทุกอายุ ทุกช่วงวัย สามารถพัฒนาตัวเองได้ตลอดเวลา ไม่ตกเทรนด์
          - ขับเคลื่อนหลักสูตรอุดมศึกษายุคใหม่ ให้เข้ากับอาชีพแห่งอนาคต รองรับอาชีพหลากหลายในโลกยุคใหม่อย่างเท่าทัน
          - สร้างบัณฑิตคุณภาพพร้อมสู่โลกใบใหม่แห่งศตวรรษที่ 21
          - ขับเคลื่อนการพัฒนาทักษะแห่งอนาคต (Skill for the future) อย่างเป็นรูปธรรม ทั้ง Upskill และ Reskill คนทำงาน
          - สนับสนุนการเรียนรู้สำหรับคนสูงวัย

          มิติที่ 2: สร้างและพัฒนาองค์ความรู้
          - ปรับโจทย์ ปรับระบบงบประมาณ และการวิจัยให้ตอบโจทย์ประเทศไทย
          - ผลักดันการพัฒนาเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว
          - ขับเคลื่อน 4 วาระวิจัย ตอบโจทย์ประเทศ ทั้ง Smart Farming, Active Citizen, Zero-Waste และ AI for All

          มิติที่ 3: สร้างและพัฒนานวัตกรรม
          - สร้างกองทุนพัฒนาสตาร์ทอัพรุ่นใหม่ (Young Startup) และการให้คำปรึกษาจากผู้รู้จริง (Mentor in Residence) อย่างครบวงจร 
          - ส่งเสริมการพัฒนานวัตกรรมชุมชน, นวัตกรรมเชิงธุรกิจ และนวัตกรรมสังคม
          - สร้างมูลค่าเพิ่ม เปลี่ยน Made in Thailand เป็น Innovated in Thailand

          มิติที่ 4: ปฏิรูปการอุดมศึกษา
          - ปลดล็อกกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (มคอ.) ปรับวิธีการขอตำแหน่งวิชาการให้เหมาะสมกับยุคสมัย และทันโลก
          - ปรับเปลี่ยนมหาวิทยาลัยตาม 3 กลุ่มภารกิจ ตอบโจทย์ประเทศ
          - พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนแบบใหม่ สร้างระบบธนาคารหน่วยกิต (Credit Bank) ที่สามารถเลือกเรียนในสิ่งที่ตนสนใจ (Modular System) สะสมเป็นปริญญาจิ๋ว ไร้ข้อจำกัดเรื่องเวลา มหาวิทยาลัย อายุ และสามารถนำเอาประสบการณ์ที่มีมาเทียบหน่วยกิตได้